- Οι Αμερικανοί ζητούν εκταμίευση στην Ουκρανία σε δόσεις
- Τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας προστατεύονται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο
Περίπου 260 δισεκατομμύρια ευρώ από τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Μόσχας βρίσκονται ακινητοποιημένα στις χώρες των G7.
Σύμφωνα με έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που κατέχει η Brief, το μεγαλύτερο μέρος αυτού - περίπου 210 δισ. ευρώ – βρίσκεται στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων μετρητών και κρατικών ομολόγων σε ευρώ, δολάριο και άλλα νομίσματα.
Οι ΗΠΑ έχουν παγώσει μόνο ένα μικρό ποσό ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων: περίπου 5 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για τις συνομιλίες της G7.
Εντός της Ευρώπης, το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων - περίπου 191 δισ. ευρώ - φυλάσσεται στο Euroclear, κεντρικό αποθετήριο τίτλων με έδρα το Βέλγιο.
Η Γαλλία έχει ακινητοποιήσει το δεύτερο μεγαλύτερο ποσό, περίπου 19 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών. Οι άλλες συμμετοχές είναι πολύ μικρότερες, με τη Γερμανία να κατέχει περίπου 210 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για τα στοιχεία.
Δήμευση των περιουσιακών στοιχείων
Τι ζητούν οι ΗΠΑ; Η Ουάσιγκτον δεν έχει υποστηρίξει δημόσια τη δήμευση των περιουσιακών στοιχείων που έχουν παγοποιηθεί, αλλά ιδιωτικά. Ένα έγγραφο που συζητήθηκε στις χώρες του G7 συντάχθηκε από Αμερικανούς αξιωματούχους οι οποίοι το περιέγραψαν ως «ένα αντίμετρο», επιτρεπόμενο από το διεθνές δίκαιο, που «θα ωθούσε τη Ρωσία να τερματίσει την επιθετικότητά της».
Μια τέτοια κίνηση θα θεωρηθεί νόμιμη απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εάν εφαρμοστεί από κράτη που «τραυματίζονται» και «ειδικά επηρεάζονται» από την επιθετικότητά της. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει συμμάχους της Ουκρανίας που έχουν χρηματοδοτήσει την οικονομία και τον στρατό της κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι πρότειναν όπως τα κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία να εκταμιευθούν στην Ουκρανία σε δόσεις, για παράδειγμα, μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας ή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.
Αυτό χαρακτηρίζεται ως «προκαταβολή» για την αποζημίωση στην Ουκρανία, την οποία η Ρωσία θα έπρεπε να πληρώσει βάσει του διεθνούς δικαίου.
Ωστόσο παρεμβάλλονται και νομικοί λόγοι. Τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας προστατεύονται βάσει του εθιμικού διεθνούς δικαίου. ενέργειες που φαίνεται να θέτουν αμφιβολίες κατά πόσον θα δημιουργούνταν βαθιές επιπτώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ωστόσο, οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι μια τέτοια δήμευση μπορεί, σε αυτή την περίπτωση, να δικαιολογηθεί, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ως δίκαιη «θεραπεία» για να ωθήσει τη Ρωσία να αποζημιώσει την Ουκρανία για ζημιές από τον πόλεμο.
Αποζημίωση μετά την ιρακινή εισβολή
Ο Philip Zelikow, πρώην ανώτερος διπλωμάτης των ΗΠΑ, τώρα στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, ανέφερε ως προηγούμενο τη διεθνώς επιβληθείσα αποζημίωση μετά την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ το 1990. «Αυτό αντιπροσωπεύει μια τεράστια ευκαιρία», είπε. «Έχουμε περάσει σχεδόν δύο χρόνια εργαζόμενοι σε νομικά θέματα και τώρα μπορούμε να αρχίσουμε να εξετάζουμε τις δυνατότητες που μπορεί να είναι διαθέσιμες. Εάν αυτό λειτουργήσει, τα χρήματα που διακυβεύονται - 300 δισεκατομμύρια δολάρια - θα άλλαζαν το παιχνίδι για την Ουκρανία». Ωστόσο, αυτή η ανάγνωση του νόμου αμφισβητείται».
Η Ingrid Brunk, καθηγήτρια διεθνούς δικαίου στη Νομική Σχολή Vanderbilt, υποστηρίζει ότι «τα αντίμετρα δεν είναι μέθοδος λήψης αποζημίωσης, αλλά έχουν σχεδιαστεί για να ωθήσουν ένα παράνομο κράτος να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις του». Όπως δήλωσε στους FT η ιδέα ήταν «άσοφη», προσθέτοντας ότι «πολλές χώρες έχουν υποστεί ζημιά από παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου χωρίς να υπαινίσσεται ότι δεσμεύονται συναλλαγματικά αποθέματα. Αυτά είναι τα πιο “ιερά” είδη περιουσιακών στοιχείων στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα». «Η κίνηση πιθανότατα θα απαιτούσε επίσης εσωτερική νομοθεσία σε πολλές από τις χώρες που επιδιώκουν να την εφαρμόσουν», πρόσθεσε, «αν και αυτό μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο τρομερό εμπόδιο».
Ποιες είναι οι οικονομικές συνέπειες; Οι αντίπαλοι ανησυχούν ότι μια τέτοια κίνηση θα έβλαπτε τη βασισμένη σε διεθνείς κανόνες τάξη και θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη που δείχνουν οι χώρες όταν τοποθετούν αποθεματικά σε άλλα κράτη.
Οι αξιωματούχοι στοχεύουν σε συναίνεση μεταξύ των χωρών της G7 για την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων, αλλά η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία παραμένουν εξαιρετικά επιφυλακτικές.
Πιθανά αντίποινα
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι φοβούνται πιθανά αντίποινα εάν υπονομευθεί η κρατική ασυλία. Κάποιος σημείωσε ότι οι ΗΠΑ κατέχουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσό περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. «Έχουμε πολλά περισσότερα να χάσουμε», είπε ο αξιωματούχος της ΕΕ. Οι επιλογές της Ρωσίας να αντιμετωπίσει την προσφυγή είναι περιορισμένες. «Ωστόσο, η Ρωσία θα βρει άλλους τρόπους για να ανταποδώσει». «Αυτό θα σήμαινε μεγαλύτερη ζημιά στις επιχειρήσεις στη Ρωσία και πιθανές άλλες ζημιές», δήλωσε ο Armin Steinbach, καθηγητής Νομικής και Οικονομικών στο HEC Paris.
Ο Steinbach επισημαίνει επίσης ότι «η κυριαρχική ασυλία κόβει αμφίδρομα. Η Γερμανία εξακολουθεί να είναι σε ορισμένες χώρες στόχος ζημιών από τον πόλεμο». . . [επιστρέφοντας] στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο», σημείωσε.
Τι σχεδιάζει, όμως, η Ευρώπη; Αντί να κατασχέσει η ίδια τα περιουσιακά στοιχεία, η ΕΕ επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την απομάκρυνση των έκτακτων κερδών που δημιουργεί η Euroclear κρατώντας τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας. Το βελγικό κεντρικό αποθετήριο τίτλων κέρδισε περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ πέρσι από την επανεπένδυση μετρητών από ληξιπρόθεσμους τίτλους που δεν μπορούν να πληρωθούν στη Ρωσία.
Όμως, οι προτάσεις αυτές έχουν αποδειχθεί αμφιλεγόμενες, με ορισμένες χώρες να φοβούνται τις επιπτώσεις ακόμη και από αυτό το πιο περιορισμένο βήμα. Οι αξιωματούχοι έχουν αναγνωρίσει ότι η ζωντανή συζήτηση στο πλαίσιο της G7 θα μπορούσε να βοηθήσει στην προώθηση των προτάσεων της ΕΕ.
Χρύσω Αντωνιάδου