•    Δεδομένη η κυπριακή συμμετοχή αν το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο και δεν υποθηκεύει το μέλλον της Κύπρου
•    Ο ΑΔΜΗΕ προσδοκεί  σε κρατικές εγγυήσεις για την εξασφάλιση δανείου 580 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
•    Ποια funds πιθανόν να συμμετάσχουν στο έργο – Who is Who

Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δέχεται πιέσεις εξ Ελλάδος, σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, για επενδυτική συμμετοχή της Κύπρου στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης – Ισραήλ. Ωστόσο, τόσο από πλευράς του Προέδρου Χριστοδουλίδη όσο και από τον Υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό και τον Υπουργό Ενέργειας κ. Γιώργο Παπαναστασίου υπερτονίζεται η ανάγκη για εμπεριστατωμένα οικονομικά στοιχεία, που να επιβεβαιώνουν πέραν πάσης αμφιβολίας την οικονομική βιωσιμότητα του έργου, προτού δοθεί οριστικά το «πράσινο» φως.

>>> Διαβάστε επίσης: Νικόλας: Το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης πρέπει να προχωρήσει – Μάκης: Περιμένω τις μελέτες

Οι πιέσεις ασκούνται για να μην ναυαγήσει το έργο για το οποίο η Ε.Ε. ενέκρινε χορηγία 657 εκατ. ευρώ για την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου. 

Συντονιστής του έργο ανάλαβε ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) της Ελλάδας κατόπιν και συστάσεων της Ε.Ε.,  η οποία διαπίστωνε πιθανή  αδυναμία της «EuroAsia Interconnector» να εξασφαλίσει την αναγκαία χρηματοδότηση του έργου. Ωστόσο, υπάρχουν και ερωτηματικά κατά πόσον  το επείγον που προβάλλεται από ελλαδικής πλευράς οφείλεται και σε υποχρεώσεις για την παραγγελία και κατασκευή του καλωδίου, άλλες αναπτύξεις που ανάλαβε ο Φορέας και την καταβολή ενός ποσού 48 εκατ. ευρώ στον προηγούμενο μέτοχο της «EuroAsia Interconnector» που είχε αναλάβει προκαταρκτικά την υλοποίηση του έργου.

Κρατικές εγγυήσεις

Για τον ΑΔΜΗΕ είναι σημαντικό η παροχή από την Κυπριακή Δημοκρατία κρατικών εγγυήσεων για την εξασφάλιση δανείου 580 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ωστόσο, όπως πληροφορείται η Brief, η Κυβέρνηση, διά του Υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού, δεν είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει ένα τόσο μεγάλο ποσό που θα υποθηκεύει το μέλλον της Κύπρου, παραχωρώντας κρατικές εγγυήσεις για δανειοδότηση του έργου, χωρίς να μελετηθούν εκ των προτέρων τεκμηριωμένες μελέτες ή έγγραφα, που να καταδεικνύουν ότι το έργο είναι βιώσιμο και επωφελές για την οικονομία και τον Κύπριο φορολογούμενο πολίτη. Οι εξαιρετικά υψηλές κρατικές εγγυήσεις δεν εγκρίνονται από το Υπουργείο Οικονομικών. 

Οι πιέσεις προς την Κυπριακή Κυβέρνηση, για να αποδεχθεί τη συμμετοχή στο έργο και να χρηματοδοτήσει μέρος αυτού, ασκούνται με κύρια επίκληση την αξιόπιστη, αποδοτική και πράσινη ηλεκτροδότηση της χώρας αλλά και το ενδεχόμενο να απωλέσει  η Κύπρος το κονδύλι από την Ε.Ε. 

Η Κυβέρνηση, ειδικά το Υπουργείο Οικονομικών, δεν ανησυχεί μόνο για τα οικονομικά και οργανωτικά θέματα της Great Sea Interconnector, την καταλληλότητα και επάρκεια των Φορέων που θα φέρουν σε πέρας το έργο, που χαρακτηρίζεται δύσκολο και τεχνικά περίπλοκο, αλλά και θέτει ως κύριο ερώτημα κατά πόσον το έργο είναι χρήσιμο για την οικονομία και εάν δικαιολογείται η επένδυση σε ένα έργο συνολικού κόστους  2 δις. 

Κόστος και στρατηγική ενέργειας

Ο Μάκης Κεραυνός σε δηλώσεις του με αυστηρό τόνο ανάφερε ότι «σε μια μετοχική συμμετοχή της Κύπρου στον φορέα υλοποίησης Great Sea Interconnector, βρίσκεται εν ισχύ πρόσφατη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, η οποία αντιπροσωπεύει τα πραγματικά δεδομένα και θέτει τις ασφαλιστικές δικλείδες για προστασία των συμφερόντων του φορολογούμενου πολίτη».

Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης:

Πρώτο, έχει υψηλό κόστος επένδυσης.
Δεύτερο, επηρεάζει ολιστικά τη στρατηγική ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τρίτο, δημιουργεί κοινωνικοοικονομικές προεκτάσεις. 

Ως εκ τούτου, ο Υπουργός Οικονομικών θεωρεί ως απαραίτητη τη λεπτομερή εξέταση όλων των πτυχών του στη βάση ανεξάρτητων μελετών και η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων για τη λήψη των βέλτιστων αποφάσεων προς όφελος του κύπριου καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας. 

Ο διευθύνων σύμβουλος και πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης, βλέποντας τη σκληρή στάση του Υπουργού Οικονομικών και της Κυβέρνησης της Κύπρου, δήλωσε την περασμένη βδομάδα πως «τα πρώτα αποτελέσματα της  μελέτης κόστους – οφέλους για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης, θα είναι έτοιμα τον Ιούνιο».

Επίσης, άφησε να εννοηθεί ότι «ο ΑΔΜΗΕ κατανοεί την επιθυμία της κυπριακής Κυβέρνησης να έχει στα χέρια της αυτή τη μελέτη και να την αξιολογήσει πριν λάβει την τελική της επενδυτική απόφαση για συμμετοχή στο έργο, με αγορά μετοχικού κεφαλαίου στην εταιρεία Great Sea Interconnector, που σήμερα ανήκει  εξ ολοκλήρου στον Διαχει-ριστή Μεταφοράς της Ελλάδας». 
Μάλιστα, η διοίκηση του Φορέα παρουσιάζεται τώρα έτοιμη να εκπονήσει τη μελέτη κόστους-οφέλους (CBA) για το τμήμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ισραήλ, ώστε οι ρυθμιστές των δύο χωρών να επιμερίσουν το κόστος που θα ανακτηθεί από τα ρυθμιζόμενα έσοδα (CBCA – Cross Border Cost).

Ο ΑΔΜΗΕ, φορέας υλοποίησης του έργου του Great Sea Interconnector, ενός έργου που εκτιμάται αυτή τη στιγμή στα 1,9 δισ. ευρώ και που σχεδιάζεται να συνδέσει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, δηλώνει κατ’ επανάληψη ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για δάνειο περίπου 500 εκατ. ευρώ.

Προβάλλουν και τη συμμετοχή funds

Εκτός από το Ταμείο Aluma από το Ισραήλ και το Ταμείο TAQA που εδρεύει στο Άμπου Ντάμπι, τα οποία παρουσιάζει ότι επιθυμούν να συμμετάσχουν στο έργο, εμφανίζει και  άλλους επενδυτές, από την ευρύτερη περιοχή και από τις ΗΠΑ, να ενδιαφέρονται για συμμετοχή στο έργο, χωρίς μέχρι στιγμής να υπάρχει κάτι χειροπιαστό.

Ένας από τους πιθανούς συμμετέχοντες, όπως αφήνεται να εννοηθεί είναι, το Aluma (ALUMA), Επενδυτικό Ταμείο Υποδομής εισηγμένο στο Χρηματιστήριο του Τελ-Αβίβ (TASE) από τον Νοέμβριο του 2021. 

Σύμφωνα με έρευνα της Brief, το Αμοιβαίο Κεφάλαιο Επενδύσεων σε Υποδομές ιδρύθηκε το 2020, έχει διαμορφώσει ένα ιδιόκτητο επενδυτικό μοντέλο στο Ισραήλ που βασίζεται σε τρεις βασικές αρχές:

• Η διοίκηση του Αμοιβαίου Κεφαλαίου έχει μια «πρακτική» προσέγγιση για τις εταιρείες - στόχους, η οποία στοχεύει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των εργασιών των εταιρειών και στη βελτίωση των αποδόσεων τους.
• Επιλέγει να δίνει προτεραιότητα στις επενδύσεις σε εταιρείες υποδομής σε σχέση με εκείνες τις εταιρείες που εργάζονται σε έργα ή επιχειρήσεις στον τομέα των υποδομών, πιστεύει ότι οι επενδύσεις αυτού του τύπου μπορούν να αποφέρουν υψηλότερη απόδοση.
• Εστιάζει σε τομείς υποδομής με τις υψηλότερες δυνατότητες ανάπτυξης όπως τηλεπικοινωνίες, πράσινη ενέργεια και περιβάλλον.

Το δεύτερο Ταμείο, που παρουσιάζεται από τον ΑΔΜΗΕ ότι ενδιαφέρεται για το έργο, είναι το ΤAQA από το Άμπου Ντάμπι με επιχειρήσεις στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και όχι μόνο.

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του, το Ταμείο χαρακτηρίζεται ως  «πρωταθλητής» των 10 ολοκληρωμένων επιχειρήσεων κοινής ωφελείας στην περιοχή EMEA με δραστηριότητες σε ενέργεια, νερό, πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε 11 χώρες σε όλο τον κόσμο.

Η TAQA ιδρύθηκε το 2005. Ωστόσο, ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1998 με την ιδιωτικοποίηση του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας και νερού του Άμπου Ντάμπι, διαπιστώνοντας τη σημασία της ασφάλειας του νερού και της παροχής ρεύματος σε κοινότητες σε όλα τα ΗΑΕ. Η κίνηση αυτή άνοιξε τον δρόμο για την ίδρυση της TAQA ως δημόσια εισηγμένη εταιρεία στο Χρηματιστήριο Αξιών του Άμπου Ντάμπι (ADX) το 2005. Από τότε, εξελίχθηκε σε μια διαφοροποιημένη εταιρεία με δραστηριότητες στα ΗΑΕ καθώς και στον Καναδά, την Γκάνα, την Ινδία, Ιράκ, Μαρόκο, Ολλανδία, Ομάν, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ενεργειακή θωράκιση

Όπως παρουσιάζεται από τον ΑΔΜΗΕ, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ θα σηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου – του τελευταίου μη διασυνδεδεμένου κράτους μέλους της Ε.Ε. – με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς, διασφαλίζοντας την ισχυρή ενεργειακή θωράκιση του νησιού.

Από πλευράς ΑΔΜΗΕ υπάρχει συνεχής διαρροή πληροφοριών ότι:

• Το Ισραήλ  επιθυμεί τη συμμετοχή του στο έργο καθώς δεν διαθέτει καμία ηλεκτρική διασύνδεση με τους γείτονές του, και έτσι θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού του, αποκτώντας τη δυνατότητα να αυξήσει ταχύτερα τη συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό του ισοζύγιο.
• Το έργο στηρίζεται από την Ε.Ε. με την προχρηματοδότηση από τη  CINEA (European Climate, Infrastructure and Environment Executive Agency), από τα 55,2 εκατ. ευρώ του αρχικού δικαιούχου (ΕuroAsia Interconnector) στα 164,5 εκατ. ευρώ, ποσό που αποτελεί το 25% της συνολικής επιχορήγησης

Χρύσω Αντωνιάδου