Προειδοποιήσεις προς την κυβέρνηση σχετικά με τα δημοσιονομικά και αναπόφευκτες δαπάνες που θα προκύψουν εντός των επόμενων μηνών, απευθύνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο μέσα από την Ενδιάμεση του Έκθεση για το 2023. 

>>> Διαβάστε εδώ αυτούσια την Έκθεση <<<

Ειδικότερα, όπως προειδοποιεί το Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΔΣΚ), αν και η δημοσιονομική εικόνα τη δεδομένη στιγμή παραμένει σταθερή, εντούτοις σημαντικές δεσμεύσεις δαπανών, ύψους €279,9 εκατ., μπορεί να ανατρέψουν την πορεία πλεονάσματος της κυβέρνησης.

Σημαντική αύξηση στις δαπάνες – Πώς προέκυψαν 

Μεταξύ των πιο πάνω, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο σημειώνει στην Ενδιάμεση Έκθεση του πως όπως ήταν αναμενόμενο , η ανάληψη της εξουσίας από νέα κυβέρνηση συνεπάγεται και αύξηση δαπανών. Το φαινόμενο αυτό είναι μεν σύνηθες, όπως συμπληρώνει, αλλά δεν παύει από το να ασκεί σημαντικές πιέσεις στα δημόσια οικονομικά, παρά την συνεχιζόμενη αύξηση και των εσόδων.

Σημαντική παράμετρο, σύμφωνα με το ΔΣΚ, αποτελεί η μεγάλη αυξομείωση των εσόδων ανά μήνα, κάτι που ενδέχεται να αυξήσει τις πολιτικές πιέσεις για δημοσιονομική επέκταση, τόσο μέσα από τo αίσθημα επανάπαυσης, όσο και μέσα από την δημιουργία πολιτικών πιέσεων οι οποίες βασίζονται σε βραχυπρόθεσμα στοιχεία πως οδηγούν στο πολιτικό συμπέρασμα πως υπάρχει δημοσιονομικός χώρος («μαξιλαράκι») για επιπλέον αύξηση των δαπανών. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί πως τα επίσημα στοιχεία βασίζονται σε ταμειακή βάση και επομένως δεν περιλαμβάνουν σημαντικές δεσμεύσεις δαπανών οι οποίες, αν συνεχιστούν, μπορούν να ανατρέψουν την πορεία του πλεονάσματος. Οι εν λόγω δαπάνες εκτιμάται, μέχρι τον Ιούνιο 2023, πως ανέρχονται στα 279.9 εκατ. ευρώ, βάσει συντηρητικών εκτιμήσεων του ΔΣΚ. 

Οι εισπράξεις, όπως σημειώνει, αναμένεται πως θα συγκρατηθούν στις τάσεις του πρώτου πενταμήνου, καθώς η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ καθοδηγεί τα έσοδα από άμεσους φόρους, ενώ και η συνεχιζόμενη πληθωριστική πίεση συμβάλλει στην τόνωση των εσόδων από τον ΦΠΑ. Γενικότερα, ο συνδυασμός πληθωρισμού με πραγματική ανάπτυξη της οικονομίας οδηγούν σε αύξηση των εσόδων της Δημοκρατίας. Ωστόσο, σημειώνουμε, λέει το ΔΣΚ, την αναλυτική ασάφεια ως προς τους παράγοντες που καθοδηγούν τις μεγάλες αυξήσεις εισπράξεων που καταγράφηκαν κατά τους πρώτους πέντε μήνες του έτους, και σημειώνουμε ως κίνδυνο την πιθανότατη ομαλοποίηση των εσόδων σε επίπεδα λιγότερο αυξημένα σε σχέση με το 2022.

Όσον αφορά στις δαπάνες, καταγράφεται σημαντική αύξηση η οποία αποδίδεται σε σειρά παραγόντων.

Πρώτο, η αλλαγή στην κυβέρνηση οδηγεί σε διαφοροποίηση προτεραιοτήτων αλλά και σε νέες δαπάνες που σχετίζονται με καινούργιες πολιτικές. Σε αυτές περιλαμβάνονται κοινωνικές δαπάνες καθώς και δαπάνες που προκύπτουν από νέες πολιτικές, όπως την αναθεωρημένη ΑΤΑ.

Δεύτερο, ο πληθωρισμός οδηγεί σε αύξηση αρκετών από τις λειτουργικές και αναπτυξιακές δαπάνες της Δημοκρατίας, περιλαμβανομένων ώριμων έργων.

Τρίτο, αναδυόμενες ανάγκες που παρουσιάζονται και αναγκάζουν το κράτος σε νέες δαπάνες, όπως για παράδειγμα οι δαπάνες για αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών. 

Τέλος, σύμφωνα με το ΔΣΚ, αναδυόμενες δαπάνες που προκύπτουν, τόσο από υποχρεώσεις της Δημοκρατίας, όσο και από δικαστικές αποφάσεις οι οποίες, σε κάποιες περιπτώσεις έχουν δυνητικά σημαντικό δημοσιονομικό αντίκτυπο.

Ποιες αναπόφευκτες δαπάνες έρχονται

Πέραν των πιο πάνω, το ΔΣΚ, προειδοποιεί πως στο εγγύς μέλλον (τους επόμενους 24 με 36) μήνες διαφαίνεται υψηλός κίνδυνος για νέες μεγάλες δαπάνες ορισμένες από τις οποίες θα αποδειχθούν αναπόφευκτες. Σε αυτές περιλαμβάνονται υποχρεώσεις και ανάγκες που εν μέρει θα καλυφθούν από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), αλλά θα συνεπάγονται και σημαντικές (ως ποσοστό του ΑΕΠ) δαπάνες από την ίδια την Δημοκρατία. Ενδεικτικά το ΔΣΚ αναφέρει: 

• Πράσινη μετάβαση 
• Ψηφιακή μετάβαση 
• Φυσική ασφάλεια (άμυνα) 
• Ενεργειακή ασφάλεια και μετάβαση σε χαμηλότερους ρύπους 
• Έργα για προστασία από την κλιματική αλλαγή (προστασία ακτογραμμής, αντιπλημμυρικά έργα, πυροσβεστικά έργα κτλ) 
• Μεταρρυθμίσεις (δικαστικές, δημόσιας υπηρεσίας)