Την Παρασκευή 18 Αυγούστου 2023 είδαμε να εκτυλίσσονται σκηνές που δεν ξαναείδαμε στην Κύπρο. Να υπάρχει σοβαρή εμπλοκή και βία κατά των Ειρηνευτών της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ποτέ ξανά στην Κύπρο δεν ζήσαμε τέτοια επεισόδια. Επεισόδια με Ειρηνευτές υπήρξαν στο παρελθόν αλλά ποτέ αυτής της έκτασης και κυρίως ποτέ ‘εντεταλμένα’ και οργανωμένα. Διότι άλλο είναι να υπάρξουν μικροεπεισόδια σε διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις (όπως έγινε πολλές φορές στο παρελθόν σε αντικατοχικές πορείες) και άλλο είναι Αστυνομικοί και Στρατιωτικοί με πολιτική περιβολή να ασκούν βία κατά των Ειρηνευτών της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Και αυτά τα επεισόδια, της 18ης Αυγούστου, προκλήθηκαν από πλευράς του κατοχικού καθεστώτος, το οποίο επιχειρεί νέα τετελεσμένα εντός της νεκρής ζώνης, στην Πύλα, κάτι που προσπάθησε να αποτρέψει η ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Το στόρι της υπόθεσης εν συντομία είναι πως οι Τούρκοι επικαλούνται ‘βελτίωση συνθηκών διακίνησης των πολιτών’ και θέλουν να κατασκευάσουν δρόμο, περίπου 12 χιλιομέτρων, από την Πύλα στο κατεχόμενο χωριό Άρσος. Μέρος του δρόμου που σχεδίασαν περνά από την νεκρή ζώνη, κάτι που βρίσκει αντίθετη την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και η οποία μέρες πριν τα επεισόδια υποχρεώθηκε (αφού οι διπλωματικές προσπάθειες που προηγήθηκαν βρήκαν κάθετη άρνηση από πλευράς του κατοχικού καθεστώτος) να εκδώσει ανακοίνωση για την συγκεκριμένη πρόθεση της Τουρκικής πλευράς σημειώνοντας πως «η πρόληψη των εντάσεων και η διατήρηση του status quo σε όλη τη νεκρή ζώνη του ΟΗΕ παραμένουν οι σημαντικότερες προτεραιότητές μας». Άλλωστε είναι γνωστό πως για οποιασδήποτε μορφής έργα εντός της νεκρής ζώνης απαιτείται η έγκριση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αλλά και η σύμφωνος γνώμη και των δυο πλευρών. Χαρακτηριστικό αντίστροφο παράδειγμα ο αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας – Τροόδους, ο οποίος αρχικώς ήταν σχεδιασμένος να περάσει από την νεκρή ζώνη (περιοχή Αστρομερίτη) αλλά λόγω ενστάσεων της άλλης πλευράς, άλλαξαν τα σχέδια με αποτέλεσμα να καθυστερεί και μέχρι σήμερα η υλοποίησή του.

Η ουσία όμως δεν είναι οι διαφωνίες και το τι επικαλείται η μια πλευρά ή η άλλη. Η ουσία αυτή την στιγμή είναι πως δημιουργήθηκαν πρωτοφανή επεισόδια από πλευράς του κατοχικού καθεστώτος που δημιουργούν πολλές υποψίες, απορίες και ερωτήματα αλλά την ίδια ώρα προκύπτουν και κάποια συμπεράσματα. Σαν ποια; 

Πρώτον. Ότι τελικά η ΟΥΝΦΙΚΥΠ έχει ρόλο να επιτελέσει διότι ανά πάσα στιγμή, ο Τούρκος εισβολέας, όπως φάνηκε και την 18η Αυγούστου αλλά και παλαιότερα, είναι απρόβλεπτος αλλά και αδίστακτος και ανά πάσα στιγμή μπορεί να κλιμακώσει μια κατάσταση πραγμάτων με άγνωστη κατάληξη. Συνεπώς όσοι μας έλεγαν και παλαιότερα πως ο ΟΗΕ δεν θα ανανεώσει την θητεία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ διότι ‘δεν υπάρχει κανένας λόγος’, διαψεύδονται. Αν την 18η Αυγούστου δεν ήταν η ΟΥΝΦΙΚΥΠ, μετά βεβαιότητας θα άρχιζε μια περίοδος βίαιων και μη ειρηνικών επεισοδίων μεταξύ των δυο πλευρών.

Δεύτερον. Καλή η καταδίκη από ΕΕ και τα 4 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα (πλην της Ρωσίας, τουλάχιστον μέχρι την ώρα του Σαββάτου που γραφόταν το άρθρο - είδε Υγ), αλλά δεν χρειάζονται πανηγυρισμοί ότι ‘νενικήκαμεν’ κιόλας. Διότι πρώτον, το κατοχικό καθεστώς επιμένει στην κατασκευή του δρόμου και υποστηρίζει ότι θα προχωρήσει ‘βρέξει χιονίσει’ και δεύτερο και κυριότερο οι καταδίκες έπρεπε να ήταν καθημερινές για όλη την επικράτεια της Κύπρου που βρίσκεται υπό κατοχή και όχι μόνο για να μην χαλάσει το Status Quo. Ναι, εννοείται δεν πρέπει να διαταραχτεί η υφιστάμενη εδαφική κατάσταση εις βάρος μας κιόλας αλλά ας μην ξεχνούμε ότι η Τουρκία κατέχει πέραν του 36% του εδάφους της Κύπρου. Η σημείωση αυτή δεν γίνεται για να μειωθεί η συντονισμένη αντίδραση από ισχυρές χώρες, αντίδραση στην οποία ομολογουμένως δεν ήμασταν συνηθισμένοι (ας ληφθεί υπόψη η κοινή δήλωση ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας, κάτι που δεν ξανάγινε τις τελευταίες 10ετίες). Κάτι που πρέπει να πιστωθεί στην κυβέρνηση Ν Χριστοδουλίδη. 

Τρίτον. Αυτό που υποστηρίζεται ότι μόνο με λύση θα αποφευχθούν παρόμοια ή και χειρότερα επεισόδια είναι κατά το ήμισυ σωστό. Διότι τα επεισόδια της 18ης Αυγούστου μας φανερώνουν και αναδεικνύουν ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια λύσης: Το θέμα Ασφάλειας, Εγγυήσεων και Εμπιστοσύνης. Συνεπώς, η άλλη μισή αλήθεια είναι πως μόνο με λύση που θα καλύπτει πλήρως το θέμα Ασφάλειας και Εγγυήσεων μπορεί να υπάρξουν πιθανότητες επιτυχίας. Κατανοητό το ‘μόνο με ΔΔΟ’, θέλοντας να επιδειχτεί η αντίθεση με άλλη μορφή λύσης, αλλά είτε με ΔΔΟ είτε με άλλο είδος λύσης, το ουσιαστικότερο είναι το θέμα Ασφάλειας και Εγγυήσεων. Διότι ακόμη και λύση ΔΔΟ να βρεθεί, ποιος εγγυάται ότι η Άγκυρα δεν θα προκαλέσει εκ νέου επεισόδια από το πουθενά ή δεν θα παραβιάσει τις συμφωνίες; Και πολύ ορθά τέθηκε προ 7ετίας το θέμα κατάργησης των εγγυήσεων των ‘μητέρων πατρίδων’ αλλά και της Βρετανίας σε περίπτωση λύσης. Και αυτό είναι που πρέπει να προτάσσουμε και να προσέξουμε…

Υγ. Η μη έκδοση καταδικαστικής δήλωσης από πλευράς Μόσχας είναι πολύ σοβαρό ζήτημα, το οποίο ενδεχομένως να έχει σοβαρότατες προεκτάσεις στην πορεία του Κυπριακού. Όλα τα Ψηφίσματα μέχρι και η ανανέωση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ εγκρίνονται μόνο κατόπιν ομοφωνίας από τα 5 Μόνιμα Μέλη. Ήδη κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Μόσχα μπλόκαρε καταδικαστική ανακοίνωση του Σ.Α. του ΟΗΕ για τα επεισόδια. Αν και σοβαρότατο ζήτημα με τεράστιες πολιτικές και διπλωματικές προεκτάσεις, καταγράφεται ως Υστερόγραφο μιας και μέχρι την ώρα σύνταξης του Άρθρου δεν εκδόθηκε ανακοίνωση από πλευράς Ρωσίας κάτι που ίσως αλλάξει τις επόμενες ώρες.  
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ - Twitter: @tsangarisp