Αρχές Σεπτεμβρίου αναμένεται να συγκληθεί για πρώτη φορά η Επιτροπή Αναπροσαρμογής Κατώτατου Μισθού, η οποία, αφού αξιολογήσει τα δεδομένα μετά την εφαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού τον περασμένο Ιανουάριο, θα προχωρήσει σε εισηγητική έκθεση στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα, το οποίο με τη σειρά του θα συμβουλεύει τον Υπουργό Εργασίας. Ακολούθως ο Γιάννης Παναγιώτου, θα εκδώσει το νέο Διάταγμα όπως προβλέπει η νομοθεσία για την πρώτη αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Θα επιδιωχθεί φυσικά μέσα μέσα από τον διάλογο να προκύψουν συγκλίσεις ως προς το περιεχόμενο του νέου Διατάγματος. 

Τονίζεται ότι ο ρόλος της Επιτροπής Αναπροσαρμογής Κατώτατου Μισθού είναι καθαρά συμβουλευτικός. Αν προκύψει συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων θα είναι θετική εξέλιξη στην όλη διαδικασία. Αν στην εισηγητική έκθεση, καταγραφούν τελικά μόνο οι θέσεις και διαφωνίες των κοινωνικών εταίρων, ο Υπουργός Εργασίας έχει την ευθύνη να προχωρήσει κανονικά στην έκδοση του νέου Διατάγματος. 

Θυμίζουμε ότι η πρώτη αναπροσαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού θα γίνει την 1η Ιανουαρίου του 2024. Απ’ εκεί και πέρα θα γίνεται αναπροσαρμογή κάθε δύο χρόνια (2026, 2028 κ.ο.κ).

Στα €940 σήμερα ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός

Με βάση τις πρόνοιες του Διατάγματος που τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2023, κάθε εργοδοτούμενος ο οποίος/ η οποία εργάζεται με πλήρη απασχόληση πρέπει να λαμβάνει αρχικό μηνιαίο μισθό ο οποίος να ανέρχεται τουλάχιστον στα €885 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός να αυξάνεται τουλάχιστον στα €940 ακαθάριστα. (Σημειώνεται ότι οι διατάξεις του εν λόγω Διατάγματος δεν εφαρμόζονται στους οικιακούς εργαζόμενους, στους εργάτες γεωργοκτηνοτροφίας και στους εργαζόμενους στη ναυτιλία, καθώς και για εργαζόμενους για τους οποίους εφαρμόζεται το περί Κατωτάτων Μισθών στη Ξενοδοχειακή Βιομηχανία Διάταγμα του 2020)

Ποιοι θα απαρτίζουν την Επιτροπή

Η Επιτροπή Αναπροσαρμογής του Κατώτατου Μισθού θα είναι εννιαμελής και θα απαρτίζεται από 3 εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων, 3 εκπροσώπους των εργοδοτών και 3 εμπειρογνώμονες, ειδικούς σε εργασιακά θέματα, εκ των οποίων ο ένας ορίζεται ως ο προεδρεύων της Επιτροπής από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ήδη οι κοινωνικοί εταίροι υπέδειξαν τους εκπροσώπους τους στον Υπουργό Εργασίας. 

Η Επιτροπή ουσιαστικά  θα είναι αρμόδια να αξιολογήσει την έως τώρα εφαρμογή και να κάνει εισηγήσεις για βελτιώσεις.

Τα κριτήρια για την αναπροσαρμογή θα λαμβάνουν υπόψη:

• (i)    την αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού λαμβάνοντας υπόψη και τη διαφοροποίηση στο κόστος διαβίωσης,
• (ii)    τις τάσεις στα επίπεδα απασχόλησης και ποσοστά ανεργίας,
• (iii)    τη διαφοροποίηση στην οικονομική ανάπτυξη και στα επίπεδα παραγωγικότητας,
• (iv)    τη διαφοροποίηση και τις τάσεις στα επίπεδα απολαβών και την κατανομή τους,
• (v)    τις επιπτώσεις που οποιαδήποτε μεταβολή του κατώτατου μισθού θα έχει στα επίπεδα απασχόλησης, τους δείκτες σχετικής και απόλυτης φτώχειας, το κόστος διαβίωσης και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Στην ατζέντα αύξηση κατώτατου μισθού και ωριαία απόδοση κατώτατου μισθού

Στην συζήτηση θα αξιολογηθούν στοιχεία που θα παραθέσουν τόσο το Υπουργείο Εργασίας όσο και οι κοινωνικοί εταίροι για τους μήνες που ακολούθησαν της εφαρμογής του κατώτατου μισθού. Θα συζητηθεί φυσικά το κατά πόσο θα αυξηθεί ο κατώτατος μισθός ή αν θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα, ενώ πολύ σημαντική παράμετρος είναι και το θέμα της ωριαίας απόδοσης του κατώτατου μισθού. Να οριστεί δηλαδή το πόσες ώρες εργασίας θα αφορά ο κατώτατος μισθός, κάτι με το οποίο ορίζεται ουσιαστικά και ο ωριαίος κατώτατος μισθός, η εργατοώρα. Το συγκεκριμένο θέμα αναμένεται να είναι πεδίο διαφωνίας στον διάλογο των κοινωνικών εταίρων αφού οι εργοδοτικές οργανώσεις διαφωνούν με την απόδοση του ωριαίου κατώτατου μισθού, κάτι το οποίο ζητούν έντονα οι συντεχνίες.

Αξίζει πάντως να αναφέρουμε ότι ο καθορισμός ωριαίας απόδοσης του κατώτατου μισθού περιλαμβανόταν και στις προγραμματικές δηλώσεις του Νίκου Χριστοδουλίδη. Ποιο συγκεκριμένα, σε σχετική ανακοίνωση του Επιτελείου Χριστοδουλίδη τον Σεπτέμβριο του 2022, με αφορμή την απόφαση προηγούμενου Υπουργικού Συμβουλίου για τον καθορισμό του Εθνικού Κατώτατου Μισθού, αναφέρεται ότι  για το θέμα του Κατώτατου Μισθού υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης τόσο σε ό,τι αφορά στο ύψος του ποσού, αλλά πρωτίστως, στον καθορισμό ωριαίας απόδοσης, με στόχο από τη μια ο κατώτατος μισθός να ανταποκρίνεται στις ανάγκες μιας μεγάλης μερίδας εργαζομένων και να αποφεύγονται φαινόμενα εκμετάλλευσης και από την άλλη να διασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

Η Brief επικοινώνησε με εκπροσώπους των εργοδοτικών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων, σε μια προσπάθεια να ενημερωθούμε για το πώς προσεγγίζουν τον διάλογο και την συζήτηση που θα ξεκινήσει σε λίγες μέρες για το θέμα της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού. Οι συντεχνίες όπως πραναφέραμε, μεταξύ άλλων, ζητούν πέραν από την αύξηση του μισθού, και τον καθορισμό των ωρών εργασίας για τον κατώτατο μισθό, κάτι που βρίσκει αντίθετους τους εργοδότες. 

Λένα Παναγιώτου - ΟΕΒ: Ορθότερο να καθορίζεται σε μηνιαία βάση ο κατώτατος μισθός - Πολύ προσεκτικοί με την αναπροσαρμογή - Εξ' αρχής ψηλό το ποσό

Η Διευθύντρια Εργασιακών Σχέσεων της ΟΕΒ κ. Λένα Παναγιώτου μιλώντας στην Brief, σημείωσε αρχικά ότι είναι σημαντικό το γεγονός ότι στην Επιτροπή περιλαμβάνονται και εμπειρογνώμονες για το θέμα, κάτι το οποίο θα βοηθήσει ούτως ώστε να αξιολογηθούν σωστά τα δεδομένα και τα στοιχεία που προκύπτουν. Συνεχίζοντας ανέφερε: «Ως ΟΕΒ, είμαστε στη διαδικασία να συλλέξουμε στοιχεία που θεωρούμε ότι μπορούν να μας βοηθήσουν κατά την συζήτηση. 

Επιπλέον, έχουμε ζητήσει επανειλημμένα (και από την πρώην και από την νυν κυβέρνηση) και πριν την έκδοση του διατάγματος και σε διάφορα υπομνήματα προς τον ΠτΔ και τον Υπουργό Εργασίας όπως ετοιμαστεί μία μελέτη επιπτώσεων από το Υπουργείο Οικονομικών, για να δούμε το ποσοστό των εργαζομένων που επωφελήθηκαν από τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό και άλλα σημαντικά στοιχεία και δεδομένα. Να δούμε για παράδειγμα τυχόν προβλήματα που μπορεί να έχουν προκληθεί σε κατηγορίες οικονομικής δραστηριότητας ή επαγγελματικών ειδικοτήτων. Να δούμε επίσης και την αντανακλαστική επίπτωση του κατώτατου μισθού σε σχέση με άλλους μισθούς που ήταν παραπλήσιοι του. Αν οδήγησε γενικά στην αύξηση μισθών κτλ.

Ελπίζουμε ότι στην συζήτηση που θα γίνει θα κατατεθούν αυτά τα στοιχεία γιατί θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό και θα μας βοηθήσει στην αξιολογηση των δεδομένων για να δούμε πως προχωράμε παρακάτω. Να συζητάμε στην ίδια βάση όλοι για να είναι πιο παραγωγικο το έργο της επιτροπής». 

Για πιθανή αύξηση του κατώτατου μισθού

Για το θέμα της πιθανής αύξησης του κατώτατου μισθού η κ. Παναγιώτου σημείωσε: «Εμείς εξ αρχής θεωρήσαμε ότι ήταν ιδιαίτερα ψηλό το ύψος του ποσού που καθορίστηκε. Αν τεθεί θέμα αύξησης του κατώτατου μισθού, θέλουμε να δούμε και την επιχειρηματολογία. Πως δικαιολογείται αύξηση του ποσού σε ένα χρόνο; Εμείς συλλέγουμε κάποια στοιχεία, θα τα αξιολογήσουμε εσωτερικά και θα διαμορφώσουμε τις θέσεις μας. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με την αναπροσαρμογή του». 

Όσον αφορά τον καθορισμό του ωριαίου κατώτατου μισθού η κ. Παναγιώτου σημείωσε ότι είναι ορθότερο να καθορίζεται σε μηνιαία βάση όπως προνοεί τώρα το Διάταγμα. «Με τον καθορισμό ωριαίας απόδοσης, δημιουργούνται άλλα ζητήματα που είναι δύσκολο να τα διαχειριστούμε. Είναι ορθότερο το μηνιαίο. Θέση μας είναι να παραμείνει ως έχει όπως συνέβαινε πάντα». 

Αιμίλιος Μιχαήλ - ΚΕΒΕ: Για να υπάρχει αύξηση πρέπει να υπάρχουν και λόγοι που να την δικαιολογούν - Όχι στην απόδοση ωριαίου κατώτατου μισθού

Ο Διευθυντής του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων του ΚΕΒΕ, κ. Αιμίλιος Μιχαήλ ανέφερε αρχικά: «Θα συζητηθεί στην Επιτροπή το θέμα της Αναπροσαρμογής του Κατώτατου Μισθού. Θα δούμε κατά πόσο χρειάζεται να αλλάξει κάτι λαμβάνοντας υπόψη πολλές παραμέτρους. Την ανάπτυξη, το Δημοσιονομικό, τις διάφορες μακροοικονομικές αναλύσεις, την αγορά εργασίας κ.α. Είναι τα κριτήρια για τα οποία αφού λάβουμε διάφορα στοιχεία, θα λάβουμε υπόψη κατά την συζήτηση». 

Για πιθανή αύξηση του κατώτατου μισθού ο κ. Μιχαήλ σημείωσε: «Για να υπάρξει αύξηση, πρέπει να υπάρχουν και οι λόγοι που να δικαιολογούν την αύξηση. Θα δούμε τα διάφορα στοιχεία αν συνηγορούν. Είναι καθορισμένα τα κριτήρια που πρέπει να εξετάσουμε για αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Θα μας παρουσιάσει και το Υπουργείο διάφορα στοιχεία. Θα τα δούμε στο διάλογο που θα ξεκινήσει από Σεπτέμβριο». 

Για τον ωριαίο κατώτατο μισθό ο κ. Μιχαήλ τόνισε ότι το ΚΕΒΕ διαφωνεί κάθετα: «Ως ΚΕΒΕ διαφορούμε πλήρως με την απόδοση του ωριαίου κατώτατου μισθού. Ο κατώτατος εφαρμόζεται σε όλες τις επιχειρησεις αναλογα με το ωράριο που ισχύει στην κάθε επιχείρηση. Δεν μπορούμε να βάλουμε ωριαίο και εβδομαδιαίο. Θα υπάρχει μεγάλη αύξηση του κόστους. Πρέπει να μείνει το μηνιαίο όπως ισχύει σήμερα. Αν χρειάζεται αναπροσαρμογή ανάλογα με την συζήτηση και τα στοιχεία θα τοποθετηθούμε. Αλλά είμαστε κάθετα εναντίον της απόδοσης ωριαίου κατώτατου μισθού».

Ανδρέας Μάτσας - ΓΓ ΣΕΚ: Αναγκαία η αύξηση του κατώτατου μισθού - Να ρυθμιστούν οι εκκρεμότητες με ωριαία απόδοση και εκπαιδευόμενους εργαζόμενους

Ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ κ. Ανδρέας Μάτσας, μιλώντας στην Brief για το θέμα αρχικά σημείωσε: «Κατ’ αρχάς να αναφέρουμε ότι είναι σημαντικό ότι ξεκινά η συζήτηση για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Για εμας είναι ξεκάθαρο ότι θα πρέπει να αξιοποιηθεί αυτή η πρόνοια του διατάγματος έτσι ώστε στην διαδικασία αναθεώρησης του κατώτατου μισθού να δημιουργηθούν συνθήκες και προϋποθέσεις αύξησης του ποσού λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες, μετά δηλαδή την εφαρμογή του κατώτατου μισθού, βιώσαμε  έντονες πληθωριστικές τάσεις. Πρέπει να λάβουμε επίσης και τις κατευθυντήριες γραμμές που δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αύξηση κατώτατου μισθού πρέπει να διασφαλίζει ότι δεν θα αμείβεται κανένας εργαζόμενος κάτω από το όριο της φτώχειας. Πρέπει να βελτιωθεί ο κατώτατος μισθός.  Οι πληθωριστικές τάσεις είναι ακόμα ψηλές και έχουν μειώσει την αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού. Άρα θα πρέπει να συνυπολογιστεί ο παραγοντες αυτός». 

Ωριαία απόδοση κατώτατου μισθού - Κάλυψη εκπαιδευόμενων

Ο κ. Μάτσας αναφέρθηκε και στην εκκρεμότητα της ωριαίας απόδοσης του κατώτατου μισθού «Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας και το γεγονός ότι υπάρχει εκκρεμότητα σε σχέση με την ωριαία απόδοση του κατώτατου μισθού.  Είναι πολύ σημαντική εκκρεμότητα που πρέπει να ρυθμιστεί. Από την στιγμή που δεν υπαρχει ωριαία απόδοση, δινεται δυνατότητα να τυγχανει εκμετάλλευσης αυτό το κενό».

Ο ΓΓ της ΣΕΚ υπογράμμισε επίσης και την ανάγκη για κάλυψη και των εκπαιδευόμενων εργαζόμενων από τον κατώτατο μισθό: «Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και την πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία αφορά τους εκπαιδευόμενους εργαζόμενους οι οποίοι θα πρέπει να καλυφθούν και αυτοί από τον κατώτατο μισθό. Στην ισχύουσα νομοθεσία, υπάρχει προνοια που διαχωρίζει τους εκπαιδευομένους. Οι εξελίξεις στην ΕΕ πρέπει να αποτελούν κατευθυντήρια γραμμή με ορίζοντα βελτίωσης του κατώτατου μισθού και για αυτή την ομάδα εργαζομένων». 

Επέκταση Συλλογικών Συμβάσεων

Ο κ. Μάτσας μίλησε και  για το θέμα της επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων για να καλυφθούν όσο το δυνατό περισσότεροι εργαζόμενοι με ορίζοντα την πρόνοια οδηγίας της ΕΕ για 80%: «Στόχος μας φυσικά είναι να δημιουργηθούν οι συνθήκες και οι προυποθεσεις για να καλυφθεί με συλλογικές συμβάσεις το σύνολο των εργαζομένων. Αυτό το στοιχεία διασυνδεεται σε μεγαλο βαθμό και με την προοπτική που δημιουργείται για την μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος λαμβάνοντας υπόψη ότι μία από τις βασικες προνοιες των συλλογικών συμβάσεων αφορά τα ταμεία προνοίας ως δεύτερος πυλώνας συνταξιοδοτικών παροχών. Οπόταν μέσα από την επέκταση των συλλογικων συμβάσεων δημιουργούνται συνθήκες και προϋποθέσεις  βελτίωσης των συνταξιοδοτικων ωφελημάτων».

Σωτηρούλα Χαραλάμπους - ΓΓ ΠΕΟ: Να καθοριστεί το πόσες ώρες καλύπτει ο κατώτατος μισθός - Αύξηση με βάση τον Τιμάριθμο

Η Γενική Γραμματέας της ΠΕΟ κ. Σωτηρούλα Χαραλάμπους, αναφέρθηκε κυρίως στο θέμα της ωριαίας απόδοσης του κατώτατου μισθού. Υπογράμμισε την σημασία του καθορισμού των ωρών που καλύπτει ο κατώτατος μισθός: «Δώσαμε τον εκπρόσωπο μας στον Υπουργό Εργασίας και σύντομα αναμένεται ότι θα συνεδριάσει η Επιτροπή. Για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι το θέμα του κατώτατου μισθού δεν έχει να κάνει μόνο με την αναθεώρηση του ύψους του μισθού.

Για να είναι ο κατώτατος μισθός πιο αποτελεσματικό εργαλείο στήριξης των πιο ευάλωτων ομάδων των εργαζομένων, πρέπει να ρυθμιστεί και το για πόσες ώρες είναι αυτός ο μισθός. Έχουμε την θεση ότι βάση πρεπει να είναι το 38ωρο όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες στις οποίες έχουμε συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Πρέπει να ρυθμιστεί μέσω του διαταγματος ότι όταν υπάρχει εργασία περαν του ωραρίου θα υπάρχει υπερωριακή απασχόληση. 

Ξεκάθαρη θέση μας όμως είναι δεν μόνο η αναπροσαρμογή στο ύψος του μισθού που πρέπει να συζητηθεί. Πρεπει να ρυθμιστούν και όλα αυτά τα ζητήματα που προανέφερα. Είχαμε θέσει αυτές τις θέσεις και στην συζήτηση για θέσπιση του κατώτατου μισθού. Ήταν τα βασικα ζητήματα διαφωνίας μας. Είχαμε αναδείξει ιδιαίτερα την ανάγκη να ξέρουμε για πόσες ώρες θα είναι ο κατώτατος μισθός».

Αύξηση κατώτατου μισθού αυτόματα με βάση τον Τιμάριθμο 

Όσον αφορά την αναπροσαρμογή του ύψους του κατώτατου μισθού, η κ. Χαραλάμπους ανέφερε ότι η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού πρέπει να γίνεται με βάση τον τιμάριθμο. «Θέλουμε να αναπροσαρμόζεται με βάση τον τιμάριθμο αυτόματα. Όπως έχουμε στις συλλογικές συμβάσεις με βάση την συμφωνία για τον τιμάριθμο και αναπροσαρμόζεται αυτόματα σε ετήσια βαση ο κατώτατος μισθός, το ίδιο να ισχύει και για τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό. Πρεπει να είναι ένας αξιοπρεπής κατώτατος μισθός και να μην είναι κάτω από το όριο της φτώχειας». 

«Δεν θα δεχτούμε να μην γίνει καμία αλλαγή. Αν δεν ρυθμιστούν τα σημεία που ζητούμε θα έχουμε προβλήματα. Δεν γίνεται να έχουμε το ίδιο κατώτατο και για 35 και για 38 ώρες εργασίας. Έτσι διαιωνίζεται η απορρύθμιση». 

€10.713 το όριο της φτώχειας στην Κύπρο για μονήρη - €22.498 για νοικοκυριά με δυο ενήλικες και 2 εξαρτώμενα παιδιά

Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία και στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην τελευταία Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών διαβίωσης των Νοικοκυριών 2022. το χρηματικό όριο κινδύνου φτώχιας, το οποίο ορίζεται στο 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, υπολογίστηκε το 2022 στα €10.713 για νοικοκυριά ενός ατόμου και σε €22.498 για νοικοκυριά με δυο ενήλικες και 2 εξαρτώμενα παιδιά. 

Περίπου στη μέση της κατάταξης της ΕΕ ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο

Αξίζει τέλος να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ,  ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο (€940) βρίσκεται περίπου στη μέση της κατάταξης των χωρών της ΕΕ, σχετικά χαμηλά σε σχέση με τη χώρα με τον υψηλότερο κατώτατο μισθό, το Λουξεμβούργο (2508 ευρώ τον μήνα). Η Βουλγαρία ήταν η χώρα με τον χαμηλότερο κατώτατο μισθό, στα 399 ευρώ τον μήνα.

Σωτήρης Νικηφόρου