ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ

Ανησυχητική, αλλά προς το παρόν διαχειρίσιμη είναι η κατάσταση που δημιουργεί η άνοδος του πληθωρισμού το τελευταίο διάστημα. Η Κύπρος όπως και πολλές χώρες της Ευρώπης, καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες δέχονται πληθωριστικές πιέσεις, κάτι που μεταφράζεται σε αύξηση των τιμών των αγαθών, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Ειδικά η Κύπρος, ως καθαρός εισαγωγέας των πρώτων υλών, φαίνεται να βρίσκεται σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση. Οι εξελίξεις με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναγκάζουν μάλιστα το Υπουργείο Οικονομικών να αναθεωρήσει την εκτίμηση του για τον πληθωρισμό, ανεβάζοντας την στο 4% για το 2022 σε σύγκριση με το 1,5% που ήταν η αρχική εκτίμηση για την τρέχουσα χρονιά.

Αναλυτικότερα, μιλώντας στην Brief, ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης σημείωσε ότι αυτή τη στιγμή κυριαρχούν δυο τάσεις στο παγκόσμιο σκηνικό ως προς το θέμα της διαχείρισης της αύξησης του πληθωρισμού. Η πρώτη τάση, η οποία εκφράζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Τράπεζα της Αγγλίας, αντιμετωπίζει την έξαρση του πληθωρισμού ως απόρροια πολλών μικρών σοκ στη διεθνή σκηνή τα οποία χαρακτηρίζονται ως μη επαναλαμβανόμενα, όπως είναι δηλαδή η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, τηρεί χλιαρή στάση και δεν προχωρά στη λήψη μέτρων, όπως είναι για παράδειγμα η αύξηση των επιτοκίων, ώστε να μην δημιουργήσει αχρείαστη αναστάτωση στην αγορά και στην οικονομία ευρύτερα. Η δεύτερη τάση η οποία εκφράζεται από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζει τον πληθωρισμό ως ένα παροδικό φαινόμενο, αλλά πιστεύει ότι έχει γίνει πεποίθηση πλέον μεταξύ των πολιτών ότι όντως υπάρχει θέμα πληθωρισμού και γι αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα προτού καταστεί ανεξέλεγκτος. Ως εκ τούτου προχωρεί σε αύξηση των επιτοκίων για να σπάσει την αλυσίδα που δημιουργείται με τις αυξήσεις στις τιμές και τους μισθούς.

Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Τζερόμ Πάουελ έδωσε την υπόσχεση ότι η Federal Reserve θα λάβει σκληρά μέτρα για τον πληθωρισμό, ο οποίος θέτει σε κίνδυνο μία κατά τα άλλα ισχυρή οικονομική ανάπτυξη. Μιλώντας στην Εθνική Ένωση για τα Οικονομικά των Επιχειρήσεων (ΝΑΒΕ), μετά την πρώτη αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων σε περισσότερα από τρία χρόνια, υπογράμμισε ότι  η αγορά εργασίας είναι πολύ ισχυρή και ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλός. Και μάλιστα επανέλαβε τη θέση που διατύπωσε η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς στη δήλωσή της μετά τη συνεδρίαση της περασμένης εβδομάδας: οι αυξήσεις των επιτοκίων θα συνεχιστούν έως ότου ο πληθωρισμός τεθεί υπό έλεγχο. Ο Τζερόμ Πάουελ πρόσθεσε ότι οι αυξήσεις θα μπορούσαν να είναι ακόμη μεγαλύτερες από 25 μονάδες βάσης, εάν χρειαστεί.

Όσον αφορά τώρα την Κύπρο, ο κ. Τελώνης επισημαίνει ότι ο πληθωρισμός είναι εισαγόμενος. Προς το παρόν, σημειώνει η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη, αφού δεν παρατηρούνται μεγάλες αυξήσεις στα προϊόντα, ενώ την ίδια ώρα η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Τα κυριότερα στοιχεία που πρέπει να προσέξουμε, προσθέτει είναι το εργατικό και το ενεργειακό κόστος. Αν καταφέρουμε να τα κρατήσουμε σε υποφερτά επίπεδα, τότε η οικονομία θα μπορέσει να παραμείνει ανταγωνιστική και να μπορέσει μόλις περάσουν αυτά τα γεγονότα που συντείνουν στην αύξηση του πληθωρισμού να κάνει την επανεκκίνηση της και να επανέλθει σε αναπτυξιακούς ρυθμούς. Όσον αφορά στα όπλα που έχει στη διάθεση του το κράτος για να αντιμετωπίσει τις πληθωριστικές πιέσεις, ο κ. Τελώνης αναφέρθηκε στην στοχευμένη ενίσχυση των ασθενέστερων οικονομικά ομάδων, στη μείωση της φορολογίας και στην αύξηση των επιτοκίων.

Από την πλευρά του, ο οικονομολόγος Μιχάλης Φλωρεντιάδης σημείωσε ότι αναπόφευκτα θα υπάρξουν επιπτώσεις από την άνοδο του πληθωρισμού, καθώς όταν αυξάνονται οι τιμές των προϊόντων, αλλά δεν αυξάνονται οι μισθοί ή αυξάνονται σε μικρότερο βαθμό, τότε δημιουργούνται πιέσεις στους καταναλωτές, που βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται.

Σύμφωνα με τον κ. Φλωρεντιάδη σε περίπτωση που ξεφύγει ο πληθωρισμός και λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις είναι πολύ δύσκολο στη συνέχεια να τον καταπολεμήσεις και μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση της οικονομίας γι’ αυτό, σημείωσε θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά στο χειρισμό του. Προς το παρόν, συνέχισε, οι αρμόδιες αρχές φαίνεται να εκτιμούν ότι το φαινόμενο είναι προσωρινό και οφείλεται σε μη επαναλαμβανόμενα γεγονότα όπως είναι η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία που προκαλεί αύξηση των τιμών ενέργειας.

Ως μέτρο αντιμετώπισης της κατάστασης, ο κ. Φλωρεντιάδης, ανέφερε την αύξηση των επιτοκίων, δεδομένου ότι βρίσκονται και σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ωστόσο σημείωσε ότι δεν πρόκειται για εύκολη απόφαση για τις αρμόδιες αρχές καθώς το δημόσιο χρέος ήδη βρίσκεται σε αρκετά ψηλά επίπεδα και θα επηρεαστεί ενδεχομένως το θέμα της αναχρηματοδότησης του. Παράλληλα, υπάρχει η παράμετρος της επιβράδυνσης της οικονομίας που θα πρέπει να επιμετρηθεί στην περίπτωση αύξησης των επιτοκίων.  

Εξάλλου, ερωτηθείς κατά πόσον η κυπριακή οικονομία βρίσκεται ενώπιον επιβράδυνσης και στασιμοπληθωρισμού, ο οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Μάριος Χρίστου, είπε στο ΚΥΠΕ ότι «είμαστε σε στασιμοπληθωρισμό» αλλά και σε επιβράδυνση της ανάπτυξης, εξηγώντας ότι αυτό συμβαίνει όταν ανεβαίνουν οι τιμές και υπάρχει πληθωρισμός, αλλά αντί να υπάρχει οικονομική μεγέθυνση, υπάρχει ύφεση». «Δηλαδή δεν αναπτύσσεται η οικονομία και ταυτόχρονα δημιουργείται πληθωρισμός», συμπλήρωσε.  
«Τεχνικά δεν είμαστε αυτή την στιγμή σε ύφεση, αλλά παρατηρείται μία επιβράδυνση», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «κάποιος μπορεί να πει ότι είμαστε σε μια μορφή στασιμοπληθωρισμού με την έννοια ότι η αύξηση στις τιμές υπάρχει, αλλά δεν υπάρχει παράλληλα μία αύξηση στην παραγωγή»
Αναφέροντας ότι συνήθως ο πληθωρισμός οδηγείται από την αύξηση στην ζήτηση, ο κ. Χρίστου τόνισε, ωστόσο, ότι «αυτή την στιγμή δεν υπάρχει αύξηση στη ζήτηση αλλά μείωση στη ζήτηση και παράλληλα αυξάνονται οι τιμές, που οφείλεται στην αύξηση του κόστους παραγωγής». «Υπάρχει δηλαδή μια παραδοξότητα, η οποία αρχικά παρατηρήθηκε την δεκαετία του ΄60 όταν χρησιμοποιήθηκε ο όρος στασιμοπληθωρισμός», πρόσθεσε.

Σημειώνεται ότι η κυπριακή οικονομία, κατέγραψε τον Φεβρουάριο του 2022 τον ψηλότερο πληθωρισμό (6,6%) από τον Μάρτιο του 2003, που ήταν 6,3%, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που υπάρχουν στην ιστοσελίδα της Στατιστικής Υπηρεσίας.

Εξάλλου, στο 4%, από το 1,5% της αρχικής εκτίμησης, αναθεώρησε την πρόβλεψη για τον πληθωρισμό για το 2022 το Υπουργείο Οικονομικών, λόγω της ανοδικής τάσης των τιμών του πετρελαίου εν μέσω της ουκρανικής κρίσης. Η Λούση Ηροδότου Μούσκου, Διευθύντρια της Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής, Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεμάτων στο ΥΠΟΙΚ ανέφερε ότι η αύξηση αυτή θα στοιχίσει στα κρατικά ταμεία €25 εκατομμύρια μέσω της αυξημένης Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής, ενώ η αύξηση των τιμών δημιουργεί δυσκολίες στην υλοποίηση του κυβερνητικού αναπτυξιακού προγράμματος. «Για κάθε 1% αύξησης στον πληθωρισμό αντιστοιχεί με δημοσιονομικό κόστος €10 εκατ. από τα αυξημένα τιμαριθμικά επιδόματα. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στον δημόσιο σχεδιασμό», είπε.