ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ

Σημαντικές εξοικονομήσεις μπορεί να επιτύχει ένα νοικοκυριό που αποφασίζει να εγκαταστήσει στην οικία του ένα φωτοβολταϊκό σύστημα. Ενδεικτικά από το αρμόδιο υπουργείο Ενέργειας μας αναφέρθηκε ότι ένα σύστημα 4kW υπολογίζεται ότι μπορεί να προσφέρει εξοικονόμηση €800 ανά έτος.

Τα φωτοβολταϊκά συστήματα γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή, αφού (α) έχουν σημαντική διάρκεια ζωής (περίπου 20 χρόνια), (β) προσφέρουν σημαντική εξοικονόμηση στη μηνιαία κατανάλωση ενέργειας ενός νοικοκυριού και (γ) η απόσβεση της επένδυσης μπορεί να επιτευχθεί σε μια χρονική διάρκεια πέντε ετών. Με δεδομένης της ηλιοφάνειας που έχει το νησί μας, τα φωτοβολταϊκά φαίνεται να αποτελούν μια καλή λύση για εξοικονόμηση ενέργειας.

Βέβαια θα πρέπει να επισημανθεί, όπως μας έχει τονισθεί και από το Υπουργείο Ενέργειας, ότι ένα νοικοκυριό θα ήτα καλό να προβεί και στις ενέργειες εκείνες ώστε να μειώσει τις συνολικές ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είναι για παράδειγμα η θερμομόνωση του κέλυφους του κτιρίου και ιδιαίτερα της οροφής του, η οποία είναι η πιο ευάλωτη επιφάνεια της κατασκευής. Παράλληλα, όσοι προχωρήσουν σε εγκατάσταση φωτοβολταϊκών θα πρέπει προηγουμένως να προβούν σε έρευνα αγοράς για να επιλέξουν αυτό που είναι ιδανικό για τις ανάγκες τους. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι καταναλωτές ότι εάν το σύστημα που θα εγκαταστήσουν παράγει περισσότερη ενέργεια από αυτή που καταναλώνει το νοικοκυριό, η διαφορά δεν αποζημιώνεται. Οποιοδήποτε περίσσευμα από την παραγόμενη ενέργεια του φωτοβολταϊκού
συστήματος δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα για τις ανάγκες του κτηρίου, διοχετεύεται αυτόματα στο δίκτυο και δίνεται η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί αργότερα.
Δηλαδή δεν θα πρέπει κάποιος που θέλει να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά στο σπίτι του, να έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του ότι θα βγάλει λεφτά, αλλά θα εγκαταστήσει το σύστημα για να μειώσει το ετήσιο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας.

Κρατική χορηγία

Προ ημερών, η  Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου παρουσίασε σε διαδικτυακή ημερίδα όλα τα σχέδια που πρέπει να περιμένουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις τη φετινή χρονιά. Όπως είπε, «το 2021 προκηρύξαμε σχέδια ύψους €130 εκατ. για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Συνεχίζουμε δυναμικά και το 2022 με προκηρύξεις νέων σχεδίων με συνολικό προϋπολογισμό €158 εκατ.». Όπως εξήγησε τα €100 εκατ. αφορούν τις επιχειρήσεις, τα €49 εκατ. την ενεργειακή αναβάθμιση νοικοκυριών και τα €9 εκατ. την ενεργειακή αναβάθμιση τοπικών αρχών.

Τα σχέδια που προωθεί το ΥΕΕΒ για την ενεργειακή αναβάθμιση οικιών και τοπικών αρχών είναι: 
•    Αντικατάσταση ενεργοβόρων οικιακών συσκευών από ευάλωτα νοικοκυριά. Ήδη τρέχει από Δεκέμβριο 2021, μέχρι στιγμής υποβλήθηκαν πέραν των 3.150 αιτήσεων, €5 εκατ. 
•    Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και θερμομόνωση οροφής, Απρίλιο – Μάιο 2022 , €7,3 εκατ. Θα περιλαμβάνει και virtual net metering. 
•    Εγκατάσταση ή αντικατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα, Μάρτιος – Απρίλιος 2022, €450 χιλ. 
•    Φωτοβολταϊκό σύστημα για φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος, Μάρτιος – Απρίλιος 2022, €1,5 εκατ.
•    Ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, 2ο εξάμηνο 2022, €35 εκατ.
•    Ενεργειακή αναβάθμιση τοπικών αρχών και φορέων ευρύτερου δημοσίου, Μάρτιος 2022, €9 εκατ.

Όσον αφορά ειδικά για τα φωτοβολταϊκά συστήματα, αν και δεν δόθηκαν ακόμα λεπτομέρειες για το 2022, ο Γιώργος Τσιαμμέτης, λειτουργός της Υπηρεσίας Ενέργειας του αρμόδιου Υπουργείου, μας ανέφερε ενδεικτικά ότι το Σχέδιο του 2021 προνοούσε ότι στην περίπτωση συνδυασμού θερμομόνωσης οροφής και εγκατάστασης φωτοβολταϊκού συστήματος με τη μέθοδο του net metering, η χορηγία για τη θερμομόνωση οροφής ήταν 35% με μέγιστο τα €1.800 και €300 για κάθε εγκατεστημένο kW φωτοβολταϊκού με μέγιστο ποσό χορηγίας €1.200. Στην περίπτωση θερμομόνωσης οροφής μόνο το ύψος της χορηγίας ήταν 30% με μέγιστο τα €1.500, ενώ για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος μόνο, €250 ανά εγκαταστημένο kW με μέγιστο ποσό χορηγίας τα €1.000. Να σημειωθεί ότι τα πιο πάνω ποσά διπλασιάζονταν για επενδύσεις σε οικίες σε ορεινές περιοχές.

Μείωση στο κόστος κατανάλωσης

Η μείωση στο κόστος κατανάλωσης ενέργειας εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της κάθε οικίας και την ισχύ του συστήματος που θα εγκατασταθεί. Ενδεικτικά όμως, ένα σύστημα 4kW υπολογίζεται ότι μπορεί να προσφέρει εξοικονόμηση €800 ανά έτος. Σημαντικό είναι επίσης η εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού συστήματος να συνδυάζεται με επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως είναι η θερμομόνωση του κελύφους της κατοικίας, στοιχείο που θα μειώσει περαιτέρω τη συνολική κατανάλωση ενέργειας. Τέλος, πέραν του οικονομικού οφέλους, θα πρέπει πάντα να συνυπολογίζουμε και τα περιβαλλοντικά οφέλη που συνεπάγονται αυτές οι επενδύσεις.

Απόσβεση επένδυσης

Γενικά, μια επένδυση εγκατάστασης φωτοβολταϊκού συστήματος σε κατοικία στην Κύπρο, εκτιμάται ότι μπορεί να αποσβεστεί σε περίπου 5 έτη λαμβάνοντας υπόψη τη χορηγία από το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε (ή σε 6 έτη χωρίς χορηγία). Πρόκειται για πολύ θετικό στοιχείο αν ληφθεί υπόψη ότι ο χρόνος ζωής ενός φωτοβολταϊκού συστήματος είναι πέραν των 20 χρόνων.

Κόστος αγοράς και εγκατάστασης

Υπάρχουν διάφορες τιμές και λύσεις στην αγορά και οι καταναλωτές θα πρέπει προφανώς, για μια τέτοια σημαντική επένδυση, να κάνουν επαρκή έρευνα αγοράς και να εξετάσουν τις εναλλακτικές επιλογές τους πριν προχωρήσουν σε τελικές αποφάσεις. Για μια επένδυση με εκτιμώμενο χρόνο ζωής πέραν των 20 χρόνων, το κριτήριο απόφασης δεν πρέπει να περιοριστεί στο ύψος της τιμής. Επίσης, η οικονομική αποτίμηση της επένδυσης δεν θα πρέπει να περιοριστεί στο αρχικό κόστος αγοράς, αλλά θα πρέπει να λάβει υπόψη την εξοικονόμηση που θα αποδώσει το σύστημα σε μακροχρόνιο επίπεδο. Η εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος, πέραν από το πρόδηλο κόστος αγοράς και εγκατάστασης των πλαισίων και του μετασχηματιστή (inverter), εμπεριέχει και συναφείς δαπάνες όπως οι βάσεις στήριξης, το κόστος επιθεώρησης και διασύνδεσης του συστήματος με το δίκτυο, ενώ οι αιτητές μπορεί να αποφασίσουν να προχωρήσουν και σε άλλες συναφείς δαπάνες όπως η εγκατάσταση μπαταριών.

Εγκατάσταση βάση αναγκών

Είναι σημαντικό η διαστασιολόγηση του συστήματος να γίνει με βάση τις πραγματικές ανάγκες της κατοικίας, ώστε να μην παράγεται περισσότερη ενέργεια από αυτήν που απαιτείται. Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικές είναι οι ενέργειες εξοικονόμησης ενέργειας που θα γίνουν στην οικία οι οποίες μπορούν να μειώσουν τις συνολικές ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας.

Νέες κατοικίες

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από το 2017, είναι νομικά υποχρεωτική η εγκατάσταση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε νέες κατοικίες και για το λόγο αυτό, οι κατοικίες για τις οποίες η αίτηση για έκδοση άδειας οικοδομής έχει υποβληθεί μετά την 01/01/2017 δεν είναι επιλέξιμες για χορηγία. Προφανώς και η εγκατάσταση ή τουλάχιστον η λήψη πρόνοιας για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος κατά την ανέγερση μιας κατοικίας παρέχει πλεονεκτήματα. Όσον αφορά σε κατοικίες όπου, λόγω έλλειψης χώρου και άλλων περιβαλλοντικών ή πολεοδομικών περιορισμών, δεν είναι δυνατή η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος στην οροφή της οικίας, με βάση το νέο «Σχέδιο για Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας για ιδία Κατανάλωση» που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 21/12/2021, παρέχεται πλέον η δυνατότητα στους συγκεκριμένους οικιακούς καταναλωτές να εγκαταστήσουν το φωτοβολταϊκό σύστημα σε διαφορετικό χώρο με τη μέθοδο εικονικού συμψηφισμού μετρήσεων (virtual net-metering).

Θερμομόνωση και ηλιακά συστήματα

Είναι σημαντικό να τονιστούν και τα οφέλη της θερμομόνωσης σε ένα κτήριο καθώς σύμφωνα με τις στατιστικές ένα πλήρως θερμομονωμένο κτήριο εξοικονομεί έως και 60-70% ενέργεια. Μία επένδυση θερμομόνωσης οροφής μίας κατοικίας, η οποία είναι η πιο ευάλωτη επιφάνεια της κατασκευής, εκτιμάται ότι μπορεί να αποσβεστεί σε τρία χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη τη χορηγία από το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε. Με την εγκατάσταση θερμομόνωσης μειώνεται σημαντικά η κατανάλωση της ενέργειας που απαιτείται για θέρμανση και ψύξη ενός χώρου και δημιουργείται το αίσθημα θερμικής άνεσης στους χρήστες του κτηρίου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. 
Άλλη μία σημαντική επένδυση που εξοικονομεί ενέργεια, είναι τα ηλιακά συστήματα παραγωγής ζεστού νερού που μπορούν να παράσχουν το 70% της ετήσιας ανάγκης σε ζεστό νερό για μία κατοικία, χωρίς κανένα λειτουργικό κόστος και με ελάχιστη συντήρηση. Μία επένδυση εγκατάστασης ηλιακού θερμοσίφωνα εκτιμάται ότι μπορεί να μειώσει τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας κατά €170 ετησίως και να αποσβεστεί σε περίπου πέντε έτη, λαμβάνοντας υπόψη τη χορηγία από το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞ.Ε.