Ο συγγραφέας του «Μαύρου Κύκνου» Nassim Taleb χαρακτήρισε στο CNBC το Βitcoin ως «Ponzi», δηλώνοντας πως «Όλοι γνωρίζουν ότι πρόκειται για ένα ανοικτό Ponzi» (σ.σ. ποιοι είναι οι «όλοι»;).

Ο γνωστός συγγραφέας πιστεύει ότι είναι πολύ ασταθές για να θεωρηθεί αξιόπιστο νόμισμα και δεν αποτελεί ασφαλή αντιστάθμιση έναντι του πληθωρισμού. Για την ακρίβεια, δήλωσε πως δεν υπάρχει σχέση μεταξύ πληθωρισμού και Bitcoin. «Δεν υπάρχει απολύτως τίποτα που να έχει σχέση με οικονομικά μεγέθη που να το συνδέει. Αν υπάρξει υπερπληθωρισμός, θα καταλήξει να μην αξίζει τίποτα. Αν φοβάστε τον πληθωρισμό, αγοράστε ένα κομμάτι γης. Καλλιεργήστε ελιές. Το ελαιόλαδο είναι καλύτερη επένδυση.

Το Bitcoin είναι κάτι περιστασιακό, που δεν θα υπάρχει αύριο, ένα τέχνασμα, ένα κερδοσκοπικό εργαλείο. Δεν μπορείς να αντικαταστήσεις ένα νόμισμα όπως το δολάριο με κάτι τόσο ασταθές, που δεν μπορείς να κάνεις ούτε συναλλαγές με αυτό. Ένα νόμισμα προϋποθέτει σταθερότητα τιμής. Είναι σαν τις τουλίπες. Μπορείς να φτιάξεις κάποιο άλλο αύριο και να το πεις και αυτό νόμισμα», συνέχισε ο Taleb.

Από πού να αρχίσουμε και πού να τελειώσουμε. Τόσες ανακρίβειες μαζεμένες δεν περιμέναμε να ακούσουμε ποτέ από τον Taleb.

Ας ξεκινήσουμε από το Ponzi και ας εξηγήσουμε τι είναι: «Τα συστήματα Ponzi σχεδιάζονται και διοικούνται από έναν κεντρικό φορέα, ο οποίος χρησιμοποιεί τα χρήματα από νεοεισερχόμενους επενδυτές για την αποπληρωμή των υποσχόμενων αποδόσεων προς τους παλαιότερους».

Τίποτα από αυτά δεν ισχύει στο Bitcoin. Κανείς παλαιότερος επενδυτής δεν λαμβάνει χρήματα από κάποιο νεοεισερχόμενο. Η τιμή του καθορίζεται από τις δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης, όπως οποιοδήποτε εμπόρευμα, οποιαδήποτε μετοχή, οποιαδήποτε χρηματιστηριακή αξία. Και σίγουρα δεν υπάρχει κανένας κεντρικός έλεγχος.

Για τις τουλίπες, δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Αρκεί να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό διάγραμμα που βοηθάει να αντιληφθούμε επιτέλους πόσο σαθρός είναι ο ισχυρισμός της σύγκρισης του Bitcoin με τις τουλίπες. Πού ακριβώς βλέπουν την ομοιότητα;

Είναι λάθος να εκτιμούμε μια ραγδαία αύξηση των τιμών αμέσως ως φούσκα. Πράγματι, ο γενικός κανόνας είναι πως οι τιμές δεν αλλάζουν γρήγορα. Ωστόσο μια ανατρεπτική τεχνολογία μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι εκτιμούν τα πράγματα πιο γρήγορα από το συνηθισμένο.

Χωρίς αμφιβολία παρουσιάζει μεγαλύτερη αστάθεια το Bitcoin, σε σχέση με το ευρώ ή το δολάριο. Όμως εδώ υπάρχουν δύο ενστάσεις. Η πρώτη είναι πως αν αναφέρεις αυτό το επιχείρημα σε κάποιο Τούρκο ή Αργεντίνο ή σε κατοίκους αρκετών άλλων χωρών που έχουν δει το εθνικό τους νόμισμα να μετατρέπεται σε κουρελόχαρτο με ταχύ ρυθμό, είναι απίθανο να τους πείσεις για την ανωτερότητα του κρατικού νομίσματος έναντι του Bitcoin.

Ο Taleb δεν μπορεί να μην τα γνωρίζει αυτά. Αν υπάρχει έστω και η παραμικρή πιθανότητα να μη γνωρίζει τι συμβαίνει σε αυτές τις χώρες, αυτή σίγουρα γίνεται ολοστρόγγυλο μηδέν αν μιλήσουμε για τον Λίβανο, την πατρίδα του. Εκεί ο επίσημος πληθωρισμός εδώ και ένα χρόνο βρίσκεται σε τριψήφια ποσοστά. Ακόμα και πριν την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού, οι άνθρωποι έβρισκαν άδεια τα ΑΤΜ. Από την έντονη διολίσθηση του νομίσματος αντιμετώπιζαν πρόβλημα να εισάγουν ακόμα και σιτάρι. 

Η δεύτερη ένσταση αφορά την τεχνολογική επανάσταση του blockchain. Βρισκόμαστε στις πρώτες μέρες και έχουμε βιώσει μόνο ένα μικρό κλάσμα του δυναμικού της τεχνολογίας. Η υπόσχεση για μαζική υιοθέτηση του δικτύου του Bitcoin με γεωμετρική πρόοδο οδηγεί σε ένα νέο κύμα δυνατοτήτων, πιθανότατα άγνωστων για τα σημερινά δεδομένα. Υπάρχει ένα κατώφλι που η ποσότητα μεταβάλλεται σε ποιότητα. Το σημείο που γίνεται απελευθερωτική και πολλαπλασιάζει τις ευκαιρίες για όλους.

Τέλος, ας κάνουμε μια αναφορά και στο ελαιόλαδο που ανέφερε ο Nassim Taleb. Όπως βλέπουμε στο διάγραμμα, έχει την ίδια τιμή που είχε και πριν από 30 χρόνια. Δηλαδή σε βάθος χρόνου, όποιος είχε επενδύσει σε ελαιόλαδο, είχε υποστεί τρομακτική ζημιά λόγω του πληθωρισμού. Και να πεις πως τουλάχιστον δείχνει σταθερότητα το ελαιόλαδο; Μέσα στον τελευταίο μήνα, από τις 3.000 ο τόνος, έπεσε στα 1.000 δολάρια και σήμερα βρίσκεται κοντά στις 4.000 δολάρια.

Η επίκληση της χρησιμότητας του ελαιόλαδου μάς θυμίζει κάποιον άλλον. Μέχρι πριν από λίγους μήνες, ο Mark Cuban δήλωνε συνεχώς και με έμφαση πως οι μπανάνες αξίζουν περισσότερο από το Bitcoin. Έχουν μεγαλύτερη χρησιμότητα, γιατί μπορείς να τις φας, ισχυριζόταν. Το τελευταίο διάστημα όμως ο γνωστός δισεκατομμυριούχος επενδυτής έχει μετατραπεί σε έναν από τους πιο φανατικούς οπαδούς των crypto.

Ποιος έχει δίκιο
Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Taleb στο βιβλίο του «Στην πλάνη του τυχαίου», ο στόχος των αναλυτών θα πρέπει πάντοτε να είναι να αναιρούν τις προκαταλήψεις και να επικεντρώνονται σε αυτό που συμβαίνει. Τι είναι αλήθεια και ίσως γιατί. Είναι φανερό πως έχουμε μια κλασική περίπτωση του… δάσκαλε που δίδασκες.
Από το ίδιο βιβλίο ξεχωρίσαμε ένα ακόμα απόσπασμα: «Σε κάθε ανάγνωση της ιστορίας της επιστήμης, διαπιστώνουμε ότι όλες σχεδόν οι έξυπνες επινοήσεις φάνταζαν παρανοϊκές όταν ξεπήδησαν. Αν εξηγούσαμε σε κάποιον φυσικό του 1905 ότι ο χρόνος επιβραδύνεται όταν κινούμαστε, θα νόμιζε πως το έχουμε σκάσει από κάποιο άσυλο. Ακόμα και η επιτροπή των Νόμπελ δεν βράβευσε τον Αϊνστάιν γι’ αυτή την εργασία του». Για να μη σχολιάσουμε το κεφάλαιό του σχετικά με τη δυναμική των δικτύων, που λες και είναι γραμμένο για να εξηγήσει με ακρίβεια τον λόγο που αναπτύχθηκε το Bitcoin.

Όπως και να έχει, ούτε η δική μας γνώμη ούτε του Taleb μετράει ιδιαίτερα, έτσι δεν είναι; Ούτε κανενός άλλου σε ατομικό επίπεδο. Σημασία έχει τι πιστεύει η αγορά. Και τα μέχρι τώρα δεδομένα αναδεικνύουν πως όχι μόνο δεν είναι φούσκα, αλλά υιοθετείται με τον πιο ταχύ ρυθμό που έχουμε δει, ίσως σε ολόκληρη την ιστορία.

Ο ηλεκτρισμός δεν ήταν φούσκα. Τα αυτοκίνητα και τα αεροπλάνα δεν ήταν φούσκα. Το Internet δεν ήταν φούσκα. Ήταν τεχνολογίες που άλλαξαν τον κόσμο. Το Bitcoin είναι μια εφεύρεση, μια τεχνολογία που ακόμα δεν έχει αντιληφθεί ο κόσμος τις δυνατότητές της. Είναι θέμα χρόνου όμως να ενημερωθούν. Όχι όλοι, αλλά μια κρίσιμη μάζα που θα κάνει τη διαφορά.

euro2day.gr- Bασίλης Παζόπουλος