• Προειδοποιήσεις από τον Ιούλιο για τις επιπτώσεις της στο κρατικό μισθολόγιο
• Η υψηλότερη ΑΤΑ βαθαίνει το χάσμα μισθών στην αγορά εργασίας

ΓΡΑΦΕΙ ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Μια αποκαλυπτική έκθεση – σύσταση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κατέχει στα χέρια της η Κυβέρνηση από τον Ιούλιο του 2023 στην οποία καταγράφεται σαφώς ότι: «Οποιαδήποτε αναθεώρηση προς τα πάνω της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής θα κινδύνευε να διατηρήσει υψηλό πληθωρισμό και να αποδυναμώσει διαρθρωτικά την οικονομία». 

Η έκθεση του ΔΝΤ καταγράφει ότι «για τον δημόσιο τομέα, μια αναθεώρηση προς τα πάνω θα αύξανε περαιτέρω το σχετικά υψηλό μισθολογικό κόστος και θα μείωνε τον δημοσιονομικό χώρο, ενώ παράλληλα θα καθιστούσε τη δημοσιονομική πολιτική πιο προκυκλική».

Αναφερόμενο στον ιδιωτικό τομέα επισημαίνει πως «ο μηχανισμός δεν λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις της παραγωγικότητας και μειώνει την ικανότητα προσαρμογής σε δυσμενείς κραδασμούς, αποδυναμώνοντας την οικονομική ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Επιπλέον, η υψηλότερη ΑΤΑ θα βάθυνε τη δυαδικότητα στην αγορά εργασίας, καθώς ωφελεί κυρίως τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα και τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις».

Σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ «μια αύξηση 1% στον πληθωρισμό αυξάνει τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα κατά 1,4% και στον δημόσιο τομέα κατά 2,3%. Αυτό το ποσοστό είναι σημαντικά υψηλότερο από ό,τι στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες στην Ευρώπη».

Ισχυρές πιέσεις

Το ΔΝΤ επικαλείται τη Survey of Professional Forecasters που καταγράφει ισχυρές βραχυπρόθεσμες πληθωριστικές πιέσεις, με τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό ενός έτους να αυξάνονται κατά το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους, και την προσδοκία ότι ο πληθωρισμός θα εξακολουθήσει να υπερβαίνει το 4% στο τέλος του 2023. Ωστόσο, υπογραμμίζει πως «με την αύξηση των μισθών, τα περιθώρια κέρδους μπορεί να συρρικνωθούν, αλλά οι προσδοκίες για τις τιμές παραγωγού υποδηλώνουν ότι η συρρίκνωση των περιθωρίων δεν θα είναι επαρκής για να περιορίσει τις πληθωριστικές πιέσεις. Μέχρι στιγμής, τα εταιρικά κέρδη παρέμειναν πάνω από τα προ της Covid επίπεδά τους και υψηλότερα από ό,τι στην υπόλοιπη ζώνη του ευρώ. Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει περιθώριο για την απορρόφηση των αυξανόμενων μισθών χωρίς να μετακυλίονται στις τιμές». «Ωστόσο», όπως αναφέρεται, «οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό των παραγωγών σημείωσαν εξαιρετικά υψηλό επίπεδο στις υπηρεσίες, τις λιανικές πωλήσεις και τις κατασκευές, γεγονός που δείχνει ότι μπορεί να μην ισχύει». «Αυτό», τονίζει, «μπορεί να αντανακλά την ισχυρότερη ζήτηση σε αυτούς τους τομείς - σύμφωνα με τις ισχυρές προοπτικές για τον τουρισμό - που εξακολουθεί να δίνει στις εταιρείες ισχύ ως προς τις τιμές».

«Μάχη» κατά του πληθωρισμού

Το ΔΝΤ προτείνει όπως η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να υποστηρίζει τη μάχη κατά του πληθωρισμού, προστατεύοντας παράλληλα τα ευάλωτα νοικοκυριά, τα οποία έχουν επηρεαστεί δυσανάλογα από την κρίση του κόστους ζωής.
• Το αυξανόμενο κόστος ζωής είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στους χαμηλόμισθους, δηλαδή αν οι τιμές αυξηθούν διαφορετικά από τα πρότυπα κατανάλωσης, ο πληθωρισμός των νοικοκυριών μπορεί να ποικίλλει. 
• Τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα τείνουν να ξοδεύουν μεγαλύτερο μερίδιο του εισοδήματός τους σε μεταφορές και τρόφιμα.
• Η κατανάλωση ανέργων και συνταξιούχων έγινε ακριβότερη από αυτή του μέσου εργαζόμενου.

Οι φτωχότεροι και η κατανάλωση

Άλλοι παράγοντες που επιδεινώνουν αυτήν την ετερογενή επίδραση είναι:
• Τα φτωχότερα νοικοκυριά δαπανούν μεγαλύτερο μερίδιο του εισοδήματός τους σε βασική κατανάλωση και, ως εκ τούτου, μπορούν να προσαρμόσουν τις δαπάνες τους λιγότερο από άλλα.
• Τα φτωχότερα νοικοκυριά τείνουν να καταναλώνουν μεγαλύτερο μερίδιο του εισοδήματός τους, ώστε η επιβάρυνση του πληθωρισμού σε σχέση με το εισόδημα να είναι υψηλότερη, δηλαδή, όλα τα άλλα ίσα με το πραγματικό τους εισόδημα μειώνονται περισσότερο. 
• Η συνολική επίδραση του πληθωρισμού στους ισολογισμούς των νοικοκυριών είναι λιγότερο σαφής. 
•  Από τη μια, τα περιουσιακά στοιχεία των φτωχότερων νοικοκυριών πιθανόν να προστατεύονται λιγότερο από τον πληθωρισμό. 
• Από την άλλη, το παραδοσιακό κανάλι Fisher - μέσω του οποίου ο πληθωρισμός αναδιανέμεται από τους δανειστές στους δανειολήπτες - μπορεί να ωφελήσει τα φτωχότερα νοικοκυριά.