Συνεχίζει να προκαλεί αναστάτωση η πανδημία του κορωνοϊού στην Κύπρο ενώ ήδη οι επιπτώσεις στην οικονομία ξεκίνησαν να φαίνονται. 

Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι επιπτώσεις, η Κυβέρνηση ετοίμασε πακέτο μέτρων στήριξης της Οικονομίας, το οποίο στοχεύει στην ενίσχυση των επιχειρήσεων και των αυτοτελώς εργαζομένων, όπως επίσης και των εργαζομένων, καθώς και άλλων τομέων.

Στο πακέτο μέτρων που έχει ανακοινωθεί και ψηφιστεί από την Βουλή περιλαμβάνονται πληθώρα μέτρων, μεταξύ αυτών η νομοθετική ρύθμιση της αναστολής δόσεων δανείων και οι κρατικές εγγυήσεις 2 δισεκατομμυρίων ευρώ προς τις τράπεζες για παραχώρηση νέων δανείων σε επιχειρήσεις, νοικοκυριά και αυτοεργοδοτούμενους. 

Πως αξιολογούν όμως αυτά τα μέτρα οι οικονομολόγοι και ποιες είναι οι απόψεις τους; Θα έπρεπε να είχαν ληφθεί διαφορετικά μέτρα και τι εκτιμούν για την συνέχεια; Προς απάντηση των ερωτημάτων αυτών, η Brief επικοινώνησε με τους Οικονομολόγους Μαρίνο Γιαλελή και Γιώργο Θεοχαρίδη και παρουσιάζει τις εκτιμήσεις τους.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Μ. Γιαλελής: Έπρεπε να είχαμε προετοιμαστεί νωρίτερα για την πανδημία
Ο Οικονομολόγος Μαρίνος Γιαλελής ανέφερε πως, ο στόχος που έθεσε η Κυβέρνηση να μην μείνει κάποιος χωρίς εισοδήματα είναι πάρα πολύ σωστός, εκφράζοντας επιφυλάξεις για το εάν κάτι τέτοιο μπορεί να υλοποιηθεί. «Το τι πιστεύω έπρεπε να κάνει η Κυβέρνηση είναι ότι, μόλις είχε ξεσπάσει η κρίση και, να σημειώσουμε, μπορούσε κάποιος να δει την κρίση ακόμα και μέσα στον Γενάρη, θα έπρεπε αυτόματα να είχαμε βγει στις αγορές, να ζητούσαμε 2 δις σε ομόλογα για άντληση ρευστότητας, δημιουργώντας έτσι ένα μαξιλαράκι για τα όσα θα ακολουθούσαν», επεσήμανε.

Εντός Απριλίου, εκτίμησε, η Κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να καταβάλει ανεργιακό επίδομα στους υπαλλήλους ή στις εταιρείες που θα κρατήσουν το προσωπικό τους για δουλειά γύρω στα 200 εκατομμύρια, κάτι που αναλογεί σε περίπου 220 χιλιάδες κόσμο. «Δηλαδή μιλούμε το 50% του εργατικού δυναμικού της Κύπρου θα είναι σε αυτή την κατάσταση. Τώρα, αν έρθει να ζητήσει η Κυβέρνηση βοήθεια για χρήματα, αυτόματα θα μπούμε σε μνημόνιο. Το να μπούμε σε μνημόνιο φυσικά δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι είναι κάτι κακό, μπορεί να είναι και καλό», εκτίμησε περαιτέρω. 

Επίσης ο κ. Γιαλελής τόνισε την ανάγκη να παγώσουν τα πάντα, ταμεία και φόροι. Όπως εξήγησε, παρότι το κράτος χρειάζεται τα χρήματα από τους φόρους, εντούτοις, οι επιχειρήσεις, λόγω της κατάστασης, δεν θα μπορούν να το πράξουν. «Επομένως το να θέλεις να εισπράξεις χρήματα από κάποιον που δεν μπορεί να σου τα δώσει, δεν βοηθά. Το να παγώσουν τα πάντα θα βοηθήσει τον κόσμο που δεν θα μπορεί να πληρώσει τις δόσεις του, ενώ την ίδια ώρα αυτό θα βοηθήσει και τις τράπεζες, διότι αν μαζευτούν πολλοί που δεν θα μπορούν να πληρώσουν, σημαίνει ότι η τράπεζα θα έχει πολλά νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Επαναλαμβάνω, αν παγώσουν τα πάντα, η τράπεζα δεν θα έχει πρόβλημα με νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενώ δεν θα έχει ούτε και εισοδήματα», είπε.

Κατά την άποψη, δε, του κ. Γιαλέλη θα ήταν εντελώς λάθος, εάν οι τράπεζες παγώσουν τα πάντα και οι τόκοι συνεχίσουν να τρέχουν. «Δηλαδή αν κάποιος χρωστά 100 χιλιάδες στους 9 μήνες, θα χρωστά 103 χιλιάδες μετά. Από την στιγμή που παγώνουμε τις δόσεις, πρέπει να παγώσει και το επιτόκιο. Αλλά οι τράπεζες λένε έχουν λειτουργικά έξοδα. Πόσα είναι όμως τα λειτουργικά έξοδα; Αν χρέωνες αυτά τα δάνεια 0.25% ή 0.2% και βγαίνουν τα λειτουργικά έξοδα, γιατί να μην το χρεώνεις και να βοηθήσεις την αγορά; Το πολύ-πολύ να πληρώνει κάποιος 0.2% για τα λειτουργικά έξοδα και να ξεκινήσει με 100 χιλιάδες και 200 ευρώ το δάνειο μετά από 9 μήνες. Και μέσα σε αυτή την κρίση καμιά επιχείρηση δεν θα δουλεύει αλλά οι τράπεζες δεν θα χάσουν τίποτε. Δεν είναι λογικό αυτό. Όλοι μας πρέπει να καταλάβουμε ότι, όλοι πρέπει να βάλουμε την "ράχη" μπροστά, διότι όλοι θα χάσουν», είπε.

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Επιπρόσθετα ο κ. Γιαλελής εξέφρασε και επιφυλάξεις σε σχέση με τον ορισμό των εξυπηρετούμενων δανείων και το χρονικό πλαίσιο που τίθεται. Όπως είπε, «έρχονται και βάζουν μια ημερομηνία πχ 20 Φεβρουάριου, αν κάποιος όμως ήδη πλήρωσε την δόση του πχ στις 5 Μαρτίου δηλαδή τι θα γίνει; Επομένως για να δουλέψει αυτό το μέτρο πρέπει να είναι για όσους έχουν εξυπηρετούμενο δάνειο, χωρίς αστερίσκους, χωρίς τίποτε».

Περαιτέρω τόνισε την ανάγκη όπως τα πράγματα να είναι απλά, «διότι αν τα κάνουν περίπλοκα θα χρειαστεί αναδιάρθρωση και σε μια τράπεζα για να κάνεις αναδιάρθωση ενός δανείου θέλεις 2 μήνες. Φανταστείτε να στείλουν όλο αυτό τον κόσμο για να κάνουν αναδιάρθρωση. Πρέπει να είναι απλά, με μια επιστολή και τίποτα άλλο. Και να κάνουν επιμήκυνση του χρόνου. Αν το δάνειο μου έληγε τον Ιούνιο του 2024 πχ, να λήγει τον Μάρτιο του 2025. Τι πιο απλό;», διερωτήθηκε.

Καταληκτικά ο κ. Γιαλελής τόνισε: «Όλα τα άλλα μέτρα που προσπαθεί να πάρει η Κυβέρνηση, τα οποία δεν είναι και πολλά, θεωρώ ότι καλά κάνει και προβληματίζεται όμως στο τέλος της ημέρας θα αναμετρηθούμε κατά πόσο έχουμε χρήματα να υλοποιήσουμε όλες τις υποσχέσεις», κατέληξε. 

Γ. Θεοχαρίδης: Τολμηρά και προς την ορθή κατεύθυνση τα μέτρα
Από την πλευρά του ο Οικονομολόγος, Γιώργος Θεοχαρίδης, ανέφερε στην Brief πως τα μέτρα είναι προς την σωστή κατεύθυνση και τολμηρά σημειώνοντας πως, «το ζητούμενο, όπως έχουν πει και οι αρμόδιοι, είναι ότι θα προσπαθήσουμε να περάσουμε αυτή την κρίση χωρίς να υπάρξουν μαζικές πτωχεύσεις και μαζική απώλεια θέσεων εργασίας», είπε

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<

Σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό τομέα ο κ. Θεοχαρίδης είπε πως «δόθηκαν οι χαλαρώσεις στις τράπεζες και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την ΚΤΚ ώστε να προχωρήσουν για την αναστολή των δόσεων των δανειοληπτών για περίοδο 9 μηνών ώστε τα χρήματα αυτά οι δανειολήπτες να τα διοχετεύσουν για άλλους σκοπούς. Έτσι παραμένει περισσότερη ρευστότητα στην οικονομία, οι τράπεζες δεν επηρεάζονται τόσο για τον λόγο ότι υπάρχουν οι ρυθμίσεις που έχουν ήδη γίνει και συμφωνηθεί, ενώ ρυθμίστηκαν και οι εποπτικές ανάγκες για τις τράπεζες ώστε να μπορέσουν οι αυτοεργοδοτούμενοι και οι επιχειρήσεις να αντλήσουν ρευστότητα από τις τράπεζες μέσω κρατικών εγγυήσεων με χαμηλά επιτόκια ώστε να μπορέσουν να καλύψουν τις χρηματοοικονομικές τους ανάγκες», υπογράμμισε.

Φυσικά, τόνισε, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ρίσκα με αυτά τα μέτρα. «Μπορεί να υπάρξει εκμετάλλευση κάποιων μέτρων, μετά το πέρας αυτής της περιόδου να αυξηθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, μπορεί να χρειαστεί να αυξηθεί κάπως το δημόσιο χρέος, μπορεί να δημιουργηθεί κάποιος ηθικός κίνδυνος στην αγορά λόγω του ότι κάποιοι θα παίρνουν δάνεια με κρατικές εγγυήσεις. Σίγουρα υπάρχουν κάποια ρίσκα αλλά επιβαλλόταν να παρθούν τολμηρά μέτρα πριν να είναι αργά. Η κυβέρνηση πήρε θεωρώ τις σωστές αποφάσεις», εξήγησε.

Την ίδια ώρα ο κ. Θεοχαρίδης εκτίμησε πως, σημαντικοί τομείς της οικονομίας της Κύπρου θα επηρεαστούν αρνητικά. «Σε ό,τι αφορά τον τουρισμό, και να σταματήσει η πανδημία ή να περιοριστεί στους επόμενους μήνες, θεωρώ ότι η τουριστική περίοδος για φέτος θα είναι καταστροφική. Επίσης ο κατασκευαστικός τομέας, που είναι ένας τομέας που αναπτυσσόταν ραγδαία τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε και πάλι ότι θα έχει μια τεράστια αρνητική επίπτωση. Ταυτόχρονα και ο τομέας των υπηρεσιών θα επηρεαστεί», υπογράμμισε.

Παράλληλα ο κ. Θεοχαρίδης τόνισε πως, «αυτή η κρίση σε σχέση με το 2013, που ήταν μια κυπριακή κρίση, είναι μια παγκόσμια κρίση, και συνεπώς δεν μπορούμε να στηριχθούμε σε άλλες χώρες. Δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι θα υπάρξει εξωτερική ζήτηση, εξωτερική επένδυση που θα έρθει στην Κύπρο για να βοηθήσει την Κυπριακή οικονομία. Ταυτόχρονα φαίνεται όμως ότι όχι μόνο η Κύπρος αλλά πολλές χώρες ανά το παγκόσμιο πήραν δραστικά μέτρα, για αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων, που αυτό είναι θετικό», είπε.

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<

Σε σχέση με τα 2 νομοσχέδια για τις τράπεζες, αφού τα χαρακτήρισε ως σημαντικά τόνισε πως, «οι κρατικές εγγυήσεις και η αναστολή των δόσεων για 9 μήνες, θα συμβάλουν ώστε να υπάρξει ρευστότητα και να μπορέσουν οι εταιρείες να αντέξουν την έκτακτη κατάσταση και για να μπορέσει να συνεχίσει να αναπτύσσετε και η οικονομία».

Καταληκτικά ο κ. Θεοχαρίδης υπέδειξε ότι, το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση εξαρτάται και σε ένα μεγάλο βαθμό από κατά πόσο θα μπορέσουμε να περιορίσουμε την πανδημία, γιατί μπορεί αυτή η πανδημία να γίνει χειρότερη. Συνεπώς το πόσο θα κρατήσει και πως θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση εξαρτάται από την χρονική περίοδο που θα διαρκέσει αυτή η πανδημία, καθώς και από το μέγεθος της καταστροφής που θα προκαλέσει», κατέληξε.