«Έγκλημα, Τιμωρία και Σασμός»

Προς  διαχρονικά προβληματισμένους, εκατοστής ενενηκοστής δεύτερης επιστολής, το ανάγνωσμα… 

ΓΡΑΦΕΙ Η 
ΕΛΕΝΗ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ

Μάλλον η τιμωρία σε ένα έγκλημα η οποία και οδηγεί ως οφείλει στην κάθαρση, την εξιλέωση, και σε μια εκ των πραγμάτων καινούρια αρχή αφού επιστρέφεις, μετά την τιμωρία σου, σωφρονισμένος στο κοινωνικό σύνολο έτοιμος να δώσεις και να προσφέρεις ως υγιές πλέον κύτταρο του κοινωνικού ιστού, αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός αν θέλουμε να σμίξουμε το τι μας είπε από τη μια ο Ντοστογιέφσκι και από την άλλη ο Σαίξπηρ, τουλάχιστον για τον χωροχρόνο μας. 

>>>Δείτε ακόμη: «Ένα μπαούλο παραμύθια»

Πάμε να τον ορίσουμε; Ναι, αναφέρομαι στην Κύπρο του 2022. Τότε που το Πουρνάρα φλεγόταν. Τότε που τα σκάνδαλα της διαφθοράς παρέμεναν ανεξιχνίαστα ή αποκάλυπταν οι πολυδιαφημιζόμενες επιτροπές απλώς την κορυφή του παγόβουνου. Τότε που η σεξουαλική κακοποίηση δεν μας εξέπληττε και η συχνότητα της καταγγελίας της σταθερά ανέβαινε και έπιανε οροφή. Τότε που η παραβατικότητα στις σχολικές μονάδες έδινε και έπαιρνε αλλά διαφημίζονταν τα επιτεύγματα σε έρευνες. Τότε που ο ρατσισμός είχε κτυπήσει κόκκινο, τα ναρκωτικά μας είχαν πνίξει και η έλλειψη ήθους ήταν δεδομένη.

Τότε που τα πρόστιμα δεν πληρώνονταν, οι ποινές δεν ολοκληρώνονταν, το έγκλημα διαγραφόταν εύκολα από τη μνήμη του λαού και όλα ήταν καλά. Ναι, μιλώ για σήμερα που ο ελέφαντας είναι στο δωμάτιο, καθισμένος δίπλα μας στον καναπέ, πίνει τσάι με λεμόνι και εμείς όλοι οι υπόλοιποι σφυρίζουμε αδιάφορα, κοινώς παίζουμεν πελλόν. Μας ενδιαφέρει περισσότερο, πολύ περισσότερο, το τι θα φάμε, τι θα πιούμε, πού θα κινηθούμε, τι παίζει στα ΜΚΔ. Ζούμε μέσα στην ατομική μας φούσκα, την οποία και μάθαμε πανεύκολα να φουσκώνουμε, να χρωματίζουμε, να αρωματίζουμε. Μετά; Μετά κοιμόμαστε με τα μάτια ανοικτά, καθημερινά όμως, χρόνια τώρα, τον ύπνο του δικαίου, με την σκέψη πως τόσοι και τόσοι έκαναν τόσα και τόσα και έμειναν ατιμώρητοι, γιατί να χαλάμε τη ζαχαρένια μας; 

Η αλήθεια είναι πως το θέμα της τιμωρίας και του εγκλήματος ή μάλλον του εγκλήματος και της απαραίτητης τιμωρίας, είναι στενά συνυφασμένο με την ανθρώπινη φύση. H ίδια μας η θρησκεία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην κρίση και στην απόδοση είτε ευσήμων με την ένταξη μας στον παράδεισο, ή στην κατάκρισή μας και στην αιώνια καταδίκη μας στην κόλαση. Από την οποία,  αν σε εκείνην καταλήξουμε, σαφέστατα δεν θα βγούμε ποτέ. Χωρίς δικαίωμα έφεσης, χωρίς αναστολή ποινής. Χωρίς νομικά τερτίπια. Χωρίς αναβολές. Χωρίς να χρειάζεται μαρτυρικό υλικό. Χωρίς ακριβοπληρωμένους δικηγόρους. Με έναν δικαστή αδιάφθορο μα δίκαιο. Δεν θέλω όμως να καταπιαστώ αυτή τη στιγμή με το σωφρονιστικό μας σύστημα και το κατά πόσον είναι σωστό ή ευέλικτο ή αν επενδύει πρωτίστως στον σωφρονισμό ή στη διατήρηση της ασφάλειας της κοινωνίας ή στην ουσιαστική τιμωρία της παραβατικής συμπεριφοράς αλλά σε 2 άλλα σημεία. Στη δυνατότητά του να λειτουργεί αποτρεπτικά από τη μια και να ικανοποιεί το περί δικαίου αίσθημα από την άλλη. Με άλλα λόγια να επιφέρει τον Σασμό (το διόρθωμα, από το σάζω) στη ψυχή μας.

Όσο τα εγκλήματα παραμένουν ανεξιχνίαστα, ή και ατιμώρητα, όσο τα προβλήματα και οι κρίσεις δεν βρίσκουν λύση κανένας σασμός δεν μπορεί να επέλθει στην πυξίδα των κινήσεων του ατόμου και της κοινωνίας. Γιατί χάνεται ξανά και ξανά και ξανά,  ο σεβασμός στη δικαιοσύνη και στους συνοδευτικούς της θεσμούς: αστυνομία, νομική υπηρεσία, δικαστήρια, δικηγόρους. Οδηγούμαστε λοιπόν αναπόφευκτα ως άτομα και ως κοινωνίες στο θράσος και στην ασυδοσία λόγω της ανοχής και της ατιμωρησίας.

Η δικαιοσύνη θα έπρεπε να μην είναι τυφλή. Να έχει μάτια ανοικτά και να βλέπει στα σκοτάδια της ψυχής  των θυτών αλλά και στα βάθη του πόνου των θυμάτων. Δεν είναι τόσο το ύψος της τιμωρίας το ζήτημα, είναι το ήθος της τιμωρίας και ο σεβασμός στον πόνο του αδικημένου. Εκείνου που έχασε αγαπημένους, που ατιμάστηκε, που του έκλεψαν τους κόπους μιας ζωής, που αγνοήθηκε, που θεωρήθηκε σκουπίδι, που χρησιμοποιήθηκε.
Το έγκλημα και η τιμωρία του οδηγούν στον σασμό κάτω από μία και μοναδική συνθήκη: Τη δικαιοσύνη. Τα όρια της οποίας είναι σαφέστατα ανθρώπινα δημιουργήματα, ατελή,  εύκολα στην παραβίαση, δυστυχώς πλέον και βαθιά αμφισβητούμενα. Να ανακαλύψει η δικαιοσύνη το χαμένο της ήθος για να ανακτήσει το κύρος της.

Ρομπέν των Χαμένων Θαυμάτων

Υ.Γ.1: Ο Ελέφαντας στο Δωμάτιο: an elephant in the room: an obvious major problem or issue that people avoid discussing or acknowledging. Ποιος ελέφαντας; Σε ποιο δωμάτιο; Εδώ όλα καλά!

Υ.Γ.2 : Θα τιμωρηθούν, αμείλικτα,  λέει ο Υπουργός όσοι ενεπλάκησαν στα πρόσφατα επεισόδια στο Πουρνάρα. θα αυξηθεί η αστυνόμευση και εννοείται πως θα περιμένουμε τα επόμενα επεισόδια. Μέχρι να θρηνήσουμε θύματα.  Κάτω από το χαλί το χάλι μας. Για ακόμη μια φορά. 

Υ.Γ.3: Θα γίνει έρευνα για τη δολοφονία στις φυλακές. Αλήθεια όμως; Εν έτη 2022. Να κτυπηθεί έως θανάτου και κανείς να μην παρέμβει έγκαιρα; 

Υ.Γ.4: Αθώος με κεφαλαία δηλώνει ο κατηγορούμενος και η δίκη αναβάλλεται γιατί 2 επιστολές  δεν απαντήθηκαν.

Υ.Γ.5: Δολοφονία τελικά ο θάνατος του Θανάση. Και ο στρατός να σφυρίζει αδιάφορα. 17 χρόνια μετά.

Υ.Γ.6: Σταματώ εδώ. Στόχος δεν είναι να πλήξω περαιτέρω την εμπιστοσύνη στους θεσμούς. 
 

Έλενα Περικλέους