Την ιδιαίτερη σημασία που προσδίδει το κράτος στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας ανέδειξε κατά την διάρκεια της τελετής διαβεβαίωσης του Επικεφαλής Επιστήμονα για την Έρευνα και την Καινοτομία, Κυριάκου Κόκκινου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.

Τόσο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όσο και ο κ. Κόκκινος ανέλυσαν τους στόχους και τις επιδιώξεις για να καταστεί η χώρα μας σημείο αναφοράς σε θέματα έρευνας και καινοτομίας.

>>> Μ. Γκαπριέλ: Κόμβος καινοτομίας στην κυβερνοασφάλεια η Κύπρος <<<

Μιλώντας στην τελετή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης είπε ότι «αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη σημασία του τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και την παραγωγική δυναμική που δύναται να προσδώσει, στην οικονομία του τόπου η ανάγκη για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος έρευνας και καινοτομίας αποτέλεσε μια από τις πλέον σημαντικές μεταρρυθμίσεις που ως Κυβέρνηση προωθήσαμε και προωθούμε».

Όπως είπε, έμπρακτη απόδειξη της πολιτικής βούλησης και αποφασιστικότητας της Κυβέρνησης προς τον σκοπό αυτό, συνιστά η απόφαση του Υπουργικού Συμβούλιου τον περασμένο Οκτώβριο σχετικά με τη νέα δομή του Συστήματος Διακυβέρνησης Έρευνας, βασισμένης στο πρότυπο καλών πρακτικών άλλων χωρών.

«Στο πλαίσιο αυτό, η δημιουργία αφενός του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας ως το κατ’ εξοχήν συμβουλευτικό όργανο για τον καθορισμό σχετικής στρατηγικής με επικεφαλής τον κ. Φίλιππο Πατσαλή, και η υιοθέτηση του θεσμού του Επικεφαλής Επιστήμονα για την Έρευνα και την Καινοτομία με επικεφαλής τον κ. Κόκκινο και με όρους εντολής την προώθηση και ανάπτυξη της έρευνας και τεχνολογίας σε εθνικό επίπεδο, αναμφίβολα θα ενισχύσουν και θα επιτρέψουν τη συνέχεια της ευρύτερης στρατηγικής κατεύθυνσης που υιοθετήσαμε», εξήγησε.

Αναφερόμενος στον κ. Κόκκινο είπε πως έχει μακρόχρονη πείρα στον ιδιωτικό τομέα σε εταιρείες που προωθούν την καινοτομία, αλλά παράλληλα διετέλεσε και τα τελευταία χρόνια ως αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας, σημειώνοντας πως, «βάσει τούτων, είναι σε θέση να γνωρίζει τις προκλήσεις τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημοσίου τομέα και την τεχνογνωσία να προωθήσει δράσεις που θα δημιουργήσουν συνέργειες για την προώθηση της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας και καινοτομίας και την όλη διεύρυνση και ανάπτυξη του οικοσυστήματος».

Συνέργειες, συνέχισε, βασισμένες στη διασύνδεση και την αλληλεπίδραση μεταξύ φορέων που παράγουν τη γνώση και εφαρμόζουν τις απαραίτητες πολιτικές υλοποίησης της, όπως είναι η Δημόσια Διοίκηση, τα Πανεπιστήμια, τα Κέντρα Ερευνών, και βεβαίως οι Επιχειρήσεις.

«Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ανάκαμψη της οικονομίας τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων, βασίστηκε και στην προώθηση του τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, αλλά και στις ευκαιρίες απασχόλησης που δόθηκαν σε νέους ανθρώπους στις νεοφυείς επιχειρήσεις», συνέχισε αναφέροντας πως τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί στην Κύπρο Κέντρα Αριστείας με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ έχουν δημιουργηθεί και μια σειρά επιταχυντές και εκκολαπτήρια για νέους ανθρώπους με καινοτόμες ιδέες.

Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δημιουργείται μια νέα δυναμική για αυτούς τους τομείς της οικονομίας, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο δομικό στοιχείο μιας ανταγωνιστικής και παραγωγικής οικονομίας.

>>> Η Κύπρος αποκτά Εθνικό Σύστημα διακυβέρνησης Έρευνας-Καινοτομίας  <<<

Ενδεικτικά, δράσεις που προώθησε η κυβέρνηση ή πρόκειται να προωθήσει μέσω και του Επικεφαλής Επιστήμονα, μεταξύ άλλων είναι:

1/ Η παροχή ενός ανταγωνιστικού πακέτου κινήτρων και φορολογικών ελαφρύνσεων για νεοφυείς (startup) και καινοτόμες επιχειρήσεις, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται η επιταχυνόμενη απόσβεση και η φορολογική έκπτωση 50% στην επένδυση.

2/ Δρομολογείται η στήριξη της ανάπτυξης νέων σχηματισμών παραγωγής καινοτομίας, όπως οι συστάδες επιχειρήσεων (clusters) και προωθούμε την κατοχύρωση εναλλακτικών χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως Venture Capital και Crowd-Funding.

3/ Προωθήθηκε το θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει στους τεχνοβλαστούς (university spinoffs), να διοχετεύουν στην αγορά την ακαδημαϊκή έρευνα.

4/ Υλοποιήθηκαν δημόσιες επενδύσεις 400 εκ. σε υποδομές. Όπως στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, το ΤΕΠΑΚ, το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής, τα Κέντρα Αριστείας KIOS και RISE, το Νέο Κρατικό Χημείο κ.ο.κ.

5/ Συστάθηκε κοινή Ομάδα Εργασίας υπό την εποπτεία της Κυβέρνησης και της Βουλής, για την εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για την ανάπτυξη της τεχνολογίας Βlockchain, η οποία στοχεύει στην μελλοντική ανάπτυξη της χώρας στην ψηφιακή εποχή.

6/ Έγιναν στοχευμένες στρατηγικές συνεργασίες με χώρες πρωτοπόρες σε θέματα καινοτομίας, όπως για παράδειγμα προσφάτως με το Ισραήλ.

«Παράλληλα, ως επιστέγασμα αυτών των δράσεων, βρίσκεται στα τελικά στάδια ετοιμασίας νομοσχέδιο το οποίο αφορά στη δημιουργία αρμόδιου Υφυπουργείου, στο οποίο θα ενσωματωθούν με οριζόντιο και ολοκληρωμένο τρόπο τα θέματα Έρευνας και Καινοτομίας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης», συνέχισε.

Βασικός πυλώνας για οικονομική ανάπτυξη η έρευνα και καινοτομία
Από την πλευρά του ο κ. Κόκκινος είπε ότι «με αίσθημα ιδιαίτερης συγκίνησης και τιμής αποδέχομαι σήμερα τον διορισμό μου στη θέση του Επικεφαλής Επιστήμονα για την Κυπριακή Δημοκρατία. Ενός θεσμού, νέου για τα δεδομένα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενδεικτικού, ωστόσο, της πρόθεσης της Κυβέρνησης να υποστηρίξει τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας ως βασικό πυλώνα για οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία».

Σύμφωνα με τον κ. Κόκκινο, η σημασία που αποκτούν η έρευνα, η τεχνολογική ανάπτυξη και η καινοτομία, ως βασικοί μοχλοί ανάπτυξης, είναι στις μέρες μας μεγαλύτερη από ποτέ. «Οι διεθνείς τάσεις καταδεικνύουν ότι βρισκόμαστε στην έναρξη μιας νέας εποχής, η οποία χαρακτηρίζεται από ανατρεπτικές και μετασχηματιστικές καινοτομίες, καθώς και από την ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή, αναδιαμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν και αλληλοεπιδρούν οι άνθρωποι, επιχειρήσεις, τα Κράτη και οι κοινωνίες», υπογράμμισε λέγοντας ότι «όλο και περισσότερο, η λήψη αποφάσεων από την Κυβέρνηση απαιτεί επιστημονική συμβολή και στοιχειοθέτηση με βάση επιστημονική γνώση». 

Ταυτόχρονα, συμπλήρωσε, «οι δυνατότητες των επιχειρήσεών μας να καινοτομήσουν και να αναπτυχθούν προϋποθέτουν τη γεφύρωση του χάσματος με την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα, καθώς και την ύπαρξη κατάλληλων δεξιοτήτων και ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Είναι εμφανής σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας η στροφή γύρω από την ενίσχυση της δημιουργικής σκέψης και η προσπάθεια ανάδειξης της καινοτόμου φύσης του ανθρώπου», υπέδειξε ο κ. Κόκκινος.

Σύμφωνα με τον Επικεφαλής Επιστήμονα για την Έρευνα και την Καινοτομία, η χώρα μας έχει τις δυνατότητες να παράγει επιστημονική γνώση υψηλής ποιότητας. «Πόλοι αριστείας που αναπτύσσονται σταδιακά εντός των ερευνητικών και ακαδημαϊκών μας ιδρυμάτων, υλοποιούν πρωτοποριακή έρευνα διεθνούς επιπέδου. Παράλληλα, σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων ανταγωνίζεται επάξια στο ερευνητικό πεδίο ξένες επιχειρήσεις και οργανισμούς έρευνας, εξασφαλίζοντας συνεργασίες με πολυεθνικές εταιρείες και κολοσσούς στην ανάπτυξη τεχνολογίας», εξήγησε σημειώνοντας, ωστόσο, ότι «παρόλα αυτά, οι επιδόσεις της χώρας μας σε καινοτομία παραμένουν σε επίπεδα χαμηλά σε σύγκριση με την Ευρώπη, αποτελέσματα τα οποία, έχω την πεποίθηση, ότι δεν αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές μας δυνατότητες».

«Για τον μετασχηματισμό μας σε μια καινοτόμο Κύπρο, είναι ανάγκη η καινοτομία να αντιμετωπιστεί σαν κουλτούρα, σαν στάση ζωής και τρόπος σκέψης. Καινοτομία και Κοινωνία της Γνώσης προϋποθέτουν σύγχρονη παιδεία - με την ευρύτερη της διάσταση – όπου το εκπαιδευτικό μας σύστημα, η οικογένεια και η κοινωνία, δουλεύουν συντονισμένα και συστηματικά για καλλιέργεια ερευνητικού πνεύματος, κριτικής και δημιουργικής σκέψης στους νέους μας, ξεκινώντας από νωρίς στην παιδική ηλικία», εξήγησε περαιτέρω. 

>>> Ανάγκη για Υφυπουρ. Ψηφιακής Στρατηγικής, Ερευνας και Καινοτομίας <<<

«Με δεδομένο το γεγονός ότι έχει δημιουργηθεί μια συγκυρία, ένα μομέντουμ, για το εθνικό μας σύστημα Ε&Κ, πάνω στη συγκυρία αυτή θα κτίσουμε την αλλαγή για να πάρουμε την χώρα μας ακόμα πιο μπροστά. Για να το πέτυχουμε αυτό θα κινηθούμε σε τρεις Άξονες: 

1/ Την Επιχειρηματική καινοτομία

2/ Την Ενίσχυση της βασικής και εφαρμοσμένης ερευνάς

3/ Την Κοινωνική Καινοτομία

»Η Κοινωνική Καινοτομία είναι το όχημα και η ελπίδα για ένα βιώσιμο μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκάθαρο ρόλο και στόχους για την ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας καθώς αποτελεί βασικό εργαλείο για την καταπολέμηση των σύγχρονων προκλήσεων όπως π.χ. της δημογραφικής αλλαγής, αστικοποίησης, καταπολέμησης της φτώχειας και άλλων προβλημάτων», είπε ο κ. Κόκκινος.

Στην συνέχεια ο κ. Κόκκινος αναφέρθηκε στις δράσεις, «στις οποίες θα εστιάσουμε τις προσπάθειές μας, ως ομάδα των βασικών εμπλεκομένων στο εθνικό σύστημα διακυβέρνησης». Αυτές οι δράσεις είπε περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

1/ Με τη συνεργασία του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας θα κτίσουμε την Εθνική μας Στρατηγική Ε&Κ, υιοθετώντας το φιλόδοξο όραμα για ανάδειξη της Κύπρου σε περιφερειακό κόμβο επιστημονικής αριστείας και καινοτομίας. Ένα όραμα που θα λειτουργήσει ως οδηγός και έμπνευση για την ανάπτυξη στοχευμένων και αποτελεσματικών μέτρων και πρωτοβουλιών, και την ευθυγράμμιση των πολιτικών μας σε θέματα επιστήμης, τεχνολογίας και καινοτομίας.

2/ Η επίτευξη του οράματος αυτού προϋποθέτει σημαντική ενίσχυση των επενδύσεων που γίνονται σε εθνικό επίπεδο για τον τομέα Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α). Στόχος είναι η αύξηση της εθνικής επένδυσης στο 1,5% του ΑΕΠ εντός της επόμενης πενταετίας, ενισχύοντας τη δέσμευση της Κύπρου απέναντι στους συλλογικούς στόχους της ΕΕ και αναδεικνύοντας την Κύπρο ανάμεσα στα πρώτα 15 κράτη της ΕΕ σε ένταση επενδύσεων Ε&Α. Ο στόχος αυτός θα μπορέσει να επιτευχθεί μέσω ενίσχυσης τόσο της δημόσιας επένδυσης, αλλά ιδιαίτερα της επένδυσης από τον ιδιωτικό τομέα και της προσέλκυσης επενδύσεων σε Ε&Κ από το εξωτερικό.

3/ Θα επιδιώξουμε να λειτουργήσουμε ως κεντρικό σημείο επαφής και διευκολυντές του έργου που επιτελεί τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας. Θα φέρουμε γύρω από το ίδιο τραπέζι τον δημόσιο τομέα, την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα και τον επιχειρηματικό κόσμο γεφυρώνοντας το χάσμα και ενισχύοντας την μεταξύ τους συνεργασία.

4/ Θα δουλέψουμε στενά, σε συνεργασία με τους αρμόδιους Φορείς, για την καλλιέργεια καινοτόμου πνεύματος μέσα από το εκπαιδευτικό μας σύστημα, στοχεύοντας σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης – από το νηπιαγωγείο μέχρι το Πανεπιστήμιο -, επιδιώκοντας την καλλιέργεια και διάδοση της επιθυμητής κουλτούρας για δημιουργικότητα, επιχειρηματικότητα και καινοτομία.

5/ Παράλληλα, θα πρέπει να διασφαλίσουμε, μέσα από στενή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα καλλιεργεί στους νέους τις δεξιότητες που απαιτούνται από το εργατικό δυναμικό του 21ου αιώνα, βοηθώντας τους να προσαρμοστούν και να διακριθούν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

6/ Θα στοχεύσουμε στην ενδυνάμωση της διεθνούς διάστασης και της εξωστρέφειας του εθνικού μας συστήματος Ε&Κ, ώστε να επεκτείνουμε τα δίκτυα συνεργασίας των επιστημόνων μας, και να διευρύνουμε τις αγορές για τις τοπικές μας επιχειρήσεις. Επιδιώκοντας την ανάπτυξη στοχευμένων στρατηγικών συνεργασιών με χώρες, οι οποίες έχουν να επιδείξουν θετική πορεία στο πεδίο της καινοτομίας, θα επωφεληθούμε από την ανταλλαγή εμπειριών, ενισχύοντας την προσπάθειά μας για ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος καινοτομίας, που θα περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα συστατικά.

>>> ΠτΔ: Ενισχύεται το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας <<<

Κλείνοντας ο κ. Κόκκινος ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τον διορισμό καθώς και τον Υπουργό Οικονομικών, Χάρη Γεωργιάδη και τον Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Ε&Κ, Δρ. Φίλιππο Πατσαλή, για την εμπιστοσύνη που έχουν επιδείξει, καθώς και τη συνεχή υποστήριξη και συνεργασία.