Κακό κράτος, καλές επιχειρήσεις. Καλό κράτος, κακές επιχειρήσεις

Η σημερινή κρίση αποδεικνύει πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του κράτους

ΓΡΑΦΕΙ Ο 
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΣΤΟΥΡΗΣ

Γενικεύσεις και υπεραπλουστεύσεις αποτελούν τα δυο βασικά χαρακτηριστικά που καθορίζουν, εδώ και χρόνια, το μεγάλο debate αναφορικά με τον ρόλο του κράτους και των επιχειρήσεων. Από τη μια στέκονται αριστεροί, ψευτοαριστεροί ή και ακροδεξιοί λαϊκιστές που αναφέρονται στους «καρχαρίες», σε αυτούς που «πίνουν το αίμα του λαού» και πως αυτούς ούτε λίγο ούτε πολύ πρέπει να τους «κάψουμε ζωντανούς». Στον αντίποδα δεξιοί, αυτοπροσδιοριζόμενοι ως νεοφιλελεύθεροι ή και αριστεροί με τάχα μοντέρνο κοστούμι, αναφέρονται στην ανάγκη για περιορισμό του ρόλου του κράτους, μικρότερες κρατικές παρεμβάσεις, μικρότερο δημόσιο και συνεργασίες στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό με τον ιδιωτικό τομέα. Με δυο λόγια ευαγγελίζονται την αρχή του μικρού κράτους και του ισχυρού ιδιωτικού τομέα. 

Στις κρίσεις βέβαια αλλάζουν οι προσεγγίσεις και μεταλλάσσονται είτε σε ακόμα πιο αιχμηρές, ακραίες έως και εξωφρενικές είτε κάνουν εκπτώσεις και καθίσταται ηπιότερες, με πνεύμα αντίληψης των πραγματικών διαστάσεων τόσο του ρόλου του κράτους όσο και της ανάγκης για πολλές επιχειρήσεις που ναι (!) να βγάζουν κέρδος, καθώς και για ξένες επενδύσεις. 

Σε αυτή την κρίση το κράτος έκανε πολλά και πλείστα εξ αυτών ήταν καλά και ωφέλιμα για τον τόπο. Ναι στη βάση καλών πρακτικών άλλων χωρών. Ναι με κάποια περισσότερη αυστηρότητα. Ναι με λάθη. 

Παρόλα αυτά, ο εν πολλοίς υποβαθμισμένος και με χίλια δυο προβλήματα και ελλείψεις δημόσιος τομέας της Υγείας έδειξε να έχει και αντοχές και πλάνο και οργάνωση και κυρίως καλό κόσμο να φέρει εις πέρας την κυριολεκτικά ζωτικής σημασίας αποστολή του. 

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Σε αυτή την κρίση το κράτος απέδειξε ότι με εύρωστα δημοσιονομικά μπορεί πολυεπίπεδα και με μεγάλη ισχύ να στηρίξει τόσο τομείς και επιχειρήσεις, όσο και τους ιδίους τους εργαζόμενους. Απέδειξε ταυτόχρονα πόσο σημαντικό είναι να είσαι προετοιμασμένος για έκτακτες καταστάσεις, τις οποίες κανένας οικονομολόγος και κανένα μοντέλο δεν μπορούν να προβλέψουν. Βεβαίως, για να έχει το κράτος ισχυρά έσοδα θα πρέπει στα καλά χρόνια το περιβάλλον να είναι φιλικό προς τις επιχειρήσεις και ευνοϊκό για τη μεγαλύτερη δυνατή κάθοδο ξένων επενδυτών. Ιδίως σε ένα κράτος όπως την Κύπρο η οποία βασίζεται στην παροχή υπηρεσιών και που δεν υπάρχουν μεγάλες ποσότητες φυσικών πόρων που να διευρύνουν και να στηρίζουν σημαντικά τις πηγές εσόδων του, το νομοθετικό, φορολογικό και ευρύτερα το πλαίσιο εξυπηρέτησης επιβάλλεται να είναι τέτοιο που να προωθεί την επιχειρηματικότητα τόσο από Κύπριους όσο και από ξένους επιχειρηματίες και επενδυτές. 

Την ίδια ώρα, ένα τέτοιο κράτος οφείλει να λειτουργεί με τα υψηλότερα στάνταρ εποπτείας και τήρησης νόμων και κανονισμών, πάταξης της φοροδιαφυγής και εδραίωσης του αισθήματος πως οι φορολογίες που επιβάλλονται λειτουργούν ανταποδοτικά τόσο προς την κοινωνία όσο και προς την οικονομία. Ένα τέτοιο καλό παράδειγμα αποτελεί η εισφορά για το ΓεΣΥ. Αντιστοίχως κακό παράδειγμα είναι η ούτω καλούμενη φορολογία επί των τόκων των καταθέσεων για την Άμυνα. 

Οι γενικεύσεις που προωθούν αντιλήψεις ότι το κράτος είναι καλό και οι επιχειρήσεις κακές (επειδή επιδιώκουν το κέρδος), ή ότι μόνο καθετί ιδιωτικό είναι καλό και οτιδήποτε κρατικό είναι πολιτικοποιημένο, αντιπαραγωγικό και σαθρό μόνο εποικοδομητικά δεν λειτουργούν για τη χώρα. Αντίθετα, δημιουργούν κλίμα πόλωσης το οποίο ευνοεί τα κόμματα να «πουλούν» το πολιτικοϊδεολογικό περιτύλιγμα ενός -συνήθως- κενού πακέτου. 

>>> Όλες οι απόψεις που φιλοξενεί η Brief <<<

Πολλά παραδείγματα οργανισμών ή υπηρεσιών του δημοσίου λειτουργούν με τέτοιο τρόπο που καταρρίπτουν τον ένα από τους πιο πάνω συλλογισμούς. Αντίστοιχα, αμέτρητες είναι οι αποτυχίες ή και οι χρεοκοπίες επιχειρήσεων του «λαμπρού» ιδιωτικού τομέα, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και διεθνώς. 

Η σημερινή κρίση αποδεικνύει πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του κράτους, πόσο θετικά μπορούν επιχειρήσεις να λειτουργήσουν και βέβαια ότι οι εργαζόμενοι παραμένουν το πλέον πολύτιμο περιουσιακό εργαλείο σε κάθε μηχανή, δημόσια ή ιδιωτική. 

Ανδρέας Κωστουρής