Με αντικείμενο την ενημέρωση των Μελών των Επιτροπών Παρακολούθησης για την πρόοδο υλοποίησης των Προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα Ταμεία της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 26 Οκτωβρίου 2022, στην Πάφο, κοινή Συνεδρία, η οποία αφορούσε στα εξής Προγράμματα:

• «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020»

• «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή 2014-2020»

• «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027»

Των Επιτροπών προέδρευσε ο Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης, του Υπουργείου Οικονομικών κ. Θεοδόσης Τσιόλας. Τα μέλη αποτελούνται από εκπροσώπους των αρμόδιων Υπουργείων και δημόσιων Αρχών, των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, της κοινωνίας των πολιτών, των ερευνητικών οργανισμών και των πανεπιστημίων. Στην Επιτροπή συμμετείχαν, επίσης, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με συμβουλευτική ιδιότητα. Aπό τη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης, παρευρέθηκε η Βοηθός Γενική Διευθύντρια κα Andriana Sukova και από τη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής και Αστικής Πολιτικής ο Διευθυντής κ. Nicola de Michelis. 

Στην ομιλία του, ο Γενικός Διευθυντής ενημέρωσε τα μέλη για τη σημαντική πρόοδο που υπήρξε στην υλοποίηση των Προγραμμάτων 2014-2020 και σημείωσε ότι η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα των κρατών μελών όσον αφορά στην απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων.  

Συγκεκριμένα, από το σύνολο των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων του Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη» έχει μέχρι σήμερα εισπραχθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή περίπου το 88%, ενώ από το σύνολο των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων του Προγράμματος «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή» έχει εισπραχθεί το 97%. Ο Πρόεδρος σημείωσε ότι και αυτήν την προγραμματική περίοδο θα απορροφηθούν πλήρως όλοι οι πόροι χωρίς να απωλεσθεί ούτε ένα ευρώ.

Ειδική προβολή έγινε αναφορικά με τα έργα που υλοποιήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας, με την πρόσθετη ευελιξία και χρηματοδότηση που έλαβε η Κυπριακή Δημοκρατία μέσω των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών CRII και REACT – EU. Πρόκειται για τα Σχέδια Στήριξης των Εργαζομένων και των Επιχειρήσεων και τις δράσεις στον τομέα της Υγείας, όπως εμβόλια, φάρμακα, εξοπλισμός, μοριακές εξετάσεις και τεστ. 

Κατά το δεύτερο μέρος της Συνεδρίας παρουσιάστηκαν, επίσης, τα βασικά στοιχεία του νέου Προγράμματος Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027» ύψους €1,8 δις. Το Πρόγραμμα αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό και στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας για την επόμενη επταετία. Σύμφωνα με Μελέτη Οικονομικού Αντικτύπου, οι επενδύσεις που προωθούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027», αναμένεται να έχουν, μεσοπρόθεσμα (μέχρι 2029), σημαντικά θετικές επιπτώσεις στην αύξηση ΑΕΠ της Κύπρου κατά περίπου 5,9% και αύξηση της απασχόλησης με τη δημιουργία περίπου 8.500 νέων θέσεων εργασίας.

Παράλληλα, εγκρίθηκαν κριτήρια επιλογής των έργων μέσω των οποίων θα αξιολογούνται και θα επιλέγονται τα έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν.

Παρουσιάστηκε, επίσης, η ιστοσελίδα thalia.com.cy, καθώς και η Πύλη Ευρωπαϊκών Ταμείων 2021-2027 eufunds.com.cy, μέσω της οποίας παρέχεται πρόσβαση στις ιστοσελίδες όλων των συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ Προγραμμάτων που υλοποιούνται στην Κύπρο την περίοδο 2021-2027.

Στο πλαίσιο ενημέρωσης των μελών για έργα του Προγράμματος, παρουσιάστηκαν από εκπροσώπους των αρμόδιων φορέων δύο έργα, το «Σχέδιο Επιδότησης Διδάκτρων και Σίτισης Παιδιών ηλικίας μέχρι 4ων ετών» για το οποίο πραγματοποιήθηκε συνέντευξη Τύπου στις 25 Οκτωβρίου 2022 και το «Σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα».

Μετά τη συνεδρία ακολούθησε εκδήλωση που διοργανώθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Στόχος ήταν η ενημέρωση του νεανικού κοινού για τα έργα παροχής ευκαιριών εκπαίδευσης και κατάρτισης για νέους ηλικίας 15-29 ετών που παρέχονται μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+) στο πλαίσιο του Προγράμματος «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027», σκοπός των οποίων είναι η ενίσχυση των δεξιοτήτων και της απασχολησιμότητας των νέων.

Διαβάστε αυτούσια την ομιλία του Γενικού Διευθυντή ΓΔ Ανάπτυξης Υπουργείου Οικονομικών κ. Θεοδοση Α. Τσιόλα:

«Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην Πάφο, στην κοινή Συνεδρία των Επιτροπών Παρακολούθησης των Προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα Ταμεία της Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η σημερινή Συνεδρία παρουσιάζει αρκετές ιδιαιτερότητες και έχει ξεχωριστή βαρύτητα. Καταρχάς, είναι η πρώτη Συνεδρία μετά την πανδημία και χαίρομαι που και πάλι οι συνθήκες επιτρέπουν να συναντηθούμε από κοντά και να συζητήσουμε τη χρηματοδότηση των έργων της Πολιτικής Συνοχής στην Κύπρο.

Επίσης, σήμερα θα συνεδριάσουν από κοινού οι Επιτροπές Παρακολούθησης των Προγραμμάτων της περιόδου 2014 – 2020 και της περιόδου 2021-2027. Ειδικότερα, αυτή είναι η πρώτη συνεδρία της νέας Επιτροπής Παρακολούθησης του Προγράμματος «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027» και η 6η Συνεδρία της Επιτροπής Παρακολούθησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη» και «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή». Για αυτόν τον λόγο, το κύριο μέρος των εργασιών της σημερινής συνάντησης έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε οι δύο προγραμματικές περίοδοι να εξεταστούν διαδοχικά σε δύο ξεχωριστές ενότητες.

Επιπρόσθετα, μια άλλη ιδιαιτερότητα είναι ότι η Συνεδρία πραγματοποιείται εκτός της πρωτεύουσας. Η πρακτική αυτή, η οποία εφαρμόστηκε ξανά στο παρελθόν, θεωρούμε ότι συμβάλλει στην καλύτερη πληροφόρηση των τοπικών κοινωνιών και των πολιτών ολόκληρης της Κύπρου για την υποστήριξη που παρέχεται μέσα από τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ανάπτυξη της χώρας μας. Με την ευκαιρία αυτή, θα ήθελα να υπογραμμίσω τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση της ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης.

Επιτρέψτε μου, πριν προχωρήσουμε στα επιμέρους θέματα της Ημερήσιας Διάταξης, να καλωσορίσω στην Κύπρο τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

Έχουμε τη χαρά και την τιμή να είναι σήμερα μαζί μας, από τη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης, η Βοηθός Γενική Διευθύντρια κα Andriana Sukova και ο Διευθυντής στη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής και Αστικής Πολιτικής κ. Nicola de Michelis. Επίσης, την αποστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμπληρώνουν οι κύριοι Παναγιώτης Πανταζάτος, Χρίστος Κουλουτέρης, Κύπρος Κυπριανού και Ανδρέας Χηράτος.

Αγαπητοί συνεργάτες, σας καλωσορίζω στην Κύπρο και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για τη μέχρι σήμερα στενή και πολύ γόνιμη συνεργασία. Η συμβολή σας στον προγραμματισμό και τις προσπάθειες για βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων της Πολιτικής Συνοχής είναι καθοριστική.

Στη σημερινή συνεδρία έχουμε μια αρκετά εκτενή ημερήσια διάταξη με σειρά θεμάτων που αφορούν κυρίως την πρόοδο υλοποίησης της Προγραμματικής Περιόδου 2014 – 2020 και θέματα ενημέρωσης και προετοιμασίας της Προγραμματικής Περιόδου 2021 – 2027. Είμαι βέβαιος ότι, όπως και στις προηγούμενες συνεδρίες της Επιτροπής Παρακολούθησης, έτσι και σήμερα θα έχουμε μια πολύ δημιουργική και παραγωγική μέρα με την ενεργό συμμετοχή και την ουσιαστική συμβολή όλων σας για τη βέλτιστη διαχείριση των Προγραμμάτων.

Κυρίες και Κύριοι,

Αρχίζοντας από τα Προγράμματα της περιόδου 2014-2020 θα ήθελα να τονίσω ότι, κατά τα τελευταία χρόνια έχει καταβληθεί μια εντατική προσπάθεια για ολοκλήρωση της υλοποίησης όλων των έργων που είχαν επιλεγεί, μερικά εκ των οποίων έχουν ήδη ολοκληρωθεί και τα υπόλοιπα βρίσκονται στην τελική φάση υλοποίησής τους.

Η Κύπρος, κατά τα έτη 2020 και 2021, όχι μόνο κατάφερε να εκπληρώσει τους ετήσιους στόχους απορρόφησης χωρίς να απολεσθούν πόροι, αλλά πέτυχε να εξασφαλίσει την πρώτη θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ σε ρυθμούς απορρόφησης των κονδυλίων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Όσον αφορά το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη», υπήρξε σημαντική πρόοδος στην υλοποίηση του οικονομικού και φυσικού αντικειμένου των έργων. Από το σύνολο των διαθέσιμων κοινοτικών πόρων του Προγράμματος (€559 εκ.) έχει μέχρι σήμερα εισπραχθεί ποσό ύψους €489 εκ., ποσοστό δηλαδή που αντιστοιχεί περίπου στο 88%. Στο πλαίσιο των Προσκλήσεων Σχεδίων Χορηγιών έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται 1.260 έργα, με ωφελούμενες 1.230 επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι 963 επιχειρήσεις έχουν ολοκληρώσει το επενδυτικό τους σχέδιο ή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο υλοποίησής του. Όσον αφορά στα Έργα Δημόσιων Συμβάσεων, εντάχθηκαν συνολικά 91 έργα, εκ των οποίων τα 49 έχουν ήδη ολοκληρώσει το φυσικό τους αντικείμενο.

Όσον αφορά το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή», έχει σχεδόν φτάσει στην πλήρη ολοκλήρωσή του. Από το σύνολο των διαθέσιμων κοινοτικών πόρων του Προγράμματος (€187 εκ.), έχει μέχρι σήμερα εισπραχθεί ποσό ύψους €183 εκ. που αντιστοιχεί στο 97%. Στο πρόγραμμα έχουν ενταχθεί και ολοκληρωθεί 27 έργα Δημοσίων Συμβάσεων και 8 Σχεδία Χορηγιών, ενώ μέσω των δράσεων ενεργητικής απασχόλησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος πέραν των 13.000 ατόμων έλαβαν στήριξη για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.

Δε θα υπεισέλθω σε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την πρόοδο υλοποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων καθότι στη συνέχεια θα γίνουν αναλυτικές παρουσιάσεις από τους συναδέλφους μου.

Οφείλω όμως να επισημάνω ότι, για να καταστεί δυνατή η επίτευξη των πιο πάνω στόχων, καταβλήθηκαν τεράστιες προσπάθειες από όλους εσάς που βρίσκεστε εδώ: την Αρχή Πιστοποίησης, την Αρχή Ελέγχου, καθώς και όλους τους Ενδιάμεσους Φορείς και Δικαιούχους. Δράττομαι της ευκαιρίας να σας συγχαρώ και να σας ευχαριστήσω για τον ζήλο και τον επαγγελματισμό που επεδείξατε.

Επίσης είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι πολύ καλές επιδόσεις έγιναν σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο, λόγω της πανδημίας. Πρόσθετα, τα Επιχειρησιακά Προγράμματα προσαρμόστηκαν άμεσα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες έκτακτης ευελιξίας που παρείχαν οι Επενδυτικές Πρωτοβουλίες της ΕΕ για τον κορονοϊό και συνέβαλαν σημαντικά στη χρηματοδότηση των μέτρων του Προγράμματος Στήριξης της Κυπριακής Οικονομίας, που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του COVID-19. Επιπλέον, έγινε σχεδιασμός και αξιοποίηση των πόρων που εξασφάλισε η Κύπρος από την πρωτοβουλία REACT-EU συνολικού ύψους €132 εκ.

Στα τρία χρόνια που μεσολάβησαν από την τελευταία Συνεδρία της Επιτροπής Παρακολούθησης, στις 26 Ιουνίου 2019, η Επιτροπή Παρακολούθησης, λόγω της πανδημίας, δεν κατέστη δυνατό να συνεδριάσει με φυσική παρουσία, ωστόσο παρέμεινε ιδιαίτερα ενεργή και έλαβε πολύ σημαντικές αποφάσεις μέσω της γραπτής διαδικασίας. Συγκεκριμένα, την περίοδο αυτή πραγματοποιήθηκαν 7 γραπτές διαδικασίες. Οι τέσσερις γραπτές διαδικασίες αφορούσαν σε έγκριση πρότασης τροποποίησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων λόγω της ευελιξίας που παραχωρήθηκε στο Κανονιστικό Πλαίσιο και των επιπρόσθετων πόρων για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Δύο γραπτές διαδικασίες αφορούσαν σε έγκριση των Ετήσιων Εκθέσεων Υλοποίησης για τα έτη 2020 και 2021. Τέλος, πραγματοποιήθηκε μια γραπτή διαδικασία με στόχο την ενημέρωση της Επιτροπής Παρακολούθησης για τα θέματα υλοποίησης της προόδου των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων για το 2020 και για την διαδικασία ετοιμασίας των προγραμματικών εγγράφων της περιόδου 2021-2027.

Κυρίες και Κύριοι,

Παράλληλα με τις διαδικασίες για ολοκλήρωση της προγραμματικής περιόδου 2014 -2020, οι προσπάθειες μας εστιάζονται και στην υλοποίηση του Προγράμματος «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027».

Μετά από σχεδόν δύο χρόνια διαπραγματεύσεων, τα Προγραμματικά Έγγραφα της Πολιτικής Συνοχής εγκρίθηκαν επίσημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 8 Ιουλίου 2022, με την τριήμερη παρουσία της Επιτρόπου κας Ελίζας Φερέιρα. Η Κύπρος ήταν η πρώτη χώρα της οποίας εγκρίθηκε το σύνολο των προγραμματικών εγγράφων της Πολιτικής Συνοχής (Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Πρόγραμμα ΘΑλΕΙΑ).

Δράττομαι της ευκαιρίας να σας ευχαριστήσω για την άμεση ανταπόκριση σας και την εποικοδομητική συμβολή σας στην ετοιμασία των προγραμματικών εγγράφων.

Το Πρόγραμμα «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027», αποτελεί ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό σχέδιο συνολικού ύψους €1.8 δις που αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό και στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας για την επόμενη επταετία. Περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας με έμφαση στην έξυπνη και πράσινη μετάβαση. Οι δράσεις επικεντρώνονται στην ενίσχυση της Τοπικής Ανάπτυξης, της Επιχειρηματικότητας, της Έρευνας και Καινοτομίας, του Ψηφιακού Μετασχηματισμού, της Ενέργειας και των ΑΠΕ, στην αντιμετώπιση και μετριασμό των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής, στην προώθηση της Κυκλικής Οικονομίας, στην ενίσχυση της Βιώσιμης Κινητικότητας, στην ενίσχυση της Απασχόλησης, της Κοινωνικής Συνοχής και της Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.

Για πρώτη φορά, καταρτίστηκε ένα έγγραφο για όλα τα Ταμεία της Πολιτικής Συνοχής και το οποίο έχει σχεδόν διπλάσιο προϋπολογισμό σε σύγκριση και με τα δύο προγράμματα της περιόδου 2014-2020.

Παράλληλα με την ετοιμασία και την έγκριση των προγραμματικών εγγράφων, η Διαχειριστική Αρχή προχώρησε με τις διαδικασίες προετοιμασίας και ωρίμανσης των έργων. Η υλοποίηση της Πολιτικής Συνοχής είναι μια διαρκής και δυναμική διαδικασία. Αριθμός έργων ήδη σχεδιάζεται και υλοποιείται με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, ακολουθώντας όλες τις σχετικές διαδικασίες. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε σχέδια για στήριξη της επιχειρηματικότητας, της έρευνας και καινοτομίας και ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής.

Εκτός από την ωρίμανση των έργων, εξίσου σημαντική προτεραιότητα αποτελεί η αποτελεσματική διαχείριση των πόρων στα πλαίσια του Κανονιστικού Πλαισίου που προκύπτει από την κοινοτική και εθνική νομοθεσία. Όσον αφορά το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου, η Διαχειριστική Αρχή βρίσκεται στη διαδικασία ετοιμασίας του, το οποίο αναμένεται να οριστικοποιηθεί σύντομα. Παράλληλα, ετοιμάζεται και το νέο ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, ώστε να είναι δυνατό να αρχίσει η διαδικασία ένταξης των έργων πριν το τέλος του χρόνου.

Επιπρόσθετα, λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμένους πόρους, έγινε προσπάθεια για ενδυνάμωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων με κατάλληλο και επαρκές προσωπικό ούτως ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς στα αυξημένα καθήκοντα που αναλαμβάνουν.

Κυρίες και Κύριοι,

Τα τελευταία χρόνια τόσο η Κύπρος όσο και όλες οι χώρες σε παγκόσμιο επίπεδο αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Η πανδημία, οι αναταραχές στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, η ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία και η συνεπακόλουθη ενεργειακή κρίση έπρεπε να αντιμετωπιστούν, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντέδρασε άμεσα με σημαντικές πρωτοβουλίες οι οποίες έδωσαν την ευκαιρία στα κράτη μέλη να κατευθύνουν πόρους προς αυτή την κατεύθυνση. Η Κύπρος υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής όλων αυτών των πρωτοβουλιών («REACT EU», «CRII», «CARE», «FAST CARE») και είναι με ιδιαίτερη ικανοποίηση που πληροφορούμαστε ότι πρόσφατα βρίσκεται σε εξέλιξη νέα πρωτοβουλία για περισσότερη υποβοήθηση των κρατών μελών. Θα το εκτιμούσαμε να μας παρέχετε περισσότερες και πιο συγκεκριμένες πληροφορίες για την πρωτοβουλία αυτή.

Στο σημείο αυτό να ευχηθώ καλή επιτυχία στις εργασίες των Επιτροπών και να σας ευχαριστήσω ξανά για την εδώ παρουσία σας».