Δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ αυτό, όσο τουλάχιστον υπάρχουν ιστορικά στοιχεία. Από τον Φεβρουάριο μέχρι σήμερα, σε λιγότερο από ένα χρόνο, ο δείκτης Μ2 (intermediate money) στις ΗΠΑ αυξήθηκε 25%. (https://fred.stlouisfed.org/series/M2)

Τι μετράει ο Μ2; Περιλαμβάνει τον Μ1 (κέρματα και χαρτονομίσματα σε κυκλοφορία (νομισματική κυκλοφορία), καταθέσεις όψεως, επιταγές, τα αποθεματικά των τραπεζών στην Κεντρική Τράπεζα κι άλλα ισοδύναμα χρήματος (π.χ. αποθεματικά συναλλάγματος). Με άλλα λόγια, κάθε περιουσιακό στοιχείο που μπορεί να μετατραπεί σχετικά άμεσα σε μετρητά χωρίς να χάσει την αξία του, όπως οι βραχυπρόθεσμες προθεσμιακές καταθέσεις σε τράπεζες, οι καταθέσεις ταμιευτηρίου και τα αμοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήματος.

Οι ΗΠΑ έχουν εξελιχθεί σε Σαουδική Αραβία του χρήματος. Αυτό οδηγεί σε παρακμή. Γιατί να δουλεύω, γιατί να καινοτομώ αφού μπορώ να τυπώνω; Έτσι εξηγούνται πολλά, όσο αφορά την οικονομική και τεχνολογική πρόοδο που παρουσίασαν οι Κινέζοι σε σχέση με τους Αμερικανούς.

Γιατί τότε, ενώ η ποσότητα του χρήματος έχει αυξηθεί τόσο απότομα, δεν έχει εμφανιστεί πληθωρισμός;

Επειδή η κυκλοφοριακή ταχύτητα είναι επίσης στο χαμηλότερο σημείο που έχει βρεθεί ιστορικά. Η ανασφάλεια που νιώθει ο κόσμος λόγω της πανδημίας για την επόμενη ημέρα, μαζί με τους περιορισμούς στις μετακινήσεις, έχει οδηγήσει πολλά από τα χρήματα που προηγουμένως κατευθύνονταν στην κατανάλωση, να λιμνάζουν στους τραπεζικούς λογαριασμούς.

Μήπως όμως η κλίση στο πρώτο διάγραμμα αντιπροσωπεύει την άνοδο του βιοτικού επιπέδου; Δυστυχώς, αυτό διαψεύδεται από ένα άλλο διάγραμμα, με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο. Από τότε που οι Κεντρικές Τράπεζες απόκτησαν το ελεύθερο να δημιουργούν χρήμα κατά το δοκούν, μετά την κατάργηση του Κανόνα του Χρυσού, παρά το ότι συνέχισε να ανεβαίνει η παραγωγικότητα, οι μισθοί έμειναν καθηλωμένοι.

Κι όχι μόνο οι μισθοί. Αυτό συνέβη ακόμα και στις μετοχές. Σε σχέση με τον χρυσό, από το 2000 μέχρι σήμερα ο S&P έχει υποχωρήσει 65%! Από το 2008 μέχρι σήμερα είναι σχεδόν αμετάβλητος. Σε όρους δολαρίου όμως έχει τριπλασιαστεί. Η αγοραστική αξία του δολαρίου συνεχώς διαβρώνεται. Απλά γίνεται με σχετικά χαμηλό ρυθμό και συνεπώς δεν το αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινότητά μας. Το δολάριο! Χωρίς να εξετάσουμε άλλα κρατικά νομίσματα από λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες.

Το «σκληρό» ευρώ, από τότε που το πιάσαμε στα χέρια μας το 2002, βρίσκεται στο 1/5 της αξίας του σε σχέση με τον χρυσό. Σήμερα με τα ίδια ευρώ αγοράζουμε μόλις το 20% της ποσότητας που μπορούσαμε να αγοράσουμε τότε.

Ποιο είναι το συμπέρασμα που βγαίνει από τη νομισματική ιστορία; Ότι από τότε που οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κοχύλια για νόμισμα μέχρι και σήμερα, ισχύει ο διαχρονικός κανόνας όσον αφορά το χρήμα: το «σκληρό» χρήμα πάντα θα υπερισχύει έναντι του «μαλακού». Είναι απλά θέμα χρόνου.

Τι διαφοροποιεί το σκληρό από το μαλακό χρήμα; Ο μόνος τρόπος για να αποκτήσεις σκληρό χρήμα είναι να δουλέψεις γι' αυτό. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή η δυνατότητα. Έχει κόστος παραγωγής. Δεν μπορούν να μεσολαβήσουν πολιτικοί και τυχοδιώκτες για να το αραιώσουν.

Ο χρυσός ήταν η καλύτερη ιδέα μέχρι πρόσφατα αφού ήταν το σκληρό εμπόρευμα. Όμως η ψηφιακή εποχή έχει άλλες απαιτήσεις. Απαιτεί έξυπνες εφαρμογές που προάγουν τη διαφάνεια, την ευκολία, την ταχύτητα. Ο χρυσός δεν πρόκειται να βελτιωθεί τα επόμενα 100 χρόνια. Δεν σκέφτεται. Είναι ένα κρύο μέταλλο, τοποθετημένο κάπου ακίνητο.

Το bitcoin είναι ζωντανός οργανισμός. Οι προγραμματιστές βελτιώνουν τις εφαρμογές τους, οι miners ανανεώνουν τον εξοπλισμό τους, όλα αλλάζουν προς την τεχνολογική πρόοδο. Δεν είναι μόνο το πιο σπάνιο. Γίνεται πιο έξυπνο, πιο δυνατό, πιο γρήγορο.

Νέα έκθεση από την JP Morgan
Δεν είναι τυχαίο πως ακόμα και η JP Morgan παραδέχεται πως ο χρυσός χάνει έδαφος έναντι των κρυπτονομισμάτων. Συγκεκριμένα αναφέρει πως η υιοθέτηση του bitcoin από θεσμικούς επενδυτές μόλις τώρα ξεκινάει. Το Grayscale Bitcoin Trust, που διαπραγματεύεται σαν μετοχή, είναι από τις πιο δημοφιλείς επιλογές μεταξύ των θεσμικών. Έχει εμφανίσει εισροές σχεδόν 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τον Οκτώβριο, σε σύγκριση με εκροές 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων των ETFs του χρυσού. (https://www.bloombergquint.com/markets/jpmorgan-says-gold-will-suffer-for-years-because-of-bitcoin)

Ναι, μιλάμε για την ίδια JP Morgan, της οποίας ο Διευθύνων Σύμβουλός της, ο Jamie Dimon, είχε ειρωνευτεί εκείνους που τον ρωτούσαν μόλις πριν 3 χρόνια: Ποιος ενδιαφέρεται για το bitcoin; Που συνέκρινε το bitcoin με τις ολλανδικές τουλίπες. Που είχε δηλώσει πως αν είσαι τόσο ηλίθιος για να το αγοράσεις, δεν θα αργήσεις να πληρώσεις το τίμημα μια μέρα. Πως δεν μπορείς να κάνεις δουλειά με ανθρώπους που χρησιμοποιούν ένα νόμισμα που έχει παραχθεί από κοπανιστό αέρα και να πιστεύεις πως οι αγοραστές του είναι έξυπνοι.

Όπως αναφέραμε και στο χθεσινό άρθρο, με αφορμή την ηχηρή μεταστροφή του Ray Dalio υπέρ του bitcoin, ολοένα και περισσότεροι σοβαροί επενδυτές και διαχειριστές δισεκατομμυρίων, από αρνητικοί γίνονται θετικοί. Το αντίθετο δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα. Κανείς από τους υπερασπιστές του bitcoin δεν έχει εξελιχθεί σε αρνητή του.

Στη Wall Street λένε πως υπάρχουν δύο ειδών επενδυτές. Οι ελέφαντες και οι ιπποπόταμοι. Ο επενδυτής-ελέφαντας είναι αυτός που έχει μεγάλα αυτιά και μικρό στόμα. Ο επενδυτής-ιπποπόταμος έχει μικρά αυτιά και μεγάλο στόμα. Ίσως ήρθε η ώρα να αναρωτηθείτε σε ποια κατηγορία θέλετε να ανήκετε.

euro2day.gr - Βασίλης Παζόπουλος