Μεγάλη δυναμικη και ακόμα μεγαλύτερες προοπτικές αναπτύσσει ο τουρισμός κρουαζιέρας στην Κύπρο. Οι διάφορες ενέργειες του Υφυπουργείου Τουρισμού και άλλων αρμοδίων φορέων αλλά και των εταιρειών που διαχειρίζονται τα λιμάνια Λεμεσού και Λάρνακας, αποδίδουν και τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά.  

>>> Διαβάστε επίσης: Έρχονται Σεΐχηδες στην Κύπρο για να παντρευτούν - Αφήνουν εκατομμύρια

Φέτος αναμένεται ότι οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων αλλά και επιβατών, θα σπάσουν κάθε ρεκόρ. Εκτιμάται ότι συνολικά στα λιμάνια της Κύπρου θα αφιχθούν πάνω από 207 κρουαζιερόπλοια με τον αριθμό επισκεπτών να φτάνει από 300.000 μέχρι και τις 350.000. 

Στον πιο κάτω πίνακα, μπορείτε να δείτε στοιχεία που εξασφαλίσαμε από το Υφυπουργείο Τουρισμού για αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και επιβατών από το 2019:

*Λιμάνι Λεμεσού = 172 αφίξεις, μεταξύ των οποίων 63 Homeports
* Λιμάνι Λάρνακας = 30 αφίξεις, μεταξύ των οποίων 24 homeports
* Λιμάνι Πάφου (αγκυροβόλιο) = 12 αφίξεις
* Μαρίνα Αγ. Νάπας = 2 - 3 αφίξεις

Διευκρινίσεις για τις αφίξεις
 
Το 2019 ο συνολικός αριθμός διακομιστικών αφίξεων (transit calls) και επιβιβάσεων (homeporting) από όλα τα λιμάνια/αγκυροβόλια της Κύπρου ανήλθε στους 131,543 επιβάτες ενώ το 2022 έκλεισε με 343,000 επιβάτες. Σημειώνεται πως τα πιο πάνω στοιχεία αντιπροσωπεύουν σύνολα χωρητικότητας των κρουαζιεροπλοίων που αφικνούνται στα λιμάνια και όχι τον αριθμό των επιβατών που αποβιβάζονται ή/και εκτελούν δρομολόγια/εκδρομές στο νησί. Τα στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνουν επιβάτες στα αγκυροβόλια των Μαρίνων,  π.χ. αγκυροβόλιο Αγ. Νάπας, και στο Daleela ferry.
 
8-10 ώρες στην Κύπρο - 700-800 δολάρια η μέση κατά κεφαλή δαπάνη

O μέσος όρος διάρκειας των διακομιστικών επιβατών είναι οι 8-10 ώρες και η μέση κατά κεφαλή δαπάνη τα 700-800 δολάρια ημερησίως. Φυσικά η δαπάνη και ο χρόνος διαμονής είναι πολύ υψηλότερα για επιβάτες των adventure cruise ships και superyachts (δηλ. κρουαζιερόπλοια μικρότερης ναι μεν χωρητικότητας, υψηλότερης όμως εισοδηματικής τάξης/αξίας επιβάτες). Τα ενδιαφέροντα των επιβατών διαφέρουν. Η Κύπρος διαθέτει ποικιλομορφία σε εμπειρίες ανά ηλικιακή ομάδα ή/και ενδιαφέροντα. ΕΔΩ μπορείτε να δείτε τις 32 διαδρομές που δημιουργήθηκαν από το Υφυπουργείο  ειδικά για τους επιβάτες κρουαζιέρας. Επιπλέον το Υφ. Τουρισμού διαθέτει και εξειδικευμένη ιστοσελίδα και χάρτες για τους για επιβάτες κρουαζιέρας.
 
Οι εταιρείες και οι ενέργειες του Υφυπουργείου Τουρισμού

To Υφυπουργείο Τουρισμού, διατηρεί μακροχρόνιες επιχειρηματικές σχέσεις με τα στελέχη των συνεργατών / εταιρειών κρουαζιεροπλοίων για τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Εταιρείες όπως οι MSC, HollandAmerica, Oceania, Royal Caribbean International, TUI/Marella, Manos Cruises, Celestyal, Viking, Norwegian, Regent, Costa, Silversea, Saga, Azamara, AIDA, Fred Olsen και πολλά άλλα γνωστά ονόματα συμπεριλαμβάνουν την Κύπρο στα προγράμματα τους, αναβαθμίζουν το στόλο και τον προγραμματισμό τους για την Ανατολική Μεσόγειο, προσδίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στην αύξηση της δυναμικότητας και συχνότητας των επισκέψεων (transit Ports of call) και επιβιβάσεων με ολοήμερη διαμονή  (Homeport operations) από και προς τα λιμάνια της Κύπρου. Επιθυμία και στόχος του Υφυπουργείου Τουρισμού, είναι να οικοδομηθεί μια μακροχρόνια συνεργασία με τις εταιρείες και η Κύπρος να αποτελέσει μόνιμο μέρος του προγράμματος κρουαζιέρας των εταιρειών και βάση για επιβιβάσεις (homeports) και για τα επόμενα χρόνια.
 
Νέες εταιρείες κρουαζιέρας (συμπεριλαμβανομένων superyachts)  από το 2019 και μετά αποτελούν οι εταιρείες Le Ponant, Oceania (Nautica, Sirena, Riviera), Seacloud, Seadream, Ambassador Cruiselines, World Navigator, Virgin Cruises. Εταιρείες όπως η Royal Caribbean International, MSC, Crown Iris και  Celestyal συμπεριέλαβαν την Κύπρο στα προγράμματα τους για Homeporting από το Νέο Λιμάνι Λεμεσού. H Crown Iris κάνει χρήση και το Λιμάνι Λάρνακας για τις επιβιβάσεις της (homeporting operations). Η RCCL αύξησε σταδιακά τη συχνότητα και τη δυναμικότητα της για Κύπρο π.χ. Rhapsody of the Seas - 2022.

Αξίζει να τονίσουμε ότι το Homeporting  είναι πολύ σημαντικό αφού αυτό σημαίνει ότι εταιρείες έχουν ως αφετηρία για τα δρομολογία τους τα Λιμάνια της Κύπρου, κάτι που σημαίνει ότι επισκέπτες έρχονται αεροπορικώς στην Κύπρο, κάνουν μάλιστα εδώ και ολιγοήμερες διακοπές και μετά επιβιβάζονται στα κρουαζιερόπλοια.

Οι στάσεις κρουαζιεροπλοίων (από εταιρείες όπως MSC, Royal Caribbean International, Celestyal, Crown Iris) περιλαμβάνουν κυρίως την Ηπειρωτική Ελλάδα (Πειραιά), τα ελληνικά νησιά (Ρόδος, Κρήτη, Μύκονος, Σαντορίνη), το Ισραήλ (Χάιφα, Ashdod) και την Τουρκία (Ephesus, Bodrum, Antalya, Marmaris). Το Υφ. Τουρισμού προσβλέπει στην επανένταξη των λιμανιών της Αιγύπτου (κυρίως προς/από Αλεξάνδρεια) το 2024/25.

Αναβαθμίζονται συνεχώς οι υπηρεσίες στα λιμάνια της Κύπρου

To προϊόν και οι υπηρεσίες των λιμανιών αναβαθμίζονται συνεχώς. Μερικά παραδείγματα αποτελούν η δημιουργία ‘state of the art’ γραφείου πληροφοριών/εξυπηρέτησης επιβατών στο λιμάνι Λεμεσού και το ‘branding’ της αίθουσας επιβατών στο λιμάνι Λάρνακας και Λεμεσού.
 
Εκτός από τα Λιμάνια Πάφου και Λεμεσού, διαδραματίζουν πλέον σημαντικό ρόλο τόσο το λιμάνι Λάρνακας όσο και οι Μαρίνες Λεμεσού και Αγ. Νάπας (κρουαζιερόπλοια και superyachts).
 
Ενεργοποιήθηκε επίσης το Σχέδιο Γαλάζιας Ανάπτυξης στα πλαίσια της παγκόσμιας περιβαλλοντικής πολιτικής και συμφωνιών (π.χ. FIT55) το οποίο ο τομέας παρακολουθεί πιστά.

Πολύ θετικό το γεγονός ανοίγματος του γραφείου RCCL (Royal Caribbean  Cruise Line) στη Λεμεσό. Αναμένεται μεγαλύτερη δραστηριοποίηση της εταιρείας στην περιοχή, αύξηση της συχνότητας των επισκέψεων και homeports (full/partial) από το λιμάνι Λεμεσού.
 
Οι στόχοι του Υφυπουργείου Τουρισμού για δράσεις για περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού κρουαζιέρας - Προτεραιότητα στην Εθνική Στρατηγικής Τουρισμού 2030 

Τα πολύ καλά νέα φυσικά αξιολογούνται συνεχώς και λαμβάνονται υπόψη από το Υφυπουργείο Τουρισμού που ρίχνει μεγάλο βάρος στον συγκεκριμένο τομέα. Ο τουρισμός κρουαζιέρας είναι προϊόν προτεραιότητας στην Εθνική Στρατηγικής Τουρισμού 2030 για το Υφυπουργείο. 

Το Υφυπουργείο Τουρισμού έχει θέσει ως στόχους την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού κρουαζιέρας στην Κύπρο, την αύξηση της συμπερίληψης της Κύπρου στα προγράμματα εταιρειών κρουαζιέρας (calls) στην Κύπρο, τη βελτίωση της εικόνας της Κύπρου προς τους τουρίστες κρουαζιέρας, την ενθάρρυνση της αύξησης του αριθμού επιβατών που αποβιβάζονται από τα κρουαζιερόπλοια που έχουν ως σταθμό/port of call και την Κύπρο και την αύξηση του χειμερινού τουρισμού (Νοέμβριος-Απρίλιος).
 
Το Υφυπουργείο είναι μέλος των επαγγελματικών Συνδέσμων CLIA (Cruise Lines International Association) και MedCruise (Association of Mediterranean Cruise Ports) για αλληλοενημέρωση, κοινή συμμετοχή σε εκδηλώσεις στο εξωτερικό και προώθηση της Κύπρου στα μέλη τους.
 
Υλοποιούνται κοινές διαφημιστικές εκστρατείες με εταιρείες κρουαζιεροπλοίων (όπως Royal Caribbean, Celestyal, MSC) σε Μέσα τρίτων στο εξωτερικό και με τον Δήμο Λεμεσού για διακόσμηση της πόλεως και φιλοξενία επιβατών στο Λιμάνι.
  
Βρίσκεται εν ενεργεία το Σχέδιο De Mininis για φιλοξενία κρουαζιεροπλοίων στην Κύπρο, με επιλεγόμενες δαπάνες τη διάθεση λεωφορείων από/προς κέντρα πόλεων ή/και Κυπριακή φιλοξενία στο Λιμάνι υπό τη μορφή παραδοσιακής μουσικής/χορού ή/και Κυπριακού προγεύματος.
 
Πραγματοποιούνται συχνές επαφές με Κύπριους φορείς (Συνδέσμους, Αρχή Λιμένων, διαχειριστές λιμανιών και Μαρίνων) για αλληλοενημέρωση γύρω από τις  νεότερες εξελίξεις / ανάγκες/ προβληματισμούς/ παρακολούθηση ετήσιων στατιστικών  και διεθνών τάσεων / προτεινόμενες λύσεις και ενέργειες. Η επικοινωνία με συνεργάτες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό διατηρείται με την αποστολή εξειδικευμένου, ενημερωτικού e-newsletter.

Με στόχο την αύξηση του μέσου όρου KPIs των εταιρειών κρουαζιεροπλοίων για τον προορισμό Κύπρος, προγραμματίζεται συνέδριο/σεμινάριο για ενημέρωση και εκπαίδευση των Κύπριων πρακτόρων και ξεναγών που εξειδικεύονται στον τομέα ή που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν σε αυτό. Ο στόχος θα επιτευχθεί επίσης μέσω της στήριξης εξειδικευμένων ΟΤ με υλοποίηση κοινών διαφημιστικών εκστρατειών, με έμφαση το διαδίκτυο (SEO, Social Media), τα θεματικά ταξίδια εξοικείωσης για decision makers και την ανάδειξη της πολυμορφικότητας και του εμπειριών για τους επιβάτες κρουαζιέρας (συμπ. HoL, labels, ειδικά ενδιαφέροντα), μέσω εξειδικευμένων των τουριστικών χαρτών και των 32 ειδικά διαμορφωμένων customized διαδρομών.

To Υφυπουργείο Τουρισμού συμμετέχει επίσης σε επαγγελματικές εκθέσεις Β2B (π.χ. Seatrade Med/Europe, Posidonia Greece) με Κύπριους φορείς καθώς επίσης και σε θεματικές εκδηλώσεις στο εξωτερικό.

Οι ευνοϊκές συγκυρίες και τα κίνητρα που προσφέρονται 

Η δυναμική που αναπτύσσει ο τομέας της κρουαζιέρας θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα συνεχιστεί και για μια σειρά από λόγους, με τη χώρα μας να εδραιώνεται ως αφετηρία ή σημαντικός σταθμός για κρουαζιερόπλοια.

Αρμόδιες πηγές από τον χώρο της κρουαζιέρας, εκτιμούν ότι η δυναμική που αποκτά η Κύπρος, οφείλεται σε μια σειρά από λόγους, μεταξύ των οποίων ότι η Κύπρος ήταν από τις πρώτες χώρες που άνοιξαν τα λιμάνια της μετά την πανδημία, αλλά και με την ομαλή κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν που επικρατεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, που έχει ως αποτέλεσμα οι κρουαζιέρες γενικότερα να ενισχύονται.
 
Αυτό οφείλεται και σε διάφορους περιορισμούς που τέθηκαν από άλλους δημοφιλείς σταθμούς και λιμάνια, όπως η Βενετία, Βαρκελώνη και Σαντορίνη.

Fully booked οι ξεναγοί από Αμερικανούς
 
Πιθανόν όμως να είναι και κάποιες άλλες συγκυρίες που έδωσαν το έναυσμα και ευνόησαν την κρουαζιέρα γενικότερα, ιδιαίτερα τη Λεμεσό, η οποία εξελίσσεται σε κύριο σταθμό «επίσκεψης» πολλών κρουαζιερόπλοιων, ωστόσο τα οφέλη είναι πολλαπλά. Ιδιαίτερα για τον τομέα της φιλοξενίας, καθώς, αν και ημερήσιοι επισκέπτες, εντούτοις οι χιλιάδες ξένοι που αποφασίζουν να κατέβουν για λίγες ώρες από τα κρουαζιερόπλοια δεν παύουν να είναι τουρίστες. Και δεν παύουν να αφήνουν εισόδημα και συνάλλαγμα. Ιδιαίτερα οι Αμερικανοί, όπως αναφέρουν ξεναγοί, που δραστηριοποιούνται στον χώρο, κάποιοι εκ των οποίων είναι «κλειστοί» για ξεναγήσεις επισκεπτών μέχρι και τον Νοέμβριο.

Τι κάνουν οι τουρίστες που κατεβαίνουν από κρουαζιερόπλοια 

Οι εταιρείες κρουαζιέρας διαθέτουν για κάθε σταθμό εκδρομής προς πώληση και το ίδιο κάνουν και όταν φτάνουν στη Λεμεσό, με πολλούς από τους ταξιδιώτες να κατεβαίνουν, να μεταφέρονται με μισθωμένα πούλμαν σε κοντινούς και όχι μόνο προορισμούς για ξενάγηση. Υπάρχουν εκδρομές που περιλαμβάνουν τα Λεύκαρα και τον Άγιο Λάζαρο της Λάρνακας, την παλιά Λευκωσία, την Πέτρα του Ρωμιού, το Κούριον, το Κολόσσι, την Χοιροκοιτία, την Πάφο και άλλα μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, αλλά και χώρους εστίασης ή και οινοποιεία. Κάποιοι επισκέπτες προτιμούν απλώς βόλτα στη Λεμεσό, αφήνοντας όμως και πάλι εισόδημα, βοηθώντας έτσι την οικονομία. Η αύξηση, μάλιστα, των συγκεκριμένων επισκεπτών είχε τέτοια δυναμική που, το Υφυπουργείο Τουρισμού ενέπλεξε την Στατιστική Υπηρεσία και στη συλλογή στοιχείων όσον αφορά τα έσοδα από τους ημερήσιους επισκέπτες, μέσω ερωτηματολογίων στα λιμάνια και με βάση της μέθοδο που υπολογίζονται τα συνολικά έσοδα από τον τουρισμό.
 
Όσοι ζουν στη Λεμεσό ή τη διέρχονται είναι πολύ πιθανόν να βλέπουν πλέον συχνότερα μεγάλα κρουαζιερόπλοια, κάποια πραγματικά μεγαθήρια, καθώς μεταφέρουν χιλιάδες επιβάτες, να πιάνουν λιμάνι σε σχέση με το παρελθόν. Η DP World Limassol, η εταιρεία διαχείρισης του επιβατικού τερματικού υποδέχθηκε την περσινή χρονιά 165 κρουαζιερόπλοια και 200.000 περίπου επιβάτες/ ημερήσιους επισκέπτες από τα εν λόγω κρουαζιερόπλοια. Η εταιρεία, που έχει στόχο να καταστήσει το λιμάνι Λεμεσού κορυφαίο λιμένα κρουαζιέρας στην Ανατολική Μεσόγειο, αναφέρει ότι σε ετήσια βάση οι αριθμοί επιβατών κατέγραψαν το 2022 αύξηση 338% και των κρουαζιερόπλοιων.
 
Πέραν αυτού, το λιμάνι πλέον είναι και λιμάνι αφετηρίας για μεγάλες κρουαζιέρες διεθνούς φήμης εταιρειών που έχουν δημιουργήσει και γραφεία στην Κύπρο, όπως η Royal Caribbean.

Όπως προαναφέραμε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οι επιβάτες φέτος πιθανόν να φτάσουν και τις 350.000. Εκτιμάται ότι οι μήνες Οκτώβριος και Νοέμβριος θα καταγράψουν τον μεγαλύτερο αριθμό αφίξεων, με 34 και 46 κρουαζιέρες αντίστοιχα. Σημειώνεται, επίσης, πως σε κάποιες περιπτώσεις το λιμάνι αναμένεται να υποδεχθεί 2-3 κρουαζιέρες την ίδια μέρα.

Από ποιες χώρες μας έρχονται οι τουρίστες κρουαζιέρας

Όσον αφορά τις χώρες προέλευσης των επιβατών, αναμένονται επισκέπτες κυρίως από τη Γερμανία, το Ισραήλ, τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, τις Σκανδιναβικές χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Συχνοί πλέον επισκέπτες και από την Ισπανία, την Κίνα, την Κορέα, Ιαπωνία και άλλες χώρες, με τις οποίες η Κύπρος δεν διατηρεί απευθείας αεροπορική σύνδεση, με αποτέλεσμα να δίδεται έτσι μια ευκαιρία για γνωριμία με την Κύπρο αλλά και προβολή της χώρας μας στο εξωτερικό.
 
Στο μεταξύ, αξίζει να σημειωθεί πως οι 350.000 επισκέψεις που αναμένονται, είναι ο μεγαλύτερος αριθμός ημερήσιων επισκεπτών από το 1980 με την καλύτερη επίδοση έως τώρα να πηγαίνει πίσω στο 2010 με 271.000. Το 2019, την τελευταία κανονική χρονιά για τον τουρισμό οι ημερήσιοι επισκέπτες από λιμάνια είχαν ανέλθει σε 112.268. Την ίδια ώρα, οι εκτιμήσεις και για το 2024 είναι εξίσου καλές, καθώς έχει ήδη δεχθεί μεγάλο αριθμό κρατήσεων.

Τεράστιες προοπτικές σε παγκόσμιο επίπεδο 

Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Συνδέσμου Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA), δείχνουν τεράστια προοπτική στον τομέα της κρουαζιέρας. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της CLIA για το 2023, ο παγκόσμιος τουρισμός κρουαζιέρας προβλέπεται φέτος να ξεπεράσει τα προ πανδημίας επίπεδα, με τον κλάδο να αυξάνεται κατά σχεδόν 20% έως το 2028. 

Η έκθεση δείχνει πως ο τουρισμός κρουαζιέρας αναμένεται να φτάσει εφέτος στο 106% των επιπέδων του 2019, με 31,5 εκατομμύρια επιβάτες να ταξιδεύουν παγκοσμίως. Ο κλάδος της κρουαζιέρας έκανε άλμα και, σύμφωνα με τις προβλέψεις της CLIA, από τους 29,7 εκατομμύρια επιβάτες το 2019, το 2023 θα ανέλθει σε 31,5 εκατ., σε 36 εκατ. το 2024, σε 37,2 εκατ. το 2025 και σε 39,5 εκατ. το 2027. 

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι το 85% όσων έχουν κάνει κρουαζιέρα θα ταξιδέψουν ξανά, ποσοστό κατά 6% υψηλότερο από τα προ της πανδημίας ποσοστά. Οι επιβάτες κρουαζιέρας έχουν θετικό αντίκτυπο, καθώς το 63% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει επιστρέψει σε έναν προορισμό που επισκέφθηκε για πρώτη φορά μέσω κρουαζιερόπλοιου. Επίσης, οι ταξιδιώτες ξόδεψαν κατά μέσο όρο 750 δολάρια ανά άτομο σε πόλεις-λιμάνια κατά τη διάρκεια ενός τυπικού επταήμερου ταξιδιού. Τα στοιχεία έδειξαν επίσης ότι το 60% των πλοίων που έχουν προγραμματιστεί να κάνουν το ντεμπούτο τους μεταξύ 2023 και 2028 θα βασίζονται σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) για την κύρια πρόωση.

Σωτήρης Νικηφόρου