Σε γραπτή δήλωση προχώρησε τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όσο και ο Υπουργός Οικονομικών μετά τη ψεσινή ανακοίνωση του διεθνούς Οίκου Αξιολόγησης «FITCH», ο οποίος αναβάθμισε την προοπτική της κυπριακής οικονομίας από σταθερή σε θετική επιβεβαιώνοντας την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην επενδυτική βαθμίδα ‘ΒΒΒ’. 

Ειδικότερα, ο οίκος αξιολόγησης Fitch αναθεώρησε σε θετική από σταθερή την προοπτική της κυπριακής οικονομίας, επικαλούμενος την ανθεκτικότητα της οικονομίας, τη συνέχιση των δημοσιονομικών πλεονασμάτων και κατ’ επέκταση την πτωτική πορεία του δημοσίου χρέους, καθώς και τη βελτίωση των τραπεζικών δεικτών.

Παράλληλα, ο οίκος επιβεβαίωσε το μακροχρόνιο αξιόχρεο της κυπριακής οικονομίας στο ‘ΒΒΒ’ στο οποίο ο Fitch την είχε αναβαθμίσει τον περασμένο Μάρτιο.

Στην ανακοίνωσή του, ο Fitch επικαλείται την μακροοικονομική ανθεκτικότητα που επέδειξε η κυπριακή οικονομία, σημειώνοντας ότι το κυπριακό ΑΕΠ επεκτάθηκε με ρυθμό 2,5% το πρώτο ενιάμηνο του έτους. Εκτιμά ότι η οικονομική ανάπτυξη θα επιταχυνθεί στο 2,7% το 2024.

Η συνεχιζόμενη επέκταση στην εγχώρια ζήτηση και η σημαντική εισροή ευρωπαϊκών κονδυλίων, σε συνδυασμό με τις βελτιωμένες μακροοικονομικές συνθήκες στους κύριους εμπορικούς εταίρους της Κύπρου, θα υποστηρίξουν την περαιτέρω ανάπτυξη το 2025, αναφέρει ο Fitch, ο οποίος εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα επιταχυνθεί στο 3%.

Σύμφωνα με τον οίκο, οι μακροοικονομικοί κίνδυνοι σχετίζονται με την κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή, οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν τις επενδυτικές και τουριστικές συνδέσεις μεταξύ της Κύπρου και του Ισραήλ.

«Η σημασία του τελευταίου ως εμπορικής και επενδυτικής πηγής (για την Κύπρο) έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια», προσθέτει.

Συνέχιση δημοσιονομικών πλεονασμάτων, πτωτική πορεία χρέους

Ο οίκος εκτιμά ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο φέτος θα παρουσιάσει πλεόνασμα 2,3% του ΑΕΠ, έναντι της προηγούμενης εκτίμησης του Fitch, που ήταν 1,7%. «Παρά την επέκταση των μέτρων στήριξης για μετριασμό των υψηλών τιμών και το εκτιμώμενο κόστος από το σχέδιο ενοίκιο έναντι δόσης, αναμένουμε περαιτέρω πλεόνασμα το 2024 και 2025 με μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ», σημειώνει ο Fitch, ο οποίος εκτιμά ότι οι κυπριακές Αρχές είναι δεσμευμένες στη διατήρηση επαρκών πρωτογενών πλεονασμάτων, προκειμένου να επιφέρουν σημαντική μείωση του δείκτη δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ.

Ο Fitch εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος θα ανέλθει στο 76,9% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους, κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο σε σύγκριση με το τέλος του 2022. Αναμένει επίσης ότι ο δείκτης χρέους θα συνεχίσει να υποχωρεί στο 73,5% του ΑΕΠ το 2024 και στο 67,4% το 2025, παραμένοντας ωστόσο υψηλότερος από τον μέσο όρο της βαθμίδας ‘ΒΒΒ’ που είναι το 56,3%.

Σημειώνει ωστόσο ότι αναμένει πως οι κυπριακές Αρχές θα διατηρήσουν ένα «σημαντικό πλεόνασμα ρευστών αποθεμάτων», ενώ θα εκδίδουν σε τακτά χρονικά διαστήματα ομόλογα, προκειμένου να καλύπτουν τουλάχιστον εν μέρει τις επερχόμενες λήξεις χρέους.

Εκτιμά ακόμη ότι ενώ οι αποδόσεις των κυπριακών ομολόγων θα παραμείνουν υψηλές, το επιτοκιακό βάρος θα αυξηθεί με ήπιο ρυθμό, με τον δείκτη επιτοκιακών δαπανών ως προς τα έσοδα να αυξάνεται στο 3,9% το 2025 από 3,4% φέτος.

Βελτιωμένα μεγέθη στον τραπεζικό τομέα

Σύμφωνα με τον Fitch, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνέχισαν να μειώνονται αν και με ήπιο ρυθμό, με τον δείκτη ΜΕΔ να υποχωρεί στο 8,6% τον Αύγουστο φέτος, από 10,9% τον Αύγουστο του 2022. Παράλληλα, τα δάνεια στο στάδιο 2 (δάνεια με σημαντική πιστωτική επιδείνωση) ως προς τα συνολικά δάνεια παρέμειναν σταθερά, «υπονοώντας ότι ο κίνδυνος εισροής νέων κόκκινων δανείων είναι περιορισμένος».

Όπως αναφέρεται, μια διευθέτηση της αβεβαιότητας για το νομοθετικό πλαίσιο για τις εκποιήσεις, που συζητείται στη Βουλή, μπορεί να βοηθήσει την περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ και τους δείκτες ιδιωτικού χρέους, που παραμένουν υψηλά, αλλά σε πτωτική τροχιά, με τον δείκτη χρέους των νοικοκυριών ως προς το ΑΕΠ να υποχωρεί στο 69,3% το δεύτερο τρίμηνο φέτος από 76,3% την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Σημειώνει ότι οι θετικές τάσεις στην κερδοφορία των τραπεζών ωθήθηκαν από τα υψηλότερα επιτόκια, που μεταφράζονται σε βελτιωμένα μεγέθη στη φερεγγυότητα των τραπεζών, με τον δείκτη κοινών μετοχών κατηγορίας 1 (CET1) να ανέρχεται στο 18,9% τον Ιούνιο από 17,7% την αντίστοιχη περίοδο του 2022 και να βρίσκεται ψηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου που ήταν 15,9% το δεύτερο τρίμηνο του 2023.

Σε σχέση με τους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναβάθμιση, ο Fitch προβάλει την αυξημένη εμπιστοσύνη για μια διατηρήσιμη μείωση του δημοσίου χρέους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, τη συνέχιση της μείωσης της ευπάθειας στον τραπεζικό τομέα και τη μειωμένη ευαισθησία σε εξωγενείς κλυδωνισμούς μέσω της συνέχισης της διαφοροποίησης της οικονομίας και της μείωσης του ελλείμματος στον λογαριασμό τρεχουσών συναλλαγών.

Όσον αφορά τους λόγους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση, ο οίκος σημειώνει μια ενδεχόμενη αποτυχία περαιτέρω μείωσης του χρέους, μέσω ενός αρνητικού μακροοικονομικού κλυδωνισμού και μιας δομική δημοσιονομική χαλάρωση και πραγματοποίηση δυνητικών υποχρεώσεων, καθώς και την περαιτέρω επιδείνωση της εξωτερικής θέσης λόγω αρνητικών εξελίξεων στους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους της Κύπρου ή αρνητικές εμπορικές εξελίξεις.

Τι δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για την αναβάθμιση 

"Η νέα αναθεώρηση της προοπτικής της κυπριακής οικονομίας, αυτή τη φορά από σταθερή σε θετική από τον Οίκο Αξιολόγησης «Fitch», επιβεβαιώνει εμφατικά την πορεία προόδου και ανάπτυξης της.  Μια πορεία που βασίζεται στην υπεύθυνη οικονομική πολιτική που ακολουθεί η Κυβέρνηση. 

 Η εμπιστοσύνη που επιδεικνύουν οι Οίκοι Αξιολόγησης, αποτελεί αναγνώριση του κυβερνητικού σχεδιασμού που υλοποιείται με πυξίδα το πρόγραμμα διακυβέρνησης.

Με δημοσιονομική υπευθυνότητα και προώθηση τολμηρών μεταρρυθμίσεων και ουσιαστικών πολιτικών ενισχύουμε την πορεία βιώσιμης ανάπτυξης και προοπτικής της χώρας μας και συνεχίζουμε να θωρακίζουμε την οικονομία μας, επιταχύνοντας τη δυναμική της πορεία. 

Η αξιολόγηση έρχεται λίγες μόλις ώρες μετά την ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων των νομοσχεδίων της δέσμης μέτρων αντιμετώπισης των ΜΕΔ και προστασίας των ευάλωτων δανειοληπτών που προώθησε η Κυβέρνηση, και ενόσω συζητείται ο πρώτος ετήσιος προϋπολογισμός του κράτους που είναι σαφώς πλεονασματικός.

Αντιστεκόμενοι στις σειρήνες του λαϊκισμού και στην άσκοπη κινδυνολογία, θα συνεχίσουμε με υπευθυνότητα, συνέπεια και όραμα, γιατί αυτό επιτάσσει το συλλογικό συμφέρον, αυτό επιβάλει η υψηλή ευθύνη του μεταρρυθμιστικού μας οράματος. 

Οι διαδοχικές θετικές αξιολογήσεις της κυπριακής οικονομίας μεταφράζονται σε προοπτική και ευκαιρίες.  Η κυπριακή οικονομία καθίσταται ακόμη πιο εξωστρεφής, ανθεκτική και ελκυστική για επενδύσεις, κάτι που επιτρέπει και την ανάπτυξη στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής και επιτυχούς αντιμετώπισης των προκλήσεων που έχουμε ενώπιον μας.

 Με σχέδιο, ξεκάθαρο όραμα, τόλμη και αποφασιστικότητα, η χώρα μας προχωρά μπροστά, δημιουργώντας ελπίδα και προοπτική για το σύνολο του κυπριακού λαού.".

Τι αναφέρει ο Υπουργός Οικονομικών

"Ο Οίκος Πιστοληπτικής Αξιολόγησης Fitch (Fitch Ratings) με ανακοίνωση του η οποία εκδόθηκε  την Παρασκευή, 8 Δεκεμβρίου 2023, αναθεώρησε την προοπτική της κυπριακής οικονομίας από σταθερή σε θετική επιβεβαιώνοντας την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην επενδυτική βαθμίδα ‘ΒΒΒ’.

Η αναθεώρηση της προοπτικής αντικατοπτρίζεται στις εκτιμήσεις του Οίκου Fitch, για περαιτέρω δημοσιονομικά πλεονάσματα, στην πορεία μείωσης του δημόσιου χρέους και στη βελτίωση των δεικτών που αφορούν τον τραπεζικό τομέα.

Ο Οίκος Fitch εκτιμά ότι  το πλεόνασμα του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης φέτος θα ανέλθει στο 2,3% του ΑΕΠ, το οποίο είναι υψηλότερο από το 1,7% που προβλεπόταν στην τελευταία αναθεώρηση του Οίκου τον Ιούνιο 2023. Παρά την επέκταση των μέτρων στήριξης για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών και το υποτιθέμενο δημοσιονομικό κόστος από το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης», αναμένεται  η διατήρηση των πλεονασμάτων τόσο για  το επόμενο έτος όσο και για το 2025 (κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ). Εκτιμάται, σύμφωνα με τον Οίκο, ότι οι Κυπριακές Αρχές έχουν δεσμευθεί στη διατήρηση επαρκών πρωτογενών πλεονασμάτων ούτως ώστε να επέλθει ουσιαστική μείωση του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ.

Ειδικότερα για το δημόσιο χρέος, ο Οίκος εκτιμά ότι αυτό θα περιορισθεί στο 79,6% του ΑΕΠ στο τέλος του τρέχοντος έτους, 6 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από ό,τι στο τέλος του 2022. Αναμένεται  περαιτέρω ότι, ο δείκτης χρέους θα μειωθεί στο 73,5% του ΑΕΠ το επόμενο έτος και στο 67,4% του ΑΕΠ το τέλος του 2025.    Παρά τις προβλεπόμενες μειώσεις του χρέους, ο δείκτης χρέους το 2025 θα εξακολουθήσει να είναι υψηλότερος από τη διάμεση τιμή πρόβλεψης κατηγορίας χωρών με την ίδια επενδυτική βαθμίδα “BBB” (56,3% του ΑΕΠ). Εντούτοις, ο Οίκος Αξιολόγησης εκτιμά  ότι οι Κυπριακές Αρχές θα συνεχίσουν να διατηρούν ένα σημαντικό ταμειακό απόθεμα. Με τις  αποδόσεις των κυβερνητικών ομολόγων να παραμένουν υψηλές, αναμένεται ότι η επιτοκιακή επιβάρυνση θα αυξηθεί με μέτριο ρυθμό, με τον δείκτη τόκων προς έσοδα να αυξάνεται από 3,4% το 2023 σε 3,9% τον επόμενο χρόνο (διάμεση τιμή πρόβλεψης ΒΒΒ, 9,1%).

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) ως ποσοστό του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου, σύμφωνα με τον Οίκο, συνέχισαν να μειώνονται με μέτριο ρυθμό, με τον δείκτη ΜΕΔ να μειώνεται στο 8,6% τον Αύγουστο του 2023 από το 10,9% τον Αύγουστο του 2022 (ο δείκτης ΜΕΔ κορυφώθηκε  στο 50,2% τον Νοέμβριο του 2014). Τα δάνεια που παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο, με κατάταξη το στάδιο 2, παρέμειναν σταθερά ως ποσοστό των συνολικών δανείων κατά το τρέχον έτος, υπονοώντας  ότι ο κίνδυνος δημιουργίας νέων ΜΕΔ είναι περιορισμένος. Η επίλυση της αβεβαιότητας που περιβάλλει το νομικό πλαίσιο για τις εκποιήσεις μπορεί να υποστηρίξει την περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ και των δεικτών χρέους του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι παραμένουν σε υψηλά επίπεδα αλλά με καθοδική πορεία (ο δείκτης   χρέους των νοικοκυριών προς το ΑΕΠ περιορίσθηκε στο 69,2% το δεύτερο τρίμηνο του 2023, από το 74,1% το προηγούμενο έτος.  Οι θετικές τάσεις στην κερδοφορία των τραπεζών λόγω των υψηλότερων επιτοκίων έχουν μεταφραστεί σε βελτιώσεις στην φερεγγυότητα του τραπεζικού τομέα, με τον δείκτη CET1 να ανέρχεται στο 18,9% τον Ιούνιο 2023 από το 17,7% τον αντίστοιχο μήνα  του προηγούμενου έτους , ο οποίος είναι υψηλότερος από τον μέσο όρο της ΕΕ (15,95% το δεύτερο τρίμηνο του 2023).

Η Κυβέρνηση θα συνεχίσει να στηρίζει την κυπριακή οικονομία και το κοινωνικό σύνολο,  ενόψει και των προκλήσεων που καλείται να αντιμετωπίσει,  με υπεύθυνο τρόπο,  στοχεύοντας στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και στην τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας".