• Πολύ σημαντική για την ομαλότητα των εργασιακών σχέσεων, η ανανέωση συλλογικών συμβάσεων.
• Στους σχεδιασμούς του Υπουργείου Εργασίας, η διασύνδεση απολαβών και χρόνου εργασίας εργαζομένων.
• Εφικτή μία κοινά αποδεκτή πρόταση για αναθεώρηση της αναλογιστικής μείωσης στις συντάξεις.
• Κυβερνητική προτεραιότητα η στήριξη των εργαζόμενων γονέων.

Εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην Brief για μία σειρά από «καυτά» εργασιακά ζητήματα, καθώς και για το συνταξιοδοτικό, παραχώρησε ο Υπουργός Εργασίας, Γιάννης Παναγιώτου, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, πως «ήδη η Κυβέρνηση έχει προωθήσει και έχει εφαρμόσει πολιτικές για την καλύτερη ρύθμιση της εργασίας και ο σχεδιασμός μας περιλαμβάνει τη συνέχιση της πορείας προς αυτή την κατεύθυνση που είναι αμοιβαία επωφελής για την οικονομία και την κοινωνία».

Σε ό,τι αφορά τα εργασιακά, ο κ. Παναγιώτου αναφέρει πως η ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων σε σημαντικούς κλάδους της οικονομίας, όπως ο τομέας των κατασκευών και η ξενοδοχειακή βιομηχανία, είναι πολύ σημαντική για την ομαλότητα και τη σταθερότητα των εργασιακών σχέσεων, σημειώνοντας πως θα συμβάλει στην προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών.

Αναφορικά με την διάσταση απόψεων μεταξύ εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων για τη Στρατηγική Απασχόλησης Υπηκόων Τρίτων Χωρών, ο Υπουργός Εργασίας εμφανίζεται αισιόδοξος πως «παρά την απόσταση που έχει δημιουργηθεί, θα καταφέρουμε να διαμορφώσουμε μαζί ένα λειτουργικό πλαίσιο που θα επιτρέψει τη στενότερη συνεργασία, η οποία θα είναι χρήσιμη για όλους».

Στη συνέντευξή του στην Brief, ο κ. Παναγιώτου αποκαλύπτει ότι στο σύντομο μέλλον θα συζητηθεί εκτενώς με τους κοινωνικούς εταίρους και ο καλύτερος τρόπος υπολογισμού του χρόνου εργασίας σε συνάρτηση με τις απολαβές.

Όσον αφορά, δε, το συνταξιοδοτικό, υποδεικνύει πως η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση θα έχει χαρακτήρα ενισχυτικό αφού θα βασιστεί στην ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων και στην ενίσχυση του δεύτερου ασφαλιστικού πυλώνα μέσω των Ταμείων Προνοίας, καθώς επίσης και στον εξορθολογισμό της επενδυτικής πολιτικής του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Τα επιτεύγματα του 2023 και οι στόχοι για το 2024

Κύριε Υπουργέ, ένα χρόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων σας, ποια θεωρείτε τα τρία σημαντικότερα επιτεύγματα του Υπουργείου σας μέχρι σήμερα;
Καταφέραμε να διαφυλάξουμε την εργατική ειρήνη και να πετύχουμε ανθρωποκεντρικά αποτελέσματα για τους πολίτες: Αυξήσαμε τις απολαβές για τους εργαζόμενους μέσα από την ανανέωση της συμφωνίας για την ΑΤΑ, από την οποία επωφελήθηκαν 180.000 πολίτες, μέσα από την αύξηση του Εθνικού Κατώτατου Μισθού που βελτίωσε τις απολαβές για 25.000 χαμηλόμισθους και μέσα από την αύξηση των κατώτατων μισθών της ξενοδοχειακής βιομηχανίας που επηρέασε 5000 ξενοδοχοϋπάλληλους. Βελτιώσαμε τις συνθήκες της εργασίας με τον νόμο για την τηλεργασία, με τον νόμο για την προστασία από την παρατεταμένη ορθοστασία και με το διάταγμα για τη διακοπή εργασιών λόγω καύσωνα. Βελτιώσαμε την ανταπόκριση προς τους πολίτες καταβάλλοντας τη θεσμοθετημένη σύνταξη εντός ενός μηνός για όλους τους νέους συνταξιούχους, απαντώντας σε περίπου 220.000 κλήσεις προς το τηλεφωνικό κέντρο, και καταβάλλοντας το ανεργιακό επίδομα μέσα σε ενάμιση μήνα από την πρώτη ανανέωση της εγγραφής στο μητρώο ανέργων. Στηρίξαμε τους νέους εργαζόμενους, με τον νόμο για την αύξηση της άδειας μητρότητας κατά ένα μήνα για τις νέες μητέρες και με τη συμφωνία για την αύξηση κατά 100 ευρώ του επιδόματος για τους ασκούμενους νέους επιστήμονες, μηχανικούς και δικηγόρους. 

Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το 2024;
Ο ανθρωποκεντρικός προγραμματισμός του Υπουργείου Εργασίας για τον δεύτερο χρόνο διακυβέρνησης βασίζεται στην καλύτερη ρύθμιση των όρων και των συνθηκών της εργασίας, στην αποτελεσματικότερη στελέχωση της αγοράς εργασίας, στην περαιτέρω στήριξη των εργαζόμενων γονιών, στην ταχύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες των πολιτών, στη δραστική αντιμετώπιση της παράνομης εργασίας, στην επένδυση στη μάθηση και στην ανάπτυξη των εργαζομένων, στη στρατηγική αναβάθμιση της ασφάλειας στην εργασία και στη μεθοδική προεργασία για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση.

Ανανέωση συλλογικών συμβάσεων

Ομολογουμένως το 2024 είναι ένα έτος γεμάτο προκλήσεις για το Υπουργείο σας, αφού πολλά εργασιακά ζητήματα παραμένουν ανοιχτά. Ένα από αυτά είναι και η ανανέωση συλλογικών συμβάσεων σε καίριους τομείς όπως οι οικοδομές και τα ξενοδοχεία. Σε ό,τι αφορά τον κατασκευαστικό τομέα, υπάρχει τρόπος οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία και να αποφευχθεί η διασάλευση της εργατικής ειρήνης; Προτίθεστε να καταθέσετε οποιαδήποτε συμβιβαστική πρόταση; Κι αν ναι, πότε θα το πράξετε;
Η ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα είναι πάρα πολύ σημαντική για την ομαλότητα και τη σταθερότητα των εργασιακών σχέσεων. Ως Υπουργός Εργασίας συμβάλλω καθηκόντως και αρμοδίως διαμεσολαβητικά και υποστηρικτικά για να ανανεωθούν οι συμφωνίες μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και αισιοδοξώ ότι με τη συνεργασία και των δύο πλευρών θα καταφέρουμε να επιβεβαιώσουμε την αξία του κοινωνικού διαλόγου. Η εκκρεμότητα για την ανανέωση της σύμβασης στην οικοδομική βιομηχανία χρονολογείται από το τέλος του 2022 και κατά τις τελευταίες εβδομάδες, μετά που ζητήθηκε από την εργοδοτική και τη συνδικαλιστική πλευρά να συμβάλω στην προσπάθεια για συμφωνία, βρίσκεται σε εξέλιξη μεσολαβητική προσπάθεια στην οποία συμμετέχω ενεργά. Εκτιμώ ότι μέσα από την ωριμότητα και την υπευθυνότητα που χαρακτηρίζει τις εργοδοτικές και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις θα καταφέρουμε να συμφωνήσουμε. 
 
Αναφορικά με τις συζητήσεις για τον ξενοδοχειακό τομέα, πως αξιολογείτε τις έως τώρα συζητήσεις; Βλέπετε να υπάρχει προοπτική για κατάληξη;
Η σύμβαση της ξενοδοχειακής βιομηχανίας έχει λήξει πιο πρόσφατα, στο τέλος του 2023, και οι διαβουλεύσεις ξεκίνησαν πρόσφατα. Φαίνεται ότι υπάρχει απόσταση μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών οι οποίες ξεκίνησαν τη μεταξύ τους διαπραγμάτευση, όμως οφείλουν να συζητήσουν ορθολογικά και να προσπαθήσουν να καταλήξουν σε μια κοινά αποδεκτή συμφωνία. Εάν διαπιστωθεί στο επόμενο διάστημα ότι αυτό δεν είναι εφικτό, το Υπουργείο Εργασίας θα είναι στη διάθεση των δύο πλευρών μέσω των προβλεπόμενων διαδικασιών στο πλαίσιο του Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων. 

Έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα το οποίο καλείστε να αντιμετωπίσετε, είναι αυτό της έλλειψης εργατικού προσωπικού. Τελικά ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες και πώς αυτές οι ανάγκες θα καλυφθούν;
Η οικονομία της χώρας μας έχει ήδη υπερβεί τις δημογραφικές δυνατότητες που διαθέτουμε. Δηλαδή, για να στελεχωθεί η αγορά εργασίας δεν είναι αρκετό το εγχώριο ανθρώπινο δυναμικό και χρειαζόμαστε επιπρόσθετους εργαζόμενους από το εξωτερικό. Έχουμε υπολογίσει τις επιπρόσθετες ανάγκες για το 2024 λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα και είμαι βέβαιος ότι μέσα από την περαιτέρω αξιοποίηση των ντόπιων εργαζομένων, στοιχείο που θα οδηγήσει την ανεργία από το 6,4% στο 5,8%, την επιτάχυνση της αδειοδότησης εργαζομένων από τρίτες χώρες και την αξιοποίηση των φοιτητών από τρίτες χώρες, η αγορά εργασίας θα είναι κατάλληλα στελεχωμένη.

Απογραφή εργαζομένων

Πρόσφατα ως Υπουργείο θέσατε στο τραπέζι του διαλόγου εισήγηση για απογραφή των εργαζομένων στην Κύπρο. Πώς θα γίνει αυτή η απογραφή και πού στοχεύει;
Η ηλεκτρονική απογραφή όλων των εργαζομένων είναι απαραίτητη για τον καλύτερο έλεγχο της αγοράς εργασίας, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η παράνομη και η αδήλωτη εργασία. Η υλοποίησή της θα ξεκινήσει πολύ σύντομα, αφού ήδη το σχετικό νομοσχέδιο έχει αποσταλεί προς τους κοινωνικούς εταίρους.

Τι απαντάτε στις επιφυλάξεις που εξέφρασαν ΟΕΒ και ΚΕΒΕ;
Είμαι σίγουρος ότι οι εργοδοτικές οργανώσεις θα είναι υποστηρικτικές στην προσπάθεια για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του Υπουργείου Εργασίας με την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας. 

Όσον αφορά την Στρατηγική για απασχόληση υπηκόων τρίτων χωρών, οι εργοδοτικές και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εκφράζουν διαφορετικές απόψεις. Πώς αυτές οι διαφορές μπορούν να ξεπεραστούν; Τι προτίθεστε εσείς ως Υπουργός να πράξετε επί αυτού του θέματος;
Η συνεννόηση και η συναντίληψη μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για τις ανάγκες και τη στελέχωση της αγοράς εργασίας είναι σημαντική, έτσι ώστε η τριμερής κοινωνική συνεργασία της πολιτείας, των πολιτών και των εργαζομένων να είναι ουσιαστική και εποικοδομητική. Πιστεύω ότι παρά την απόσταση που έχει δημιουργηθεί, θα καταφέρουμε να διαμορφώσουμε μαζί ένα λειτουργικό πλαίσιο που θα επιτρέψει τη στενότερη συνεργασία η οποία θα είναι χρήσιμη για όλους. 

Ρύθμιση όρων και συνθηκών εργασίας

Σε μία από τις πρώτες συνεντεύξεις σας μετά την ανάληψη των καθηκόντων σας, είχατε τονίσει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη για καλύτερη ρύθμιση των όρων και συνθηκών εργασίας. Θα υπάρξουν συγκεκριμένες πολιτικές προς αυτήν την κατεύθυνση, ποιες θα είναι αυτές και πότε θα τις θέσετε ενώπιον των κοινωνικών εταίρων;
Ήδη η Κυβέρνηση μας έχει προωθήσει και έχει εφαρμόσει πολιτικές για την καλύτερη ρύθμιση της εργασίας και ο σχεδιασμός μας περιλαμβάνει τη συνέχιση της πορείας προς αυτή την κατεύθυνση που είναι αμοιβαία επωφελής για την οικονομία και για την κοινωνία. Ήδη, όπως σας είπα, ρυθμίσαμε την τηλεργασία και νομοθετήσαμε για την παρατεταμένη ορθοστασία, ενώ προνοήσαμε για την προστασία των εργαζομένων από την υψηλή θερμοκρασία σε συνθήκες καύσωνα. Παράλληλα, έχουμε προετοιμάσει νομοσχέδιο για τη βία και την παρενόχληση στην εργασία το οποίο θα αποσταλεί σύντομα προς τους κοινωνικούς εταίρους, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη κοινωνικός διάλογος για την απογραφή των εργαζομένων. Παράλληλα, εργαζόμαστε για την ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων που εκκρεμούν και μέσα στο φθινόπωρο θα εναρμονίσουμε την εθνική νομοθεσία με την ευρωπαϊκή οδηγία για τους επαρκείς κατώτατους μισθούς, που προνοεί επίσης σχετικά με την επέκταση του κοινωνικού διαλόγου και των συλλογικών συμβάσεων για την καλύτερη ρύθμιση της εργασίας. 

Πριν από τρεις μήνες αναθεωρήθηκε ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός χωρίς, όμως, να καθορίζεται η ωριαία του απόδοση. Είστε διατεθειμένος να αγγίξετε αυτό το ζήτημα, κι αν ναι πότε; Σε δύο χρόνια όταν και θα υπάρξει νέα αναθεώρηση του Κατώτατου Μισθού;
Κατά την διάρκεια της θητείας της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη θα εκδοθούν συνολικά τρία διατάγματα για τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό. Η αύξηση του ύψους του κατώτατου μισθού από τα 940 ευρώ στα 1000 ευρώ ήταν μια πολύ σημαντική κυβερνητική απόφαση που επηρέασε τους 25.000 πιο χαμηλόμισθους εργαζόμενους της χώρας μας. Ο καλύτερος τρόπος υπολογισμού του χρόνου της εργασίας σε συνάρτηση με τις απολαβές είναι κάτι που περιλαμβάνεται στον σχεδιασμό μας και θα συζητηθεί εκτενώς με τους κοινωνικούς εταίρους στο σύντομο μέλλον. 

Με την πρόταση σας για την ΑΤΑ θεωρείτε ως Κυβέρνηση ότι κάνατε το χρέος σας έναντι όλων των εργαζομένων; Διότι με το υφιστάμενο σύστημα μένουν εκτός ΑΤΑ το 50% των εργαζομένων της Κύπρου και επιπλέον ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης προεκλογικά μιλούσε για κλιμακωτή. 1. Θα προχωρήσετε σε μία ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση της ΑΤΑ η οποία θα αφορά όλους τους εργαζόμενους, 2. Θα είναι κλιμακωτή και 3. Θα λαμβάνει υπόψη την παραγωγικότητα όπως ζητούν οι εργοδότες;
Αμέσως μετά από την ανάληψη των καθηκόντων μας πριν από ένα περίπου χρόνο, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μια κατάσταση που είχε εκτροχιαστεί, με χιλιάδες απεργούς έξω από το Υπουργείο Οικονομικών και την οικονομία να βρίσκεται αντιμέτωπη με τις παναπεργίες και τις συγκρούσεις των συντεχνιών και των εργοδοτών. Παρ’ όλα αυτά, καταφέραμε να πετύχουμε μια σημαντική επιτυχία και να καταλήξουμε σε συμφωνία, διασφαλίζοντας την εργατική ειρήνη. Η συμφωνία προνοεί μεταξύ άλλων συγκεκριμένο χρονικό ορόσημο τον Ιούνιο του 2025 για μια ολοκληρωμένη συμφωνία για το μέλλον του θεσμού της ΑΤΑ, όπου θα συναξιολογηθούν όλα τα δεδομένα ώστε να υπάρχει θετική κατάληξη. Στο μεσοδιάστημα θεωρώ ότι είναι προτιμότερο να αποφύγω να προκαταλάβω την εξέλιξη της διαβούλευσης, που είναι πολύ πιο αποτελεσματική όταν γίνεται στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου. 

Αναλογιστική μείωση στις συντάξεις και μεταρρύθμιση συνταξιοδοτικού

Μία από τις πρώτες ενέργειές σας ως Υπουργός Εργασίας ήταν η κατάθεση πρότασης για την αναλογιστική μείωση, το λεγόμενο πέναλτι, στις συντάξεις. Έχουν περάσει αρκετοί μήνες από τότε. Πού βρίσκετε το όλο θέμα και πότε σκοπεύετε να καταθέσετε την τελική σας πρόταση, η οποία θα προωθηθεί στη Βουλή για ψήφιση;
Ο σχεδιασμός μας εξελίσσεται ομαλά, αφού για πρώτη φορά από το 2012 που αποφασίστηκε η αναλογιστική μείωση, έχει διενεργηθεί αναλογιστική μελέτη για τις δυνατότητες του ταμείου, στη βάση των οποίων διαμορφώσαμε μια στοχευμένη δράση ελάφρυνσης των εργαζομένων που εργάστηκαν για πάρα πολλά χρόνια. Ακούσαμε τις απόψεις των κοινωνικών εταίρων και αναπτύχθηκε διάλογος σε βάθος. Θεωρώ ότι η κατάληξη σε μια κοινά αποδεκτή πρόταση είναι εφικτή και αυτό θα διαφανεί μέσα στο προσεχές διάστημα. 

Μιας και αναφερόμαστε στις συντάξεις, ένας από τους στόχους σας είναι και η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση. Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί και πού αποσκοπεί; Τι αλλαγές θα προωθηθούν;
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό μας, οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις θα βρίσκονται ενώπιον της Βουλής στο τέλος του 2025. Η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση θα έχει χαρακτήρα ενισχυτικό αφού θα βασιστεί στην ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων και στην ενίσχυση του δεύτερου ασφαλιστικού πυλώνα μέσω των ταμείων προνοίας, καθώς επίσης και στον εξορθολογισμό της επενδυτικής πολιτικής του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. 

Στα πλαίσια της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης θα καταργήσετε και την αδικία που ισχύει σήμερα όπου λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των συντάξεων του ζευγαριού, αντί η σύνταξη ξεχωριστά του κάθε ατόμου;
Αυτή είναι μια από τις πτυχές στις οποίες αποδίδουμε ιδιαίτερη έμφαση, έτσι ώστε να επικαιροποιηθεί κατάλληλα η προσέγγιση του κράτους έναντι των πολιτών. 

Πρόσφατα προχωρήσατε στην αύξηση της άδειας μητρότητας για το πρώτο παιδί κατά τέσσερις εβδομάδες. Τι άλλες παρεμβάσεις μελετάται για εξισορρόπηση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής;
Η στήριξη των εργαζόμενων γονιών αποτελεί κυβερνητική προτεραιότητα. Σε συνέχεια της αύξησης της άδειας μητρότητας προγραμματίζεται η επέκταση και η ενίσχυση της γονικής άδειας, η παροχή της γονικής άδειας και στους αυτοεργοδοτούμενους, η επιτάχυνση και η αύξηση του βοηθήματος τοκετού, και η αύξηση της άδειας πατρότητας. Παράλληλα, περιλαμβάνουμε στον σχεδιασμό μας την ενίσχυση των δυνατοτήτων φύλαξης των παιδιών εργαζομένων γονιών με μη συμβατικά ωράρια και την περαιτέρω αξιοποίηση της τεχνολογίας για την παροχή ευελιξίας στην εργασία. 

ΜΑΡΙΟΣ ΑΔΑΜΟΥ