•    Με την έγκριση των νομοσχεδίων θα παραχωρηθούν 10 εκατ. ευρώ από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
•    Προχωρεί και το θέμα του κατώτατου μισθού
•    Με νέες μορφές απασχόλησης καλύπτονται και οι αυτοτελώς

Γράφει Χρύσω Αντωνιάδου

Ανεβαίνουν οι ταχύτητες για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος με στόχο να διασφαλιστεί η αποδοτικότητα και η βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής προστασίας, η επάρκεια των συντάξεων και άλλων παροχών. 

Η μεταρρύθμιση θα κατατεθεί στη Βουλή για έγκριση και θα καλυφθεί οικονομικά με ποσό 10 εκατομμυρίων ευρώ από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες της Brief και την ενημέρωση του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος την περασμένη Πέμπτη, η Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων κα Αιμιλιανίδου έχει ήδη τροχιοδρομήσει τα θέματα, με στόχο να ολοκληρωθούν το συντομότερο οι σχετικές διαδικασίες:

•    Για τη θεσμοθέτηση εθνικού κατώτατου μισθού, κατόπιν των μελετών του Υπουργείου με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας.

•    Για αναθεώρηση του Συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων και της σχετικής νομοθεσίας σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, ώστε να απλοποιηθεί η νομοθεσία και να ενισχυθεί η κάλυψη των αυτοτελώς εργαζόμενων με νέες μορφές απασχόλησης.

•    Για συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση για δίκαιες συντάξεις.

•    Για αξιολόγηση της κατάστασης των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων που αφορά την οργάνωση και τις διαδικασίες στη βάση των πρακτικών που ακολουθούνται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

•    Για απλοποίηση των διαδικασιών και ψηφιακό μετασχηματισμό των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

•    Για την εφαρμογή του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», το οποίο θα παρακολουθεί τη συμμόρφωση εργοδοτών με τις νομοθεσίες για τα δικαιώματα των εργαζομένων και την αδήλωτη εργασία.

Δημοσιονομικό: Έλλειψη προόδου

Ήδη, το θέμα των συντάξεων καταγράφεται και στην έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, τον περασμένο μήνα, στην οποία υπερτονίζεται «η έλλειψη προόδου στην προσπάθεια προώθησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για τη δημιουργία ενός συνταξιοδοτικού πλαισίου που θα δημιουργήσει τις συνθήκες για τη διασφάλιση επαρκών συντάξεων για το σύνολο των πολιτών». 

«Η απουσία ισχυρού εποπτικού πλαισίου και η διατήρηση λανθασμένων κινήτρων και αντικινήτρων όπως αυτά καταγράφονται διαχρονικά στις Εκθέσεις του Συμβουλίου αποθαρρύνουν αντί να ευνοούν την αποταμίευση σε συνταξιοδοτικά σχέδια, επιδρούν αρνητικά στην αποταμίευση και διατήρηση της αποταμίευσης για σκοπούς συνταξιοδότησης στα σχέδια του δεύτερου (επαγγελματικά σχέδια) και τρίτου (ατομικά ασφαλιστικά σχέδια) πυλώνα».

Το πρόβλημα της επάρκειας των συντάξεων φαίνεται κι από τη σύγκριση της συνολικής αναλογίας αντικατάστασης (Aggregate replacement ratio) εισοδημάτων των συνταξιούχων στην Κύπρο με τα αντίστοιχα στην Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Πρόβλημα στον ιδιωτικό τομέα

Στην τελευταία Έκθεση Συνταξιοδοτικής Επάρκειας, με χρόνο αναφοράς το 2018 (Pension Adequacy Report 2018), η Κύπρος βρίσκεται στην τέταρτη χαμηλότερη θέση, παρόλο που στα στοιχεία συμπεριλαμβάνονται ομάδες με υψηλά συνταξιοδοτικά ωφελήματα όπως είναι ο δημόσιος, ο ευρύτερος δημόσιος και ο τραπεζικός τομέας, με την υπογράμμιση ότι τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι το πρόβλημα στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας είναι εντονότερο. 

Σύμφωνα με την τελευταία αναλογιστική μελέτη:

•    Η μακροχρόνια βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών παροχών του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων διατηρείται μέχρι και το 2080 με διατήρηση και του ποσοστού εισφοράς στο 2,3% επί των ασφαλιστέων αποδοχών για διασφάλιση της βιωσιμότητας των βραχυπρόθεσμων παροχών.

•    Η οικονομική κατάσταση του ΤΚΑ θα επηρεαστεί βραχυπρόθεσμα.

•    Οι εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας και της ανεργίας το 2020 και 2021 είναι αισθητά χειρότερες σε σύγκριση με το βασικό σενάριο της αναλογιστικής μελέτης. Ωστόσο, διατηρείται η μακροχρόνια βιωσιμότητα του ΤΚΑ, αν και βραχυπρόθεσμα επηρεάζεται η οικονομική του κατάσταση. 

•    Η μελέτη δεν έλαβε υπόψη την επέκταση του δικαιώματος σύνταξης χηρείας σε άντρες το 2019, καθώς το μέτρο εφαρμόστηκε μετά την ημερομηνία υλοποίησής της.

•    Η μελέτη αναδεικνύει το πρόβλημα γήρανσης του πληθυσμού και, σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2018 τέσσερα άτομα ηλικίας 15-64 χρόνων υποστήριζαν ένα άτομο ηλικίας πέραν των 65 ενώ το 2080 η αναλογία αυτή διαμορφώνεται στα δύο άτομα προς ένα. 

•    Η επιδείνωση της κατάστασης μακροπρόθεσμα προκύπτει και στην αναλογία του αριθμού των εισφορών ως προς τον αριθμό των συνταξιούχων με την πρόβλεψη ότι από 3,1 εισφορείς του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων που θα υποστηρίζουν μία σύνταξη το 2018, η αναλογία αυτή μειώνεται στους 2,9 εισφορείς για ένα συνταξιούχο το 2060 και σε 1,9 εισφορείς το 2080.