Του Ανδρέα Παπαγαβριήλ*

Ένας από τους κύριους στόχους των πολυεθνικών ομίλων και εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο είναι να αυξήσουν τα κέρδη τους, τα οποία ακολούθως διανέμονται στους μετόχους τους ή επενδύονται με σκοπό την περεταίρω ανάπτυξη. Ο ρόλος του φορολογικού σχεδιασμού είναι σημαντικός σε μια τέτοια προσπάθεια, καθώς ένας αποτελεσματικός φορολογικός σχεδιασμός μπορεί να βοηθήσει τις πολυεθνικές εταιρείες και οργανισμούς να μειώσουν την φορολογική τους υποχρέωση και να απολαμβάνουν ακόμα μεγαλύτερα κέρδη. 

Οι πολυεθνικές εταιρείες που εμπλέκονται σε φορολογικό σχεδιασμό πολλές φορές έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι αυτών που δεν εμπλέκονται. Το γεγονός ότι οι πολυεθνικές εταιρείες εμπλέκονται σε φορολογικό σχεδιασμό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι επιθυμούν να εμπλακούν σε φοροαποφυγή ή φοροδιαφυγή. Ωστόσο, είναι συχνό φαινόμενο οι πολυεθνικές εταιρείες να εφαρμόζουν επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό ο οποίος καταλήγει σε διάβρωση της φορολογικής τους βάσης. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της τεχνητής μετατόπισης κερδών σε εδάφη που δεν υπόκεινται σε φορολογία ή υπόκεινται σε μειωμένη φορολογία, κάτι το οποίο έχει ως συνέπεια την στρέβλωση του ανταγωνισμού σε εγχώριο και παγκόσμιο επίπεδο.

Έχοντας ως κύριο στόχο την πρόληψη κατά της διάβρωσης της φορολογικής βάσης των πολυεθνικών εταιρειών καθώς και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης («ΟΟΣΑ») και η Ευρωπαϊκή Ένωση («ΕΕ») έχουν ήδη υιοθετήσει – και προτίθενται να υιοθετήσουν –  μια δέσμη μέτρων, κανόνων και Ευρωπαϊκών οδηγιών, με σκοπό να αποτρέψουν την στρέβλωση του ανταγωνισμού που προκύπτει ως συνεπακόλουθο. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την πολυμερής σύμβαση του ΟΟΣΑ/G20 η οποία περιλαμβάνει μέτρα πρόληψης κατά την κατάχρηση των συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας, την Οδηγία της ΕΕ (2016/116) για τη θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής, το πλαίσιο του ΟΟΣΑ/G20 για την διάβρωση της φορολογικής βάσης των νομικών οντοτήτων (και συγκεκριμένα οι Πυλώνες Ι και ΙΙ του BEPS Project), το νέο προσχέδιο της  Ευρωπαϊκής οδηγίας σχετικά με τις εταιρείες που κατηγοριοποιούνται ως ‘εταιρείες κελύφη’ (shell entities) που προωθεί η ΕΕ, τις Οδηγίες της ΕΕ σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας συμπεριλαμβανομένου και της Ευρωπαϊκής Οδηγίας  DAC6 κτλ.

Τα μέτρα που αναφέρονται πιο πάνω δεν συμβάλλουν μόνο στην πρόληψη κατά της φοροαποφυγής, αλλά ενισχύουν το οπλοστάσιο των φορολογικών αρχών σε παγκόσμιο επίπεδο, δίνοντας τους την δυνατότητα να καταπολεμήσουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό και συνεπώς την διάβρωση της φορολογικής βάσης των πολυεθνικών εταιρειών.

Ωστόσο, τα μέτρα αυτά έχουν ήδη αυξήσει (και αναμένεται ότι θα αυξήσουν ακόμη περισσότερο) την πολυπλοκότητα και τις διοικητικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι φορολογούμενοι, οι φορολογικοί σύμβουλοι αλλά και οι φορολογικές διοικήσεις. Επομένως, απομακρυνόμαστε σταδιακά από τις πρακτικές επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, καθώς μπαίνουμε σε μια εποχή που αυξάνει τον διοικητικό φόρτο και δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη για φορολογική συμμόρφωση, τόσο για τους φορολογούμενους αλλά και για τους φορολογικούς συμβούλους. 

* Manager, Tax Services στην Baker Tilly
T: +357 22 458500 | F: +357 22 751648 
A.Papagavriel@bakertilly.com.cy | bakertilly.com.cy