Ποιος είναι ο πιο σημαντικός και καταστροφικός ηγέτης του κόσμου σήμερα; Οι περισσότεροι Αμερικάνοι ενδεχομένως να απαντούσαν ο Ντόναλντ Τραμπ, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας στη δεύτερη θέση με μικρή διαφορά.

Όμως η δική μου επιλογή για το βιβλίο του 2018 που πρέπει να διαβαστεί, το «The Third Revolution» της Elizabeth C. Economy, αναπτύσσει σοβαρή επιχειρηματολογία πως ο τίτλος αυτός αξίζει στον Κινέζο Xi Jinping. 

>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ & ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ BRIEF <<<

Υπό την ηγεσία του Xi από το 2012, η αυξανόμενα δυνατή Κίνα έχει ξεκινήσει να ρίχνει βάρος με τρόπους που οδηγούν τους διεθνείς παρατηρητές να φοβούνται την έναρξη ενός νέου Ψυχρού Πολέμου –ή ακόμη ενός νέου θερμού πολέμου- με τις ΗΠΑ. Ο Xi ανακοίνωσε με περισσότερη ειλικρίνεια τις φιλοδοξίες της Κίνας να αποκτήσει κεντρικό ρόλο στη διεθνή σκηνή από οποιονδήποτε άλλο ηγέτη από την εποχή του Mao Zedong.

Έχει, επίσης, συγκεντρώσει τη μεγαλύτερη προσωπική εξουσία από οποιονδήποτε Κινέζο ηγέτη από την εποχή του Mao. Το βιβλίο της Economy εντοπίζει την επιρροή και τις φιλοδοξίες του Xi, μέσα από μια εξαντλητική ανάγνωση των ομιλιών του, καθώς και την ευρεία γνώση της για την κινεζική πολιτική. Πρέπει να διαβαστεί απαραιτήτως όχι μόνο από όσους παρακολουθούν την Κίνα αλλά και από όσους ενδιαφέρονται για τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας και το μέλλον της παγκόσμιας τάξης. 

Η Economy είναι senior fellow στο Council on Foreign Relations και καταγράφει τις αλλαγές που υπήρξαν στην Κίνα, κατά τη διάρκεια της θητείας του Xi: Την αντικατάσταση της συλλογικής ηγεσίας με την προσωπική διακυβέρνηση, την σύσφιγξη του πολιτικού συστήματος, τις προσπάθειες να περιοριστεί στενά η ροή ιδεών προς την Κίνα, παράλληλα με την επέκταση της διασποράς ιδεών εκτός.

Προσφέρει, επίσης, έναν αξιόπιστο οδηγό στις φαινομενικά αντιφατικές προσπάθειες του Xi να ενισχύσει την υψηλή τεχνολογική καινοτομία, που θα αλλάξει τους όρους του παιγνιδιού, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τον ρόλο του Κουμμουνιστικού Κόμματος της Κίνας στην οικονομία και στην κοινωνία. 

Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, η Economy προσφέρει μία περιεκτική συζήτηση για τα αυξανόμενα στρατιωτικά ίχνη της Κίνας, την ώθηση στη δημιουργία νέων διεθνών θεσμών, όπως η Asian Infrastructure Investment Bank, νέες πρωτοβουλίες και άλλα μεγάλα γεω-οικονομικά πρότζεκτς, αυξάνοντας την χρήση της πιεστικής διπλωματίας προς τους γείτονες και άλλες προσπάθειες για άσκηση επιρροής όχι μόνο στην Ασία αλλά παγκοσμίως.

Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες φαίνονται εντυπωσιακές με την πρώτη ματιά και το όραμα του Xi φαίνεται να κυριαρχεί στα κινεζικά πολιτικά αυτή τη στιγμή. Όπως, όμως, επισημαίνει η Economy, όλα τα στοιχεία στην ατζέντα του –από την αρπαγή προσωπικής εξουσίας χωρίς ανταγωνισμό μέχρι τα κίνητρά του για μεγαλύτερη δύναμη και πρεστίζ στο εξωτερικό- εμπερικλείουν τον κίνδυνο να γυρίσουν μπούμερανγκ, είτε από δυσαρεστημένους αντιπάλους στο εσωτερικό είτε από ανταγωνιστές στο εξωτερικό, που θα μπορούσαν να καταστρέψουν το «κινεζικό όνειρο» του Xi. 

>>> ΟΛΗ Η ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ BRIEF ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ <<<

Ίσως το πλέον σημαντικό μέρος του βιβλίου μας μεταφέρει από το βασίλειο της σκληρής εξουσίας στο βασίλειο της εξουσίας. Όπως σημειώνει η Economy, ο Xi προχωρά με ένα φιλόδοξο ιδεολογικό όραμα: Ένα «καθαρά κινεζικό μοντέλο», που ενδεχομένως μπορεί να μετατραπεί σε σημαιοφόρο για άλλες χώρες, που έχουν απογοητευτεί από τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά μοντέλα φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Αυτό το μοντέλο φαίνεται να βρίσκεται απέναντι στην τάση της περιόδου μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά την οποία ο κόσμος έγινε σταδιακά πιο δημοκρατικός. Ωστόσο ταιριάζει πολύ καλά με την πιο πρόσφατη ροπή των πραγμάτων, καθώς η δημοκρατία υποχώρησε, το δέλεαρ του αμερικανικού φιλελεύθερου-καπιταλιστικού μοντέλου έσβησε και η οικονομική επίδοση της Κίνας εντυπωσιάζει τις αναπτυσσόμενες χώρες σε όλο τον κόσμο, ενώ οι απολυταρχικές ιδέες επιστρέφουν.

Το βιβλίο της Economy αποτελεί, ως εκ τούτου, μια χρήσιμη υπενθύμιση ότι, απ’ όλους τους τρόπους με τους οποίους η Κίνα δοκιμάζει την αμερικανική ηγεσία, αυτή η ιδεολογική μάχη μπορεί να αποδειχθεί η πιο σημαντική και η πιο δύσκολη για να διαχειριστούν οι ΗΠΑ.