ΓΡΑΦΕΙ Η 
ΞΕΝΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Τέσσερα έργα / ενέργειες ξεχώρισαν το 2020, που αναβαθμίζουν το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου για τα επόμενα χρόνια, παρά το γεγονός ότι η πανδημία καθυστέρησε ή και επίσπευσε κάποια από αυτά.

Κάποια από τα  έργα που ξεχώρισαν το 2020, χαρακτηρίστηκαν ιστορικής σημασίας, ενώ άλλα ότι βάζουν την Κύπρο σε τροχιά μίας νέας ενεργειακής εποχής.

Η Brief, επικοινώνησε με το Υπουργείο Ενέργειας, ώστε να συγκεντρώσει και να παρουσιάσει τα σημαντικότερα γεγονότα του 2020 που θέτουν την Κύπρο σε ένα πιο ενεργειακό μέλλον με αυτονομία.

 2 Ιανουαρίου 2020: Υπεγράφη η ιστορική συμφωνία για τον αγωγό EastMed

«Με την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό EastMed τίθεται ένα τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και διασφαλίζεται η παροχή αερίου σε περιοχές της χώρας μας που σήμερα δεν έχουν πρόσβαση στο εθνικό δίκτυο» τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης από το βήμα στο Ζάππειο στην Αθήνα την 2η Ιανουαρίου 2020 όπου Ελλάδα - Κύπρος και Ισραήλ υπέγραψαν για την κατασκευή του αγωγού EastMed.

Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο για τον αγωγό EastMed, συνολικού κόστους 6 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα συνδέει τα αποθέματα φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Ιταλία, παρακάμπτοντας την Τουρκία.

«Πρόκειται για έργο που αναβαθμίζει τον ρόλο της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και μεσογειακής λεκάνης και αποτελεί το επιστέγασμα της νέας γεωπολιτικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ», σημείωσε ο Πρόεδρος. 

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως πέραν του αγωγού «EastMed», οι τρεις χώρες θα προχωρήσουν με την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδος μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου, γνωστού και ως «EuroAsia Interconnector», ένα έργο το οποίο επίσης χαίρει της έμπρακτης στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανέφερε ο Πρόεδρος.

Αναλυτικότερα, ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed Pipeline έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει σε πρώτη φάση, 10 Bcm/έτος φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα στη λεκάνη της Λεβαντίνης (Κύπρος και Ισραήλ) στην Ελλάδα και, σε συνδυασμό με τους αγωγούς Poseidon και IGB, στην Ιταλία και σε άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο έχει χαρακτηριστεί από το 2015 ως Έργο κοινού Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ). Μάλιστα, ο Φορέας Υλοποίησης του ΕΚΕ προκήρυξε τον Απρίλιο του 2020 διαγωνισμό ύψους €2,4 δισεκατομμυρίων.

Πιο συγκεκριμένα, η προκήρυξη αφορά τον διαγωνισμό της κατασκευής του υπεράκτιου τμήματος του ΕΚΕ και συμπεριλαμβάνονται οι πρώιμες και προπαρασκευαστικές υπηρεσίες της κατασκευής του έργου.

Επιπλέον, την 17η Ιουλίου 2020, η ολομέλεια της Βουλής με 45 ψήφους υπέρ και 2 αποχές (Κίνημα Οικολόγων), ενέκρινε την διακρατική συμφωνία Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed.

Έπειτα, υπενθυμίζεται πως η Συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αποκτώντας νομική ισχύ (Ν.5(ΙΙΙ)/2020) και δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 14 Αυγούστου 2020. 

Η ιστορικής σημασίας συμφωνία που αφορά την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed, υπογράφηκε από τον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργο Λακκοτρύπη, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας Κωστή Χατζηδάκη και τον Υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ Yuval Steinitz.

9 Ιουλίου 2020: Κατατέθηκε ο θεμέλιος λίθος του τερματικού υγροποίησης Φυσικού Αερίου 


Πολύ σημαντικό έργο το οποίο θα δημιουργήσει τις συνθήκες για έλευση του φυσικού αερίου στην Κύπρο, για άνοιγμα της αγοράς και περισσότερο ανταγωνισμό, για μείωση της τιμής του ρεύματος, και μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα για τα κυπριακά προϊόντα, αποτελεί η κατάθεση του θεμέλιου λίθου του τερματικού υγροποίησης Φυσικού Αερίου την 9η Ιουλίου 2020.
 
«Με τη σημερινή κατάθεση θεμέλιου λίθου τερματίζεται επιτέλους μια πολυετής προσπάθεια έλευσης Φυσικού Αερίου στην Κυπριακή Δημοκρατία», επεσήμανε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε χαιρετισμό κατά την εκδήλωση.

 «Η Κύπρος τίθεται σε τροχιά μίας νέας ενεργειακής εποχής, διανοίγοντας ισχυρές προοπτικές τόσο για την ανάπτυξη της οικονομίας όσο και την ευρύτερη πρόοδο του τόπου και των πολιτών βεβαίως», ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Η ημέρα κατάθεσης του θεμέλιου λίθου χαρακτηρίστηκε ιστορικό ορόσημο αφού σηματοδοτείται και επίσημα πλέον η υλοποίηση ενός μεγαλεπήβολου στρατηγικής σημασίας και εθνικής αξίας έργου.
 
Αξίζει να αναφερθεί ότι η συνολική κάλυψη του κόστους κατασκευής του έργου, που ανέρχεται σε 290 εκ. ευρώ, είναι από ευρωπαϊκούς πόρους είτε από απευθείας χρηματοδότηση που ανέρχεται σε 101 εκ. ευρώ από τον Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» είτε μέσω δανεισμού, με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.
 
Καταλυτικός ο ρόλους του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΤΥΦΑ, για την κατασκευή του έργου, ενώ η ΑΗΚ συνεισφέρει με ένα σημαντικό ποσό που ανέρχεται στα 43 εκατομμύρια ευρώ.

Παράλληλα, ως σημαντική χαρακτήρισε ο Πρόεδρος τη συμβολή της ΡΑΕΚ, καθώς ύστερα από σχεδόν δύο δεκαετίες, γίνεται κατορθωτό, να υλοποιηθεί η απόφαση του Γενάρη του 2003.

Πάντως, σύμφωνα με πληροφόρηση της Brief, οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει και, έχει ανατεθεί σε project manager η επίβλεψη, ενώ τα χρονοδιαγράμματα της ολοκλήρωσης είναι τα δύο χρόνια. 

>>> Διαβάστε ακόμη: Τα κατάφερε το ΓεΣΥ; Η ανασκόπηση του 2020 / Όλα όσα δικαιούσαι <<<

5 Οκτωβρίου 2020: Η Chevron ολοκλήρωσε την εξαγορά της Noble Energy έναντι $5 δις 

Την Δευτέρα 5 Οκτωβρίου του 2020, η Chevron Corporation ανακοίνωσε ότι ολοκλήρωσε την εξαγορά της Noble Energy, καθώς οι μέτοχοι της τελευταίας ενέκριναν τη συμφωνία.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως η Noble Energy ήταν η πρώτη εταιρεία η οποία ανακάλυψε αποθέματα φυσικού αερίου στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Μάλιστα, τον Νοέμβριο του 2019 είχε πάρει την άδεια από την Κυπριακή Δημοκρατία για το κοίτασμα «Αφροδίτη».

Εν τω μεταξύ, οι δύο εταιρείες διαβεβαίωσαν επίσης την Υπουργό Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου, ότι τους ενδιαφέρει πάρα πολύ ο χώρος της Ανατολικής Μεσογείου, ότι δεν έχει αλλάξει το στρατηγικό τους πλάνο όσον αφορά την αξιοποίηση των διαφόρων αδειών που έχουν εδώ και ότι υπάρχει ενδιαφέρον ευρύτερα για την περιοχή και όχι μόνον για το τεμάχιο 12 στην Κύπρο. Η Υπουργός συμπλήρωσε ότι θα παρακολουθούν τις λεπτομέρειες μέσα στο επόμενα διάστημα.
 
Ερωτηθείσα κατά πόσο η εξέλιξη αυτή θα επισπεύσει ή θα καθυστερήσει την εκμετάλλευση του «Αφροδίτη», η κ. Πηλείδου είπε ότι είναι πολύ γρήγορα για να κριθεί αυτό.

Σε ερώτηση αν με την εξαγορά προκύπτει καθυστέρηση ή επίσπευση της εκμετάλλευσης του «Αφροδίτη», η κα. Πηλείδου ανέφερε πως εξαρτάται και από τις προθέσεις της Chevron αλλά και τις συζητήσεις που θα γίνουν με τους συνεργάτες τους στο τεμάχιο 12 που είναι η Shell και η Delek. 
 
Σημείωσε δε ότι η κατάσταση που επικρατεί με τον COVID-19 έχει ήδη προκαλέσει κάποια καθυστέρηση, εκφράζοντας την ελπίδα ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά και εντός του 2020-21 θα προχωρήσουν οι εταιρείες με τα επόμενα βήματα.  

>>> Διαβάστε ακόμη: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Οικονομίας – Τα σημαντικά γεγονότα του 2020

 Όπως σημείωσε μάλιστα, οι εξελίξεις με τον COVID-19 και οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου είναι αυτές που θα επηρεάσουν περισσότερο τα έργα στην περιοχή σε σχέση με όλες τις εταιρείες που είναι αδειδοδοτημένες στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).

Η κοινοπραξία του κοιτάσματος Αφροδίτη (Chevron, Delek, Shell) προτίθεται να αναπτύξει το κοίτασμα Αφροδίτη και για τον σκοπό αυτό υπέβαλε Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής στην Κυπριακή Δημοκρατία, το οποίο εγκρίθηκε τον Νοέμβριο του 2019, σημειώνεται στην Brief από το Υπουργείο Ενέργειας.
.
Μάλιστα όπως αναφέρεται, εκδόθηκε και η Άδεια Εκμετάλλευσης.

Η κοινοπραξία έχει ξεκινήσει τις εργασίες για την ανάπτυξη του κοιτάσματος, οι οποίες σε πρώτη φάση αφορούν κατά κύριο λόγω τεχνικές μελέτες, σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση.

Αυτό που ακολουθεί είναι ο λεπτομερής σχεδιασμός και η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης. 

 
22 Σεπτεμβρίου 2020: Έπεσαν οι υπογραφές για το East Mediterranean Gas Forum

Τον Σεπτέμβριο του 2020, υπεγράφη το ιδρυτικό καταστατικό του East Mediterranean Gas Forum (EMGF), στη διάρκεια διαδικτυακής τελετής, λόγω των μέτρων κατά του κορωνοϊού.

Με πρωτοβουλία της Αιγύπτου, ξεκίνησε ένας περιφερειακός διακρατικός οργανισμός και εμπλέκει επτά χώρες – ιδρυτικά μέλη, όπως είναι, η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ιορδανία, η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η Παλαιστινιακή Aρχή.

 Στην ομιλία της στο Προεδρικό Μέγαρο της Κύπρου, η Υπουργός Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου είπε ότι αυτή η πρωτοβουλία είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της σταθερότητας και της ευημερίας στην κοινή μας περιοχή και υπενθύμισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία υποστήριξε αυτήν την πρωτοβουλία από την αρχή.

Μάλιστα, εξέφρασε την ελπίδα  να είναι η αρχή μιας μακράς, ισχυρής και εποικοδομητικής συνεργασίας.

«Θα οδηγήσει σε μελλοντική ανάπτυξη έργων και απτά αποτελέσματα, που αφορούν το φυσικό αέριο», τόνισε η Υπουργός.

Η κα. Πηλείδου επεσήμανε και τη σημασία άλλων ενεργειακών έργων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου όπως ο Euro Asia Interconnector και ο Euro Africa Interconnector για διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή.

Μίλησε επίσης για τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στο ενεργειακό πεδίο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και της πτώσης της τιμής του πετρελαίου, που ώθησε μεγάλες εταιρείες να αναβάλουν τις ερευνητικές του δραστηριότητες, κάτι που επηρεάζει και την Κύπρο. Αναφέρθηκε επίσης  στον συντονισμό που γίνεται με τις εταιρείες για αντιμετώπιση των περιορισμών που υπάρχουν και ανάπτυξη πιθανών σεναρίων.

Οι στρατηγικές επιδιώξεις για τα επόμενα χρόνια 

Η βέλτιστη αξιοποίηση των υδρογονανθράκων και η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι ανάμεσα στις στρατηγικές επιδιώξεις της Κύπρου, τόνισε και η Υπουργός Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου σε ομιλία της στο 8ο Ενεργειακό Συμπόσιο με θέμα `Η ώρα της αλήθειας για την ενέργεια`.

Η Υπουργός αναφερόμενη στις στρατηγικές επιδιώξεις, σημείωσε ότι αυτές είναι η βέλτιστη αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας, η διασφάλιση ενεργειακού εφοδιασμού της Κύπρου, η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, στη βάση των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, η δημιουργία βιώσιμης και ανταγωνιστικής αγοράς ενέργειας και η αξιοποίηση των εγχώριων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

• Γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της ΚΔ

«Στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας υπάρχουν 9 αδειοδοτημένα τεμάχια με 8 εταιρείες και 8 γεωτρήσεις να έχουν ήδη γίνει και με 3 ανακαλύψεις φυσικού αερίου, προχωρούμε στο επόμενο στάδιο γεωτρήσεων το δεύτερο μισό του 2021» υπογράμμισε η Υπουργός.

• East Mediterranean Gas Forum

Αναφορικά με την περιφερειακή συνεργασία και το East Mediterranean Gas Forum η Υπουργός δήλωσε πως ετοιμάστηκε κυρωτικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί σύντομα στο Υπουργικό Συμβούλιο, για το καταστατικό του Φόρουμ, το οποίο υπέγραψαν τον Σεπτέμβριο τα ιδρυτικά μέλη (Κύπρος, Αίγυπτος, Ελλάδα, Ιταλία, Ισραήλ, Ιορδανία, Παλαιστίνη). 

• Φυσικό Αέριο

Σε σχέση με τις προοπτικές φυσικού αερίου, είπε ότι υπάρχουν εκτιμήσεις για μεγάλη ζήτηση ακόμα και με την επιταχυνόμενη ενεργειακή μετάβαση και αύξηση ζήτησης LNG κατά τα επόμενα 15 χρόνια, και ότι τα κοιτάσματα θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν με τον βέλτιστο τρόπο. Μίλησε επίσης για τις προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητα του κυπριακού φυσικού αερίου (ΦΑ) στις περιφερειακές και διεθνείς αγορές, όπως το μεγάλο βάθος των ανακαλύψεων, το μικρό μέγεθος κυπριακής αγοράς ΦΑ σημειώνοντας ότι  εξ ου και γίνονται οι προσπάθειες για την μεταφορά του αερίου στην Αίγυπτο και από εκεί την εξαγωγή  σε μεγαλύτερες αγορές.

• Διασύνδεση ηλεκτρικών συστημάτων

Η Υπουργός Ενέργειας έκανε αναφορά και στον EuroAsiaInterconnector, έργο Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ, το οποίο θα διασυνδέει τα ηλεκτρικά συστήματα Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου. 

• Το Τερματικό στο Βασιλικό

Το 2022 θα είναι έτοιμο το Τερματικό των €289 εκατομμυρίων στο Βασιλικό, για έλευση υγροποιημένου φυσικού αερίου, για χρήση αρχικά στην ηλεκτροπαραγωγή, ακόμα ένα Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ, σημείωσε η κα. Πηλείδου, για το οποίο εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση €101 εκατομμυρίων από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ConnectingEurope Facility).