• ΗΠΑ και Βρετανία στον κατάλογο των «υπεράκτιων δικαιοδοσιών» που φυλάσσουν ρωσικό χρήμα
• Παγκόσμιοι διαμεσολαβητές, γραφεία και τράπεζες με όνομα και ταυτότητα αρχιτέκτονες της φοροαποφυγής
• Η ICIJ αποκάλυπτε για χρόνια ονόματα και τράπεζες, αλλά το δίδυμο της Δύσης τώρα θυμήθηκε…
ΓΡΑΦΕΙ ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ
Αποκαλυπτικές πληροφορίες για τον πλούτο της Ρωσίας σε διάφορες χώρες που χαρακτηρίζονται «υπεράκτιες δικαιοδοσίες» δημοσιοποίησε από τον περασμένο χρόνο η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ). Σύμφωνα με αποκαλυπτικά στοιχεία, ορισμένες εκτιμήσεις, όπως τις χαρακτηρίζει, φέρουν την Κύπρο, τις Σεϋχέλλες, τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους - ακόμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες να φυλάσσουν ως «υπεράκτιες δικαιοδοσίες» το 20% του πλούτου της Ρωσίας.
Για σχεδόν μια δεκαετία, η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων εργάστηκε για να αποκαλύψει τους πραγματικούς ιδιοκτήτες μυστικών οντοτήτων και τους επαγγελματίες που στηρίζουν την υπεράκτια οικονομία. Όπως ισχυρίζεται η Κοινοπραξία, «οι αποκαλύψεις της βοήθησαν στην ανάκτηση δισεκατομμυρίων, οδήγησαν σε κατάρρευση επιχειρηματικές αυτοκρατορίες και νέες νομοθεσίες για τη διαφάνεια». «Παρόλα αυτά», όπως καταγράφει, «οι δυτικές αρχές έχουν κάνει σε μεγάλο βαθμό τα στραβά μάτια σε όσους διακινούν το μαύρο χρήμα».
«Ακόμη και τώρα, ο νόμος ENABLERS, ο οποίος θα απαιτούσε από ένα ευρύ φάσμα επαγγελματιών, όπως δικηγόρους και εμπόρους έργων τέχνης, να κάνουν τη βασική δέουσα επιμέλεια για τις πηγές πλούτου των ελίτ πελατών τους, παραμένει σε αδιέξοδο στο Κογκρέσο των ΗΠΑ», υποδεικνύει.
Σύμφωνα με την κοινοπραξία, οι βασικοί πρωταγωνιστές του υπεράκτιου συστήματος είναι παγκόσμιες δικηγορικές εταιρείες, όπως η Baker McKenzie, αρχιτέκτονας του σύγχρονου συστήματος φοροαποφυγής..
Διαμεσολαβητές και εταιρείες κολοσσοί
Η ICIJ παρουσιάζει διαμεσολαβητές, γραφεία και τράπεζες που βοηθούν την ελίτ της Ρωσίας να μεταφέρει χρήματα, όπως είναι:
Alastair Tulloch: Η Tulloch & Co. διευθύνεται από τον βρετανό δικηγόρο Alastair Tulloch, και βρίσκεται σε μια πολυτελή συνοικία στο Λονδίνο, έναν από τους γνωστότερους προορισμούς για την ελίτ του πλούτου. Η έρευνα Pandora Papers της ICIJ καταγράφει ότι η Tulloch χρησιμοποίησε τον παροχέα υπεράκτιων υπηρεσιών Trident Trust για να μεταβιβάζει περιουσιακά στοιχεία τους σε εταιρείες - «κέλυφος» που είναι εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, την Κύπρο και τις Μπαχάμες.
Sergey Roldugin: Έρευνα της ICIJ με έτος αναφοράς το 2016 καταλήγει ότι «ο Roldugin, κλασικός τσελίστας, έχει “ξεπλύνει” τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω τραπεζών και offshore εταιρειών». Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρώσεις στον Roldugin επικαλούμενη τα πορίσματα της ICIJ.
Peter Kolbin: Ο Peter Kolbin, σύμφωνα με τα αρχεία των Pandora Papers, δείχνουν ότι «ο Kolbin «άλλαξε την εγγεγραμμένη ιδιοκτησία υπεράκτιων εταιρειών καθώς οι κυρώσεις έπληξαν τους Ρώσους το 2014», σύμφωνα με την Washington Post, συνεργάτη της ICIJ.
Μία από τις εμπλεκόμενες εταιρείες - «κέλυφος» «ήταν κρυμμένη σε μια δεύτερη εταιρεία κελύφους, η οποία με τη σειρά της ανήκε στον Eamonn McGregor, έναν βρετανικής καταγωγής λογιστή που διευθύνει τον όμιλο Moores Rowland στο Μονακό, σύμφωνα με τη «The Post». Σε μια επιστολή στη «The Post», βρετανική δικηγορική εταιρεία που εκπροσωπεί τη Moores Rowland υπερασπίστηκε τον πελάτη της, αλλά δεν έδωσε κανένα σχόλιο για δημοσίευση.
Ο Gennady Timchenko, δισεκατομμυριούχος που έλαβε κυρώσεις από τις βρετανικές αρχές, ήταν επίσης πελάτης του ομίλου Moores Rowland και χρησιμοποίησε έναν από τους ίδιους μετόχους.
Markom Management (Mark Omelnitski): Η εταιρεία ανήκει και διευθύνεται από τον Mark Omelnitski, ο οποίος καταγράφεται σε έκθεση της Γερουσίας των ΗΠΑ ως δικηγόρος με έδρα το Λονδίνο. Ο Markom συνδέεται με τους Arkady και Boris Rotenberg. Σε μια αναφορά ύποπτης δραστηριότητας τον Νοέμβριο του 2016, η τράπεζα Barclays δήλωσε ότι επισήμανε «τρία τραπεζικά εμβάσματα συνολικού ύψους σχεδόν 114.000 δολαρίων μεταξύ 2013 και 2016, επειδή πίστευε ότι τα χρήματα εισέρρεαν σε μια εταιρεία «κέλυφος» που ανήκε σε επιχειρηματία που συνδέεται με τον Arkady Rotenberg».
Σύμφωνα με την (ICIJ), εταιρείες που δημιούργησαν εταιρείες «κέλυφος», τραστ και άλλα μυστικά χρηματοοικονομικά προϊόντα για πλούσιους Ρώσους σε φορολογικούς παραδείσους, είναι:
Asiaciti Trust: Η Asiaciti Trust είναι εταιρεία με έδρα τη Σιγκαπούρη, με δραστηριότητες στη Νέα Ζηλανδία, τα νησιά Κουκ, τη Σαμόα και αλλού. Σύμφωνα με τα Pandora Papers, η Asiaciti έχει δημιουργήσει και διαχειρίζεται καταπιστεύματα και εταιρείες σε δικαιοδοσίες μυστικότητας για εκατοντάδες πελάτες της Νότιας Αμερικής, των ΗΠΑ, της Ασίας και της Ευρώπης.
Appleby: Η Appleby, παγκόσμια υπεράκτια δικηγορική εταιρεία, είναι μέλος του «Offshore Magic Circle», ομάδα κορυφαίων δικηγορικών πρακτικών υπεράκτιας στον κόσμο. Η εταιρεία ιδρύθηκε στις Βερμούδες και διαθέτει γραφεία στο Χονγκ Κονγκ, τη Σαγκάη, τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, τις Νήσους Κέιμαν και άλλα υπεράκτια κέντρα.
Alpha Consulting Limited: Ιδρύθηκε το 2008 και είναι πάροχος υπεράκτιων υπηρεσιών με γραφεία στις Σεϋχέλλες, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στο Μπελίζ. Η βάση πελατών της Alpha είναι 75% Ρώσοι, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της εταιρείας για το 2019. Στους πελάτες της περιλαμβάνεται ο Ρομάν Αβντέβ, Ρώσος δισεκατομμυριούχος.
Σε απάντηση στις ερωτήσεις του ICIJ, η Alpha Consulting ανέφερε πως «συμμορφώνεται με τις τοπικές και διεθνείς νομικές απαιτήσεις».
Demetrios A. Demetriades: Η δικηγορική εταιρεία Demetrios A. Demetriades προώθησε την Κύπρο ως υπεράκτιο κέντρο επιλογής για χρήματα από τη Ρωσία μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Πέραν των 30% των εταιρειών στα Pandora Papers που λάμβαναν υπηρεσίες από την εταιρεία, γνωστή ως DADLAW, είχαν έναν ή περισσότερους Ρώσους ως πραγματικούς ιδιοκτήτες. Στους πελάτες της περιλαμβάνονται δημόσιοι αξιωματούχοι, και επιχειρηματίες από τη Ρωσία και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.
Όπως πολλοί άλλοι πάροχοι offshore, αναφέρει η Κοινοπραξία των δημοσιογράφων, «η DADLAW κερδίζει από τους κανόνες της χώρας υποδοχής που διέπουν τη φορολογία και το απόρρητο, που της επιτρέπουν να βοηθά τους πελάτες να αποκρύπτουν περιουσιακά στοιχεία από ξένες αρχές. Προχωρεί σε εγγραφή εταιρειών “κέλυφος”, ιδρύει και διαχειρίζεται καταπιστεύματα και παρέχει σε μετόχους «εξουσιοδοτημένους» - πληρωμένα stand-in για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες σε επίσημα έγγραφα. Η DADLAW δεν απάντησε σε ερωτήσεις του ICIJ.
Τράπεζες της Ευρώπης
Η κοινοπραξία καταγράφει επίσης χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που έχουν μεταφέρει χρήματα ολιγαρχών:
HSBC: Η HSBC, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει αντιμετωπίσει κατηγορίες σε διάφορες χώρες ότι παρείχε τραπεζικούς λογαριασμούς σε εγκληματίες. Στα αρχεία FinCEN, η ICIJ και το BuzzFeed News εξέτασαν την ανάμειξη της HSBC σε ύποπτα χρήματα, μεταξύ άλλων, από τη Ρωσία. Σύμφωνα με μελέτη της ICIJ, τα δεδομένα που συνέλεξε το Έργο Αναφοράς Οργανωμένου Εγκλήματος και Διαφθοράς, η HSBC χρηματοδότησε εταιρεία – «κέλυφος» που αποτελούσε σημαντικό κόμβο στο «Russian Laundromat», ένα εκτεταμένο δίκτυο που μετέφερε «μαύρα» χρήματα από τα πρώην σοβιετικά κράτη στη Δύση. Μεταξύ 2012 και 2014, η HSBC διεκπεραίωσε μεταφορές 581 εκατομμυρίων δολαρίων προς και από τους λογαριασμούς της εταιρείας – «κέλυφος» στο Χονγκ Κονγκ, αν και οι αξιωματικοί συμμόρφωσης της HSBC δεν αντιλήφθηκαν ποιος βρισκόταν πίσω από την εταιρεία, διαπίστωσε η ICIJ. Σε ανακοίνωσή της, η HSBC δήλωσε ότι «ξεκίνησε ένα πολυετές ταξίδι για να αναθεωρήσει την ικανότητά της να καταπολεμήσει το οικονομικό έγκλημα». Η HSBC δηλώνει ότι «είναι ένα πολύ πιο ασφαλές ίδρυμα από ό,τι ήταν το 2012».
Deutsche Bank: Η Deutsche Bank διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο δίκτυο διακίνησης χρήματος που χρησιμοποιούσε περίπλοκες ανταλλαγές τίτλων για να μεταφορά δις αμφισβητήσιμων κεφαλαίων εκτός της χώρας. Η έρευνα του FinCEN Files αποκάλυψε ότι «τα διευθυντικά στελέχη της Deutsche, συμπεριλαμβανομένων των ανώτατων στελεχών, είχαν άμεση γνώση για χρόνια σοβαρών πτωχεύσεων που άφηναν την τράπεζα ευάλωτη στο ξέπλυμα χρήματος».