Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου δημοσίευσε την Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων για το τρίτο τρίμηνο του 2021, καταγράφονται οι μεταβολές στα κριτήρια χορήγησης και στη ζήτηση δανείων στην Κύπρο το τρίτο τρίμηνο του 2021 σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. 

>>> Διαβάστε αυτούσια την Έκθεση <<<

Παρουσιάζουν επίσης τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Τονίζεται ότι τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν τις αντιλήψεις και προσδοκίες των συμμετεχουσών στην έρευνα τραπεζών και δεν αντικατοπτρίζουν όποιες αντιλήψεις, προσδοκίες ή εκτιμήσεις  της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.  Σύνοψη των αποτελεσμάτων φαίνεται στον πιο κάτω πίνακα, ενώ πληρέστερη ανάλυση ακολουθεί. 

Συνοπτικά, το τρίτο τρίμηνο του 2021, τα κριτήρια χορήγησης δανείων  σε επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητα για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο.  Η εξέλιξη αυτή συνάδει με την αντίληψη ότι οι πιστωτικοί κίνδυνοι είναι σε γενικές γραμμές σταθεροί.  Πιο συγκεκριμένα, αυτό είναι το δεύτερο τρίμηνο από την έναρξη της πανδημίας στην Κύπρο που δεν αναφέρθηκε περαιτέρω αλλαγή στην αντίληψη κινδύνου από τις συμμετέχουσες στην έρευνα τράπεζες, αντικατοπτρίζοντας ενδεχόμενα τις βελτιωμένες συνθήκες σε σχέση με την πανδημία.  Όσον αφορά τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά για όλες τις κατηγορίες δανείων, αυτά έγιναν αυστηρότερα το τρίτο τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.  Ο παράγοντας που συνετέλεσε στην αλλαγή των κριτηρίων χορήγησης των εν λόγω δανείων, σύμφωνα με την έρευνα, ήταν οι “Κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών σχετικά με τη χορήγηση και παρακολούθηση δανείων”.  Σύμφωνα με τις προσδοκίες των τραπεζών για το τέταρτο τρίμηνο του 2021, τα κριτήρια χορήγησης δανείων στην Κύπρο προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά για όλες τις κατηγορίες δανείων αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. 
 
Παράλληλα, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, κατέγραψε αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο λόγω αυξημένης ζήτησης για αποθέματα και κεφάλαια κίνησης, για αναδιάρθρωση χρέους και, για πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας, για πάγιες επενδύσεις, εν μέρει αντανακλώντας το βελτιωμένο μακροοικονομικό περιβάλλον και προοπτικές.  Η καθαρή ζήτηση δανείων από νοικοκυριά, σε αντίθεση με τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου, παρέμεινε αμετάβλητη κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021 για όλες τις κατηγορίες δανείων. Σύμφωνα με τις προσδοκίες των τραπεζών για το τέταρτο τρίμηνο του 2021, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά για όλες τις κατηγορίες δανείων αναμένεται να καταγράψει αύξηση σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. 

Προσφορά δανείων 

Πιο αναλυτικά, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, σύμφωνα με τις συμμετέχουσες στην έρευνα τράπεζες, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις στην Κύπρο, παρέμειναν αμετάβλητα, σημειώνοντας τρία συνεχόμενα τρίμηνα χωρίς μεταβολή.  Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε αντίθεση με  τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί από τις συμμετέχουσες τράπεζες στην έρευνα του Ιουλίου 2021, οι οποίες ανέμεναν τα κριτήρια χορήγησης των εν λόγω δανείων να γίνουν αυστηρότερα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021. Τα κριτήρια χορήγησης δανείων παρέμειναν αμετάβλητα παρά την αρνητική επίδραση από τη συνεχιζόμενη πανδημία του κορωνοϊού  (βλ. Διάγραμμα 1(α)).  Παράλληλα, σημειώνεται ότι τα κριτήρια χορήγησης δανείων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, όπως και στα δύο προηγούμενα τρίμηνα, παρέμειναν αμετάβλητα τόσο για δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όσο και προς μεγάλες επιχειρήσεις (βλ. Διάγραμμα 1(β)).  

Κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά  

Τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά έγιναν αυστηρότερα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, εξέλιξη σύμφωνη και με τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου. Στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για χορήγηση στεγαστικών δανείων, σύμφωνα με την έρευνα, συνετέλεσαν οι “Κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών σχετικά με τη χορήγηση και παρακολούθηση δανείων” (βλ. Διάγραμμα 2, «Άλλοι παράγοντες»). 

Κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 

Τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά επίσης έγιναν αυστηρότερα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021.  Η εξέλιξη αυτή ήταν σύμφωνη με τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου (βλ. Διάγραμμα 3).  Όπως και για τα κριτήρια χορήγησης στεγαστικών δανείων, οι “Κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών σχετικά με τη χορήγηση και παρακολούθηση δανείων” αναφέρθηκαν ως παράγοντας που συνετέλεσε στην αυστηροποίηση των κριτηρίων χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά (βλ. Διάγραμμα 3, «Άλλοι παράγοντες»).

Προσδοκίες για το επόμενο τρίμηνο 

Σύμφωνα με τις προσδοκίες των τραπεζών για το τέταρτο τρίμηνο του 2021, τα κριτήρια χορήγησης δανείων στην Κύπρο προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά για όλες τις κατηγορίες δανείων αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα (βλ. Διαγράμματα 1-3). 

Απορριφθείσες αιτήσεις 

Η αναλογία των αιτήσεων οι οποίες απορρίφθηκαν ως προς το σύνολο των αιτήσεων, κατέγραψε αύξηση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021 για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά.  Η εξέλιξη αυτή συνάδει με τα αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων από τις τράπεζες.  Η αναλογία των αιτήσεων που απορρίφθηκαν για τα δάνεια προς επιχειρήσεις παρέμεινε κατά βάση αμετάβλητη, όπως και τα κριτήρια χορήγησης των εν λόγω δανείων, ενώ για τα στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά παρέμεινε αμετάβλητη, παρά τα αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης τους κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021 (βλ. Διάγραμμα 4).  

Ζήτηση δανείων 

Ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων από επιχειρήσεις 

Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις κατέγραψε αύξηση, σύμφωνα με την έρευνα, αν και σε λιγότερο βαθμό από ό,τι αναμενόταν με βάση τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου.  Συγκεκριμένα η αύξηση της ζήτησης για νέα δάνεια από επιχειρήσεις κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021 αποδίδεται στην αυξημένη ζήτηση δανείων για αποθέματα και κεφάλαια κίνησης και, για πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας, για πάγιες επενδύσεις, αντανακλώντας, εν μέρει, τις βελτιωμένες οικονομικές προοπτικές.  Στην αύξηση συνέβαλε, επίσης η ζήτηση για αναδιάρθρωση χρέους (συμπεριλαμβάνεται στις "Άλλες ανάγκες χρηματοδότησης" , βλ. Διάγραμμα 5(α)).  Η καθαρή ζήτηση δανείων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατέγραψε αύξηση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, ενώ παράλληλα η καθαρή ζήτηση δανείων από μεγάλες επιχειρήσεις δεν κατέγραψε οποιαδήποτε μεταβολή (βλ. Διάγραμμα 5(β)). 

Ζήτηση δανείων από νοικοκυριά για στεγαστικά δάνεια 

Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά παρέμεινε αμετάβλητη κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.  Η εξέλιξη αυτή ήταν σε αντίθεση με  τις προσδοκίες που είχαν διατυπωθεί από τις συμμετέχουσες τράπεζες στην έρευνα του Ιουλίου 2021, οι οποίες ανέμεναν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια να αυξηθεί κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021  (βλ. Διάγραμμα 6).

Ζήτηση δανείων από νοικοκυριά για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια 

Η καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά επίσης παρέμεινε αμετάβλητη το τρίτο τρίμηνο του 2021 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Όπως και για τα στεγαστικά δάνεια, η εξέλιξη αυτή ήταν αντίθετη με τις προσδοκίες για αύξηση που είχαν διατυπωθεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου (βλ. Διάγραμμα 7). 

Προσδοκίες για το επόμενο τρίμηνο 

Σύμφωνα με τις προσδοκίες των συμμετεχουσών στην έρευνα τραπεζών για το τέταρτο τρίμηνο του 2021, η καθαρή ζήτηση δανείων, τόσο από επιχειρήσεις, όσο και από νοικοκυριά για όλες τις κατηγορίες δανείων αναμένεται να καταγράψει αύξηση, σε σχέση με το υπό αναφορά τρίμηνο (βλ. Διαγράμματα 5-7). 

Όροι και προϋποθέσεις 
Το Παράρτημα αφορά τους Όρους και προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων για όλες τις κατηγορίες δανείων. 

Οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων αφορούν τις προϋποθέσεις ενός δανείου (νέο δάνειο ή αναχρηματοδότηση δανείου) το οποίο η τράπεζα είναι πρόθυμη να χορηγήσει, δηλαδή τους όρους και προϋποθέσεις του δανείου που στην ουσία έχει εγκριθεί όπως ορίζονται στη δανειακή σύμβαση μεταξύ της τράπεζας (δανειστή) και του δανειολήπτη. Γενικά αφορούν το συμφωνηθέν επιτόκιο ή τη διαφορά έναντι σχετικού επιτοκίου αναφοράς, το μέγεθος του δανείου, τις προϋποθέσεις πρόσβασης, καθώς και άλλους όρους και προϋποθέσεις που αφορούν επιβαρύνσεις εκτός τόκων (π.χ. προμήθειες), τις εξασφαλίσεις ή εγγυήσεις τις οποίες οφείλει να παρέχει ο αντίστοιχος δανειολήπτης (συμπεριλαμβανομένων των αντισταθμιστικών υπολοίπων), δανειακές ρήτρες και τη συμφωνηθείσα διάρκεια του δανείου. Οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά του δανειολήπτη και μπορεί να μεταβάλλονται παράλληλα με τα κριτήρια χορήγησης πιστώσεων ή ανεξάρτητα από αυτά. Για παράδειγμα, μια άνοδος στο κόστος χρηματοδότησης της τράπεζας ή μια επιδείνωση των γενικών οικονομικών προοπτικών μπορεί να οδηγήσει σε πιο αυστηρά κριτήρια έγκρισης (κριτήρια χορήγησης πιστώσεων) και σε πιο αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις των δανείων τα οποία η τράπεζα είναι πρόθυμη να εγκρίνει και τα οποία οι πελάτες της είναι πρόθυμοι να αποδεχτούν. Εναλλακτικά, η τράπεζα μπορεί να μεταβάλει μόνο τους όρους και προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων (π.χ. αυξάνοντας την απαιτούμενη διαφορά επιτοκίου για να αντισταθμίσει το επιπρόσθετο κόστος/κίνδυνο) και να αφήσει αμετάβλητα τα κριτήρια χορήγησης πιστώσεων.