ΓΡΑΦΕΙ Η
ΞΕΝΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

*Χορηγός Business Hour By Brief η RCB Bank

Μια ενδεχόμενη αύξηση επιτοκίων, ίσως οδηγήσει σε μια ομαλοποίηση της κατάστασης που έχει δημιουργήσει η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, σημείωσε o οικονομολόγος Μιχάλης Φλωρεντιάδης, στην εκπομπή Business Hour By Brief την Τρίτη (8/2), ο οποίος χαρακτήρισε αφύσικη αυτή την πολιτική, κάνοντας λόγο ανάμεσα σε άλλα, για εθισμό στα χαμηλά επιτόκια.

Κληθείς ο κ. Φλωρεντιάδης, να σχολιάσει τις πρόσφατες δηλώσεις  της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Κριστίν Λαγκάρντ η οποία αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο αύξησης επιτοκίων, σημειώνει πως ίσως η πρώτη αύξηση επιτοκίων να γίνει το β εξάμηνο του 2022, ή ενδεχομένως και συντομότερα. Την ίδια ώρα, πρόσθεσε, η ΕΚΤ, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να αυξηθούν τα επιτόκια, άρα δεν θέλει να δεσμευθεί για το αν και το πότε θα το κάνει αυτό, σημειώνει ο κ. Φλωρεντιάδης. 

Αναφέρθηκε μάλιστα στον Ολλανδό Κεντρικό Τραπεζίτη, ο οποίος έκανε λόγο για αύξηση επιτοκίων κατά το 4ο τρίμηνο του 2022. «Είναι αρκετά περίπλοκο γιατί έχουμε το καταθετικό επιτόκιο της ΕΚΤ, το οποίο είναι στο -0.5 και το κύριο επιτόκιο το οποίο βρίσκεται στο 0 και υπάρχουν και οι αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων. «Για το ποιο εργαλείο θα χρησιμοποιηθεί πρώτα και τι θα ακολουθήσει και ποιο θα αυξηθεί...

Ο κ. Φλωρεντιάδης ανέφερε ότι κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρώτα πρέπει να φύγει το καταθετικό επιτόκιο από το αρνητικό έδαφος και να πάει στο 0 και να μειωθούν οι αγορές ομολόγων. Κατά τον κ. Φλωρεντιάδη αυτός είναι ο λόγος που βλέπουμε αυξήσεις των αποδόσεων, δηλαδή τα μακροπρόθεσμα επιτόκια των μακροπρόθεσμων ομολόγων. «Αυτά είναι λίγα από τα πολλά συζητιούνται».

Το ποσοστό αύξησης επιτοκίων που αντέχουν οι επιχειρήσεις & τα νοικοκυριά

Κληθείς να απαντήσει για τι ποσοστό αύξησης μιλάμε, σημείωσε ότι αν και δεν έχουμε σαφή εικόνα, η πρόβλεψη είναι επισφαλής και ίσως κυμανθεί στο 0.5% αυτή την στιγμή, ίσως με 1 ή 2 αυξήσεις των 0,25% ή κάποιες αυξήσεις των 0,10%. «Βρισκόμαστε στη φάση που η ΕΚΤ και η κα Λαγκάρντ είναι καθησυχαστικές υποστηρίζοντας ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει και πάλι , άρα δεν χρειάζεται να είμαστε πολύ δραστικοί προς την αύξηση επιτοκίων».
Στην περίπτωση που επικρατήσει αυτό το σενάριο δεν τίθεται θέμα ανησυχίας, τόνισε ο κ. Φλωρεντιάδης, καθώς μια αύξηση επιτοκίων του 0.5% -1%, είναι κάτι που εύκολα μπορούν να αντέξουν τα κράτη, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Σοβαρότερες επιπτώσεις στην οικονομία

Την ίδια ώρα, επεσήμανε ότι αν ο πληθωρισμός αποδειχθεί ότι είναι αρκετά επίμονος ώστε να εμπεδωθεί στο σύστημα και να μην μπορεί να βγει με της περιορισμένης έκτασης μέτρα, θα υπάρξουν περεταίρω αυξήσεις και ίσως προκύψουν σοβαρότερες επιπτώσεις στην οικονομία.

Αφύσικη η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων

Αναφορικά με την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, ο κ. Φλωρεντιάδης την χαρακτηρίζει κάπως αφύσικη. «Δεν είναι σωστό για μια οικονομία να έχει αρνητικά επιτόκια, αν και χρειαζόμασταν στήριξη έχοντας και την πανδημία», σημείωσε. Αυτό που υποστηρίζει ο κ. Φλωρεντιάδης είναι πως ένα τέτοιο δραστικό μέτρο, ενδεχομένως να δημιουργήσει πολλές στρεβλώσεις στο μέλλον».

Την ίδια ώρα σημειώνει πως είναι επιφυλακτικός μέχρι να δούμε τα επακόλουθα αυτής της πολιτικής που ουδέποτε στην οικονομική ιστορία είχε εφαρμοστεί, για το κατά πόσο θα έχουμε αρνητικές επιπτώσεις, είτε υπό την μορφή αυξημένου η μειωμένου πληθωρισμού, ή υπό την μορφή φουσκών, (χρηματιστήρια, επενδύσεις σε ακίνητα και διάφορες αξίες). «Πρόκειται για μια πρωτοφανή πολιτική την οποία βρίσκω μια πολύ μεγάλη παρέμβαση στην αγορά η οποία μπορεί να αφήσει στρεβλώσεις μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα».

Την ίδια ώρα εξέφρασε την ελπίδα του, οι αρχές να έχουν πράξει με σωφροσύνη αν και παρατηρεί μια έντονη προσπάθεια «ότι είναι να γίνει να γίνει», για να υποστηριχθεί η οικονομία, ανεξάρτητα ίσως από τις μεσοπρόθεσμές ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.

Με την αύξηση επιτοκίων θα προβούμε σε μια ομαλοποίηση της κατάστασης αν και ο κ. Φλωρεντιάδης εκτιμά πως αυτό θα γίνει όταν τα επιτόκια τουλάχιστον φτάσουν το επίπεδο του πληθωρισμού ή καλύτερα το ξεπεράσουν.

To επιτόκιο είναι το κόστος του χρήματος

Επιπλέον ο κ. Φλωρεντιάδης σημείωσε ότι επιτόκιο είναι το κόστος του χρήματος, επομένως το κόστος αυτό πρέπει κατά ελάχιστο να αντανακλά τον ρυθμό πληθωρισμού αλλιώς κανείς δεν θα θέλει να έχει ρευστά και θα προσπαθούν να αγοράζουν μετοχές, ακίνητα ή άλλες αξίες καθώς το ρευστό θα χάνει την αξία του. «Αυτό τουλάχιστον λέει η θεωρία», επεσήμανε ο κ Φλωρεντιάδης, καθώς στην πράξη δεν είναι τόσο εύκολο και έχει δημιουργήσει μια ανισορροπία καθώς το χρήμα είναι πολύ πιο φθηνό από την φυσιολογική του τιμή που αν και την ορίζει η Κεντρική Τράπεζα, θα έπρεπε να είναι ποιο κοντά σε μια δίκαιη τιμή και  για τους καταθέτες αλλά και τους δανειζόμενους.

Οι Ευρωπαϊκές οικονομίες που θα επηρεαστούν περισσότερο

Κάθε οικονομία επηρεάζεται διαφορετικά από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας απαντά σε σχετική ερώτηση ο κ. Φλωρεντιάδης. Ίσως οι οικονομίες του νότου επηρεαστούν δυσανάλογά λόγω των υψηλών δεικτών χρέους που έχουν, σημείωσε, φέρνοντας ως παράδειγμα το επιτόκιο που καλείται η Ιταλία να πληρώσει ή η Ελλάδα, από το 1% που φτάνει έως το 2.5το δεκαετές επιτόκιο που θα κληθεί να πληρώσει. 
Τόνισε μάλιστα ότι χωρίς την στήριξη της ΕΚΤ, οι οικονομίες αυτές θα κληθούν να πληρώσουν πιο υψηλό επιτόκιο και κατά συνέπεια οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που βασίζονται σε αυτές.

Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Φλωρεντιάδης ανέφερε πως η ΕΚΤ αγοράζει κάθε μήνα ένα αρκετά μεγάλο ποσό ομολόγων για να μην κληθούν να πληρώσουν μεγάλα επιτόκια οι οικονομίες των χωρών αυτών.

Για παράδειγμα το δεκαετές ομόλογο της Γερμανίας έδινε αρνητικό επιτόκιο -0.3% μέχρι πριν λίγες εβδομάδες. «Αγόραζες το κρατικό ομόλογο και γνώριζες ότι θα χάνεις 0.3% κάθε χρόνο. Οι επενδυτές όμως το αγόραζαν γιατί είχαν και την ΕΚΤ να αγοράσει αυτά τα ομόλογα σε υψηλές τιμές. Επομένως, υπήρχε ένας έτοιμος αγοραστής που δεν άκουγε τους κανόνες της αγοράς, λόγω πολιτικής, η οποία βοήθησε χώρες του νότου αλλά ακόμη την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ιταλία».

Επομένως, σημείωσε ο κ. Φλωρεντιάδης, ήταν εύκολο για τις κυβερνήσεις αυτές να πουλήσουν ομόλογα με χαμηλά επιτόκια επειδή αυτός που τα αγόραζε ήξερε πως στην χειρότερη περίπτωση θα μπορούσε να τα πουλήσει στην ΕΚΤ και να πάρει τα λεφτά του πίσω. Όταν όμως σταματήσει η στήριξη από την ΕΚΤ, κατά τον κ. Φλωρεντιάδη, θα πρέπει να σκεφτεί ότι πουλώντας αυτά τα ομόλογα, θα πρέπει να βρω αγοραστή, εκείνος θα θέλει μια δίκαιη τιμή, η τιμή αυτή έχει περισσότερη σχέση με τα οικονομικά δεδομένα της χώρας, άρα μπαίνει σε άλλη λογική και το επιτόκιο που ενδεχομένως να πρέπει να πληρώσουν αυτές οι χώρες με υψηλό χρέος θα είναι πολύ υψηλότερο. «Είναι πολύ πρόωρο και δεν μιλώ για κρίση του ευρώ αλλά, τα επιτόκια που πλήρωναν κάποιες χώρες στην πιο δυνατή οικονομική τους κατάσταση δεν θα έχουν σχέση με αυτά που θα κληθούν να πληρώσουν, όταν αποσυρθεί η στήριξη από την ΕΚΤ και μιλώ για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που αγοράζουν ομόλογα κάθε μήνα, ένα μέτρο που θα σταματήσει για να καταπολεμηθεί και ο πληθωρισμός.

Οι καταθέτες πρέπει να περιμένουν

Κληθείς να απαντήσει αν θα έχουμε και θετικές εξελίξεις για τους καταθέτες, ο κ. Φλωρεντιάδης σημείωσε ότι δεν γνωρίζει αν θα δούμε θετικά επιτόκια φέτος και αν γίνει κάτι τέτοιο θα είναι πολύ μικρό το ποσοστό. «Η διαφορά του να πληρώνει 0 από το 0.25% -0.5% μια κατάθεση είναι πολύ μικρή».
Το θετικό είναι ότι θα οδεύουμε σε μια ομαλοποίηση. Τα ομόλογα θα πληρώνουν αποδόσεις πιο δίκαιες, πρόσθεσε, καθώς οι θεσμικοί επενδυτές είναι αυτοί που τα κρατάνε, δηλαδή τα συνταξιοδοτικά ταμεία, ίσως τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες. Αυτοί οι οργανισμοί έχουν ανάγκη από κάποια έσοδα και είχαν μεγάλο αντίκτυπο λόγω της κατοχής ομολόγων. Επίσης τα χρηματιστήρια έχουν περάσει από μια εξαιρετική φάση, αλλά και αυτό θα φανεί αν θα διατηρηθεί υπό το ύψος πιο υψηλών επιτοκίων. «Πιστεύω ότι είναι μια ομαλοποίηση της κατάστασης και ελπίζω αν υπάρξει η σωστή διαχείρισης της να μην έχουμε ύφεση ή νέα κρίση του ευρώ και ελπίζω να μην υπήρξε μεγάλος εθισμός στα χαμηλά επιτόκια και να απεξαρτοποιηθούμε γιατί δεν ήταν μια φυσική κατάσταση.

Παρακολουθείστε όσα δήλωσε στην εκπομπή Business Hour By Brief ο κ. Φλωρεντιάδης

      

*Χορηγός Business Hour By Brief η RCB Bank