Νέα πραγματικότητα για τη ρωσική οικονομία μετά τις κυρώσεις

Η αντοχή των νοικοκυριών είναι κρίσιμη για τη ρωσική οικονομία του $1,5 τρις

Μια νέα πραγματικότητα αντιμετωπίζουν οι Ρώσοι πολίτες, μετά την επιβολή διεθνών κυρώσεων στη Ρωσία, εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία την περασμένη Πέμπτη. Το ρούβλι κατακρημνίζεται, ο πληθωρισμός και τα επιτόκια εκτινάχθηκαν, ενώ οι ξένοι προμηθευτές, που προμηθεύονται από τρόφιμα μέχρι αυτοκίνητα ορκίζονται να σταματήσουν να συναλλάσσονται με τη Ρωσία. Εξαιτίας των κυρώσεων από ΗΠΑ και ΕΕ, 7 τράπεζες έχουν αποκλειστεί από το διεθνές σύστημα μηνυμάτων SWIFT.

Σύμφωνα με το Bloomberg, οι έλεγχοι κεφαλαίων που έχουν επιβληθεί, τα ψηλότερα επιτόκια και άλλα μέτρα έκτακτης ανάγκης, έχουν βοηθήσει στην επιβράδυνση μιας μαζικής απόσυρσης καταθέσεων (bank-run) που μέσα σε μια μέρα αποστράγγισε $14 δισ.

Η αντοχή των νοικοκυριών είναι κρίσιμη για τη ρωσική οικονομία του $1,5 τρισ., καθώς η κατανάλωση αποτελεί πάνω από τη μισή δραστηριότητα της οικονομίας.

Η Κεντρική Τράπεζα έχει διατάξει μία σειρά μέτρων για να αποτρέψει το bank-run, από το να υπερδιπλασιάσει το βασικό επιτόκιο στο 20%, στην κίνηση έκτακτης ανάγκης να παγώσει τις συναλλαγές τοπικών μετοχών από την Παρασκευή. Η Ρωσία έχει επίσης απαγορεύσει προσωρινά σε ξένους να εκποιήσουν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και ζήτησε από τους εξαγωγείς να πωλήσουν το 80% των κερδών τους σε ξένο νόμισμα.

Κι αυτές οι κινήσεις όμως έχουν το τίμημά τους. Η ρωσική οικονομία θα μπορούσε να συρρικνωθεί 3-5%, με την προϋπόθεση ότι οι εξαγωγές ενέργειας θα επιτρέπεται να συνεχιστούν, σύμφωνα με τον Ρώσο οικονομολόγο Ivan Tchakarov της Citigroup Inc. Οι διακοπές στην εφοδιαστική αλυσίδα θα έχουν ακόμα μεγαλύτερη επίπτωση στον πληθωρισμό από ότι η υποτίμηση του ρουβλιού, είπε.

Ο οικονομολόγος του Bloomberg Scott Johnson, υποστηρίζει ότι τα ψηλά επιτόκια και η αβεβαιότητα θα βλάψουν τις επενδύσεις. Η τρομερή πτώση του ρουβλιού θα σπρώξει ακόμα ψηλότερα τον πληθωρισμό, χτυπώντας την αγοραστική δύναμη.

Εντωμεταξύ, οι ρωσικές αερογραμμές έχουν αποκλειστεί από το μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού και  βορειοαμερικανικού εναέριου χώρου, ενώ ο μισός της στόλος θα μπορούσε να καθηλωθεί καθώς οι κυρώσεις καθιστούν αδύνατη τη μίσθωση αεροπλάνων. Ο Δανικός ναυτιλιακός γίγαντας A.P. Moller-Maersk A/S έχει αναστείλει αυτή τη βδομάδα κρατήσεις από και προς τη Ρωσία επ’ αόριστο, με εξαίρεση τις ιατρικές προμήθειες και τις προμήθειες σε τρόφιμα, ενώ προειδοποίησε για καθυστερήσεις παγκόσμια, ως επίπτωση των κυρώσεων.

Σε μια πρώτη ένδειξη πληθωριστικού κύματος εξαιτίας του πολέμου, η εβδομαδιαία αύξηση τιμών σχεδόν διπλασιάστηκε στο 0,45%, στη βδομάδα που τελείωνε στις 25 Φεβρουαρίου, πριν ακόμα ανακοινωθούν οι περισσότερες από τις κυρώσεις.

Η αυτοκινητοβιομηχανία Volvo, η Harley-Davidson και η General Motors, ανακοίνωσαν ότι σταματούν τις αποστολές προς τη Ρωσία. Ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αλκοόλ είπε ότι θα σταματήσει τις παραδόσεις, καθώς το ρούβλι συντρίφτηκε, σύμφωνα με το κρατικό ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass.

Την ίδια ώρα, η μεγαλύτερη εταιρεία λιανικού εμπορίου τροφίμων της χώρας, η X5 Retail Group NV, ανακοίνωσε ότι τα καταστήματά του αποθηκεύουν σιτηρά έως και δύο μηνών και άλλα βασικά είδη σε αρκετές περιοχές για να καλύψουν τη ζήτηση.

Η Ομοσπονδιακή Αντιμονοπωλιακή Υπηρεσία είπε την Τρίτη ότι αρκετές υπεραγορές έχουν συμφωνήσει να βάλουν πλαφόν 5% στις αυξήσεις σε κοινωνικά σημαντικά αγαθά.

Ωστόσο, άλλα έξοδα είναι στα ύψη. «Οι τιμές στα ηλεκτρονικά προϊόντα και στα περισσότερα εισαγόμενα αγαθά έχουν αυξηθεί 20-30% κατά μέσο όρο από την έναρξη της περασμένης βδομάδας», είπε ο Boris Ovchinnikov, συνιδρυτής του Data Insight.

Εντωμεταξύ, ο Πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισιουστίν σχολίασε στην κρατική τηλεόραση την Τρίτη ότι η Ρωσία προετοιμάζεται εδώ και χρόνια για την απειλή κυρώσεων. Ωστόσο, ο αναπληρωτής του Γιούρι Μπόρισοφ είπε ότι το μέγεθος των κυρώσεων ήταν δύσκολο να προβλεφθεί, σύμφωνα με όσα δημοσίευσε το Interfax την Τετάρτη.

Τα ρωσικά εισοδήματα είναι ήδη στάσιμα από το 2014, όταν η πτώση των τιμών του πετρελαίου και οι κυρώσεις λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας από το Κρεμλίνο καταβαράθρωσαν το ρούβλι σε χαμηλά ρεκόρ. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έχουν ακόμα λιγότερη δυνατότητα να απορροφήσουν το σοκ του τελευταίου κύματος πληθωρισμού.

Οι επιπτώσεις της ανάληψης 1,4 τρισ. ρουβλιών ($14 δισ.) την Παρασκευή, μπορεί να κάνουν καιρό να φανούν. Στην κρίση του ρουβλιού το 2014, χρειάστηκαν βδομάδες πριν να καταρρεύσει η πρώτη μεγάλη τράπεζα.

Έκτοτε, σημειώνει το Bloomberg, η Κεντρική Τράπεζα, υπό τη Διοικήτρια Ελβίρα Ναμπιουλίνα ξόδεψε χρόνια για να εξαλείψει τα υποκεφαλαιοποιημένα ιδρύματα, με αποτέλεσμα ο τραπεζικός τομέας να είναι πιο προετοιμασμένος αυτή τη φορά.

Οι ρωσικές τράπεζες αξιοποίησαν περίπου $60 δισ. σε χρηματοδότηση συμφωνιών επαναγοράς την Τρίτη, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 10% του συνολικού ποσού καταθέσεων της χώρας και τονίζει κάτω από πόση πίεση ρευστότητας βρίσκονται, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg από τον Tomasz Noetzel.

Για να αποφύγει τη διαρροή μετρητών, η Alfa-Bank, η μεγαλύτερη ρωσική ιδιωτική τράπεζα, αύξησε τα επιτόκιά της για τις καταθέσεις σε ρούβλι στο 20%, το οποίο οδήγησε σε 100.000 νέα γραμμάτια προθεσμίας σε μια μέρα, συνολικής αξίας 100 δισ. ρουβλιών. Επίσης, προσφέρει τριμηνιαίες καταθέσεις σε δολάρια με ετήσιο επιτόκιο 8%. Την ίδια ώρα η VTB Group που δέχεται κυρώσεις έχει αυξήσει δύο φορές σε μία βδομάδα τα καταθετικά της επιτόκια.

«Δεν είναι ξεκάθαρο πού θα καταλήξει αυτή η πίεση στη χρηματοοικονομική αγορά», ανέφερε ο Garegin Tosunyan, επικεφαλής του Συνδέσμου Ρωσικών Τραπεζών. «Έχουν περάσει οι πρώτες μέρες αυξημένου πανικού, αλλά οι επόμενες κινήσεις του κόσμου είναι απρόβλεπτες. Ο κόσμος έχει αρχίσει να σκέφτεται μακροπρόθεσμα, αλλά δεν μπορούν να προβλέψουν τα πάντα», είπε.

ΚΥΠΕ