Βλέποντας το debate της περασμένης Τετάρτης στο ΡΙΚ σκεφτόμουν εάν οι τοποθετήσεις, το στυλ και οι ατάκες των υποψηφίων ήταν τόσο δυνατά στοιχεία που να κερδίσουν κόσμο και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που να διαμορφώσουν την τελική επιλογή του στην κάλπη. Η απάντηση που δίνω είναι όχι. Και αυτό διότι δεν πιστεύω ότι κάποιος ψηφοφόρος που ήδη επέλεξε ποιον υποστηρίζει, εύκολα μπορεί να αλλάξει απόφαση. Αυτό που μπορεί να πάει στραβά για κάποιον υποψήφιο είναι να χάσει τη συμπάθεια ή και την υποστήριξη -πολύ πιο δύσκολα βέβαια- για λάθη ή σφάλματα στα οποία πιθανόν να υποπέσει. Το λάθος του υποψηφίου μοιάζει ασήμαντο στα μάτια του υποστηρικτή ή μεγάλο για τους υπόλοιπους.
Ποια είναι όμως αυτά τα στοιχεία που καθορίζουν την ψήφο του καθενός από εμάς και πόσο η κάθε πολιτική προσωπικότητα μπορεί να αλλάξει την καταρχήν πολιτική μας θέση;
>>> Διαβάστε επίσης: Οι έξι φυλές των ψηφοφόρων <<<
Θεωρώ ότι μια σειρά από λόγους οι οποίοι λειτουργώντας -ενίοτε- συνδυαστικά και κάποτε μεμονωμένα διαμορφώνουν την πολιτική άποψη και συνεπώς επιλογή. Σε κάποιες πολύ ειδικές περιστάσεις, ωστόσο, κάποια γεγονότα επηρεάζουν, αλλάζουν ή και διαφοροποιούν εντελώς το πολιτικό μας φίλτρο και συνεπώς τις επιλογές μας. Για παράδειγμα η τραγωδία στο Μαρί η οποία αποδίδεται -τουλάχιστον- για τους πολιτικούς χειρισμούς στη διακυβέρνηση Χριστόφια αποτελεί μια περίπτωση η οποία επηρέασε και την εμπιστοσύνη σε πολιτικά πρόσωπα και το ποσοστό αποδοχής του ΑΚΕΛ από την κοινωνία και βεβαίως αποτελεί γεγονός που ώθησε κόσμο που στήριζε το κόμμα είτε στην αποχή είτε ακόμη και σε άλλα κόμματα.
Ως σημαντικότερους παράγοντες διαμόρφωσης των πολιτικών επιλογών μας, καταγράφω τους ακόλουθους:
>>> Διαβάστε επίσης: Τα accounts της κακιάς ώρας δε φέρνουν ψήφους <<<
1. Αμιγώς πολιτικό κριτήριο στη βάση των ιδεολογικοπολιτικών πεποιθήσεων του ατόμου. Οι πολιτικοί λόγοι είναι που ορίζουν κατά κανόνα τον πολιτικό χώρο για ένα άτομο και όχι απόλυτα το πολιτικό κόμμα. Αυτοί οι λόγοι αποτελούν το αποτέλεσμα των σπουδών, της γνώσης και της αντίληψης για τα δημόσια πράγματα, τα βιώματα, το κοινωνικοοικονομικό στάτους αλλά και η φύση εργασίας του ατόμου που επιλέγει να ψηφίζει στη βάση πολιτικών κριτηρίων, όποια και να είναι αυτά όπως και να έχουν διαμορφωθεί.
2. Κοινωνικοί παράγοντες που αφορούν από θέματα παιδείας και υγείας μέχρι το μεταναστευτικό και τα δικαιώματα ομάδων ατόμων στην κοινωνία. Ειδικά στην Κύπρο, πιθανώς και λόγω του Κυπριακού, ο ρατσισμός ή έστω ρατσιστικές εξάρσεις ρητορικής μπορούν να καταγραφούν από άτομα σε οποιοδήποτε πολιτικό χώρο. Επίσης η οικονομική κατάσταση και η ευρύτερη οικονομική θέση μιας χώρας, μιας ομάδας εργαζομένων ή πολιτών εντάσσονται στο πλαίσιο των κοινωνικών παραγόντων καθορισμού μιας πολιτικής επιλογής. Η πολιτική επιλογή καθορίζει σε μικρό χρονικό διάστημα, για συγκεκριμένους λόγους ως ψήφος επικρότησης ή αποδοκιμασίας πολιτικών προτάσεων ή χειρισμών.
3. Προσωπικοί λόγοι. Εάν κάποιος έχει προσωπική σχέση, συγγένεια ή φιλία με κάποιο πολιτικό πρόσωπο πιο εύκολα θα το ψηφίσει ανεξαρτήτως κόμματος ή ιδεολογίας. Ταυτόχρονα, η προσωπική σχέση με κάποιον μπορεί να φέρει και την πολιτική αποδοκιμασία διότι το πολιτικό πρόσωπο στην ιδιωτική ζωή δείχνει διαφορετικό πρόσωπο από αυτό που προβάλλει δημόσια. Στους προσωπικούς λόγους μπορεί να μπει και η εξυπηρέτηση, η βοήθεια για κάποιο ζήτημα ή και το ρουσφέτι. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις βασίζονται πρωτίστως στο συναίσθημα και όχι στη λογική ή την πολιτική αντίληψη.
4. Οικογένεια, φίλοι και κοινωνικό περιβάλον. Σε μια οικογένεια μπορεί να ισχύει οποιοσδήποτε από τους πιο πάνω παράγοντες ή και κάποιοι από αυτούς και να δημιουργήσουν ένα μικροπεριβάλλον από το οποίο τα μέλη του δύσκολα να μπορούν να εξέλθουν. Οι οικογενειακές συζητήσεις για τα πολιτικά είναι συνήθως οι πιο ανοικτές και ειλικρινείς ιδίως όταν υπάρχει συμφωνία. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον ορισμένα μέλη της οικογένειας ίσως με αόριστο πολιτικό κριτήριο, περιορισμένη κατανόηση για τα πολιτικά δρώμενα και μικρή γνώση για την επικαιρότητα και τις πραγματικότητες να επιλέγουν ότι και η υπόλοιπη οικογένεια διότι πολύ απλά την εμπιστεύονται. Ισχύει περισσότερο στις σχέσεις γονέων παιδιών πριν τα παιδιά αποκτήσουν δικό τους πολιτικό κριτήριο ή στις σχέσεις παιδιών-γονέων όταν λόγω ηλικίας κάποια άτομα τρίτης ηλικίας εμπιστεύονται περισσότερο τα παιδιά τους για αυτά τα θέματα. Ανάλογη συνθήκη μπορεί να επικρατεί μεταξύ μιας παρέας φίλων ή συναδέλφων στον εργασιακό χώρο, όπου κάποιοι βαδίζουν μπροστά και κάποιοι ακολουθούν διότι τους εμπιστεύονται.
Με τους πιο πάνω παράγοντες, εν πολλοίς τουλάχιστον, διαμορφώνονται οι σημερινές τάσεις και βεβαίως βάσει αυτών θα αναδειχθεί ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Όταν θα προκύψει το τελικό αποτέλεσμα θα διαφανεί -έστω μερικώς- ποιος τελικά ήταν ο παράγοντας ή οι παράγοντες με τη μεγαλύτερη επιρροή στο εκλογικό αποτέλεσμα.