Η περίοδος 2008 - 2018 αναμφίβολα μπορεί να χαρακτηριστεί ως η «Μέκκα» της λιτότητας, των περιοριστικών δημοσιονομικών πολιτικών και των χαμηλών επιτοκίων.

Σταδιακά, βέβαια, και ενόσω πλησιάζει η έλευση του νέου έτους, η διεθνής κοινότητα εμφανίζεται ολοένα και πιο κοντά στο να αλλάξει σελίδα.

Θα μπορούσαμε επομένως, να ορίσουμε το 2019 ως έτος - καμπής, εγκαινιάζοντας μία διαφορετική περίοδο -αυτή της μεγαλύτερης δημοσιονομικής και νομισματικής ευελιξίας;

Ντεμοντέ η λέξη «λιτότητα»
Πλέον, η λέξη «λιτότητα» δεν ακούγεται από κανένα επίσημο χείλος. Κομισιόν, ΕΚΤ, αλλά και οι παραδοσιακά αυστηρές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, έχουν αφήσει στο παρελθόν τις επίμονες και επίπονες εκκλήσεις προς τον ευρωπαϊκό Νότο για τη λήψη μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής.

Η Άγκελα Μέρκελ εμφανίζει πιο «χαλαρή» από ποτέ, ενώ τον ρόλο του «κακού», όπως αποτυπώνεται και στην περίπτωση της Ιταλίας, έχει αναλάβει περισσότερο ο Πιερ Μοσκοβισί και λιγότερο η Καγκελάριος της Γερμανίας. Ενδεχομένως, το επερχόμενο πολιτικό τέλος, το οποίο η ίδια ανήγγειλε προ μηνών, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την εξέλιξη.

Την ίδια ώρα, ο φόβος των ευρω-σκεπτικιστών φαίνεται πως λειτουργεί εξίσου καταλυτικά, καθώς η δημόσια ατζέντα έχει μετατοπιστεί προς ένα πιο φιλο-αναπτυξιακό περιβάλλον, με απώτερο στόχο τη διατήρηση των εκλογικών μαζών στο έλκηθρο των φιλοευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων.

Οι λέξεις «λιτότητα», «μέτρα», «δημοσιονομική πειθαρχία» θεωρούνται πλέον αναχρονιστικές και εκτός κάθε πολιτικού κάδρου. Αντίθετα, οι λέξεις «ανάπτυξη», «χαλάρωση», «κοινωνικά μέτρα στήριξης» καθίστανται ολοένα και πιο… mainstream.

Οι ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου, άλλωστε, είναι αρκετά κοντά και σε αρκετές χώρες έχουν ήδη ξεκινήσει οι πρώτες άτυπες προεκλογικές εκστρατείες, με τις Βρυξέλλες να ξορκίζουν το ενδεχόμενο μιας νέας αύξησης της εκλογικής απήχησης των αντι-ευρωπαϊκών δυνάμεων.

Η επανάσταση των... PIGS
Μετά από αρκετά χρόνια «σφιχτών» δημοσιονομικών πολιτικών, οι χώρες που πρωταγωνίστησαν στην ευρωπαϊκή κρίση-χρέους, ετοιμάζονται να υποδεχθούν το 2019 με προϋπολογισμούς σαφώς πιο «ευέλικτους» και «γενναιόδωρους».

Λισαβόνα, Μαδρίτη, Ρώμη και Αθήνα έχουν καταθέσει -και ετοιμάζονται να ψηφίσουν- μέτρα μερικής «χαλάρωσης» της λιτότητας των προηγούμενων ετών, σε μία προσπάθεια απομάκρυνσης από τις «μαύρες εικόνες» των μνημονίων.

Αναμφίβολα, στα παραπάνω συνδράμουν σημαντικά και οι θετικές δημοσιονομικές και οικονομικές επιδόσεις. Τα κράτη της Ευρωζώνης έχουν διορθώσει τα «κακώς κείμενα» της προ-κρίσης περιόδου, τα δημοσιονομικά μεγέθη έχουν «νοικοκυρευτεί» και οι αναπτυξιακοί ρυθμοί είναι οι υψηλότεροι της τελευταίας 10ετίας.

Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν αυτά τα επιτεύγματα στη λιτότητα που εφαρμόστηκε. Άλλοι θεωρούν ότι απλώς η οικονομία έκανε τον κύκλο της, ολοκληρώνοντας την περίοδο της ύφεσης και της στασιμότητας.

Ανεξάρτητα του τι ακριβώς ισχύει, είναι δεδομένο ότι η κατάσταση στις χώρες της Ευρωζώνης, από οικονομικής απόψεως, είναι σαφώς βελτιωμένη και με μεγαλύτερες προοπτικές, σε σχέση με το 2010, το 2011 ή το 2012.

Η... πίσω πόρτα
Οι κίνδυνοι ωστόσο, δεν έχουν παρέλθει. Απλώς έχουν μπει για λίγο στα… πιτ.
Η διαμάχη για το ιταλικό έλλειμμα, οι επιπτώσεις του Brexit, η διαχείριση των τραπεζικών κινδύνων και η μεταναστευτική κρίση θέτουν σημαίνουσες προκλήσεις, τόσο σε οικονομικό όσο κυρίως σε πολιτικό επίπεδο, για την ευρωπαϊκή «οικογένεια».

Δεν θα πρέπει, παράλληλα, να λησμονηθούν οι διεθνείς και οι περιφερειακές εξελίξεις, όπως για παράδειγμα ο εμπορικός «πόλεμος», ο οποίος απειλεί τη σταθερότητα της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας -μίας σαφώς εξωστρεφούς και εξαγωγικής οικονομίας.

Οι προκλήσεις αυτές, θεωρούνται από πολλούς δευτερευούσης σημασίας, ιδίως εν συγκρίσει με τις προκλήσεις των προηγούμενων ετών. Ωστόσο, είναι ικανές να επαναφέρουν τη λιτότητα από την… πίσω πόρτα, ακόμη και αν αυτή παραμένει ντεμοντέ.

naftemporiki.gr/ Γεράσιμου Χιόνη