• Ποια τα «μαύρα» σύννεφα που σκεπάζουν τον οικονομικό ουρανό και τις τράπεζες
• Πληθωρισμός, ΓεΣΥ και επιτόκια «πυξίδα» για το μέλλον

Τα «μαύρα» σύννεφα καπνού που πυκνώνουν καθημερινά πάνω από ολόκληρη τη Μέση Ανατολή θέτουν σε συνεχή επαγρύπνηση τόσο το Υπουργείο Οικονομικών όσο και τον τραπεζικό κλάδο ενόψει επιπτώσεων, απροσδιορίστων μέχρι στιγμής, σε όλους τους κλάδους.

Ήδη, το στίγμα των εξελίξεων γενικότερα στη ζώνη του ευρώ δίνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που  αποφάσισε την περασμένη Πέμπτη να διατηρήσει σταθερά, τουλάχιστον επί του παρόντος, τα επιτόκια.

Παρόλο που θεωρεί ότι οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων συμβάλλουν ήδη στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, οι μελλοντικές αποφάσεις της θα εξαρτηθούν από το πώς θα κρίνει την εξέλιξη της οικονομίας και του πληθωρισμού δεδομένων των νέων διενέξεων και εντάσεων σε κάποιες, όπως αναφέρει, περιοχές του κόσμου που κάνουν το μέλλον πιο αβέβαιο.

Πάντως, από πλευράς Υπουργείου Οικονομικών τα μηνύματα είναι αυτή τη στιγμή συγκεχυμένα:

Πρώτο, εκφράζει ανησυχία για τη συνέχιση ή και επιβολή νέων κυρώσεων στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, με άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις και στην κυπριακή οικονομία, όπως σημαντική αύξηση του πληθωρισμού.

Δεύτερο, εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί και θα διαβρώσει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών, με αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και στα έσοδα του κράτους. 

Τρίτο, θεωρεί πως θα συνεχιστεί η αύξηση των επιτοκίων οδηγώντας σε επιβράδυνση την οικονομική ανάπτυξη, και ως εκ τούτου τη μείωση των κρατικών εσόδων. 

Τέταρτο, αναμένει επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από το ΓεΣΥ, κυρίως μέσω μεταφοράς υποχρεώσεων του στον κρατικό προϋπολογισμού ή/και μη ανάληψης υποχρεώσεων που προβλέπεται από το ΓεΣΥ από το σφαιρικό προϋπολογισμό του ΟΑΥ. 

Πέμπτο, πιστεύει πως ενδεχομένως να υπάρξουν υποχρεώσεις σε βάρος της Δημοκρατίας που θα προκύψουν από δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Δικαιοσύνης και αφορούν υποθέσεις σε σχέση με αποφάσεις της Αρχής Εξυγίανσης των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων. 

Έκτο, αναμένει περαιτέρω επιπτώσεις από τυχόν αύξηση των μεταναστευτικών ροών. 

Έβδομο, αναμένει αύξηση δημόσιων δαπανών λόγω της κλιματικής αλλαγής όπως φυσικές καταστροφές και ανάγκη για αποζημιώσεις στον γεωργικό τομέα. 

Σε όλο αυτό το φάσμα της αβεβαιότητας και ανησυχίας εισέρχεται ως «σφήνα» η ανάγκη για επιπρόσθετα κοινωνικά μέτρα στήριξης του πληθυσμού λόγω των συνεχόμενων πληθωριστικών πιέσεων.

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, είναι σημαντικό ότι στην εξίσωση του νέου περιβάλλοντος των επιτοκίων θα πρέπει να κρατήσουμε και την κρίση στη Μέση Ανατολή, που δημιουργεί μια νέα αβεβαιότητα, κρατώντας όλες τις επιλογές ανοιχτές αλλά κυρίως τη διατήρηση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.

Επίσης, όσον αφορά τις εξελίξεις και τις πιθανές επιπτώσεις στον τραπεζικό τομέα κύρια σημασία δίνεται:

• Στον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος που, από 21.3% το τέταρτο τρίμηνο του 2022 αυξήθηκε στο 23.3% το δεύτερο τρίμηνο του 2023. 
• Στο περιβάλλον αυξανόμενων επιτοκίων που έχει οδηγήσει την κερδοφορία των τραπεζών σε πολύ υψηλά επίπεδα το πρώτο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με ένα ζημιογόνο 2020. 
• Στις Μη Εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις (ΜΕΧ) που συνεχίζουν να σημειώνουν βελτίωση εντός του τραπεζικού τομέα, με τον δείκτη να μειώνεται από 46,4% το 2016 σε 8,7% το δεύτερο τρίμηνο του 2023. Ωστόσο παραμένει σ’ έναν από τους ψηλότερους της  ΕΕ, και πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (1,8%). 

Μια από τις κύριες ανησυχίες αυτή τη στιγμή του χρηματοοικονομικού κλάδου είναι η διατήρηση ενός λειτουργικού πλαισίου εκποιήσεων, που εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ. Γιατί μπορεί να παρατηρείται σημαντική μείωση αλλά αυτή οφείλεται στις πωλήσεις και μεταφορές δανειακών χαρτοφυλακίων σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, σε αποπληρωμές δανείων, σε διαγραφές χορηγήσεων και σε διακανονισμούς χρεών μέσω ανταλλαγής ακινήτων.

Χρύσω Αντωνιάδου