Ως τολμηρός μπορεί να χαρακτηριστεί ο πρώτος προϋπολογισμός της κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη, καθώς σε αυτόν παρουσιάζονται αυξημένες αναπτυξιακές δαπάνες και κοινωνικές παροχές, κάτι εξάλλου που δείχνει και το μοντέλο της οικονομικής πολιτικής που θέλει να ακολουθήσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης.
>>> Διαβάστε εδώ αυτούσια την παρουσίαση του κρατικού προϋπολογισμού 2024 <<<
Όπως εξάλλου ανέφερε και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε δηλώσεις του μετά την έγκριση του από το Υπουργικό, ο πρώτος προϋπολογισμός δείχνει το στίγμα των πολιτικών του προτεραιοτήτων, προσθέτοντας πως σε αυτόν μετουσιώνονται οι βασικές αρχές του προγράμματος διακυβέρνησης του σε κοστολογημένα και υλοποιήσιμα έργα και μεταρρυθμίσεις.
Την ίδια ώρα ο Υπουργός Οικονομικών, αναφερόμενος σε περισσότερες λεπτομέρειες για τον προϋπολογισμό σημείωσε πως θα έχει πλεόνασμα €659 εκατ., ενώ την ίδια ώρα χαρακτηρίζεται από έντονο αναπτυξιακό στοιχείο καθώς οι εν λόγω δαπάνες είναι αυξημένες κατά 12% σε σχέση με το 2023 και ανέρχονται σε €1,47 δισ. Ανέφερε ενδεικτικά κάποια έργα που ξεκινούν στο 2024, όπως το σχέδιο ΚΤΙζω για προσφυγικές κατοικίες, το νέο κτήριο του Γενικού Χημείου και το δρόμο Λευκωσίας – Παλαιχωρίου.
Όσον αφορά τις κοινωνικές παροχές ο κ. Κεραυνός σημείωσε πως αυτές είναι αυξημένες κατά 15% και ανέρχονται σε περίπου €2 δισ σε σχέση με €1,7 δισ το 2023. Επεσήμανε ενδεικτικά πως οι παροχές κοινωνικής πρόνοιας αυξάνονται κατά €56 εκατ., οι παροχές υγείας κατά €150 εκατ., οι παροχές παιδείας κατά €10 εκατ., και οι παροχές προς τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης αυξάνονται κατά €22 εκατ.
Παράλληλα, το Υπουργείο Οικονομικών σε ανακοίνωση του περιέγραψε τους στόχους, τις εκτιμήσεις αλλά και τις ανησυχίες της κυβέρνησης για το 2024.
Ειδικότερα, στην ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών περιγράφονται 8 στόχοι / εκτιμήσεις και 3 κίνδυνοι οι οποίοι απασχολούν σοβαρά την κυβέρνηση.
Οι εκτιμήσεις / στόχοι αφορούν:
- Αύξηση αναπτυξιακών δαπανών κατά 12%
- Αύξηση δαπανών για κοινωνικές παροχές κατά 15%
- Μείωση στον αριθμό μόνιμων θέσεων στο Δημόσιο – 52 θέσεις έναντι 485 το 2023
- Θετικός ρυθμός ανάπτυξης στο 2,9% το 2024 και 2,5% για το 2023
- Μείωση ποσοστού ανεργίας από 6,5% το 2023 σε 5,8% το 2024
- Πλεόνασμα €659 εκατ. που αντιστοιχεί στο 2,2% του ΑΕΠ σε σχέση με 1,9% το 2023
- Πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,6% για το 2024 σε σύγκριση με 3,3% του ΑΕΠ το 2023
- Το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ θα περιοριστεί στο 72,9% σε σχέση με 80,9% το 2023
Οι ανησυχίες αφορούν:
- Τον κίνδυνο αύξησης του πληθωρισμού με αρνητικές επιπτώσεις στα εισοδήματα των πολιτών
- Τον κίνδυνο περεταίρω αύξησης επιτοκίων που θα οδηγήσει σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης
- Τον δημοσιονομικό κίνδυνο από την ενδεχόμενη ανάγκη για νέα οριζόντια μέτρα στήριξης
Τι αναφέρει το Υπουργείο Οικονομικών στην ανακοίνωση του
Ο Προϋπολογισμός του 2024 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2024-2026 έχουν ως βασικές προτεραιότητες τη διατήρηση ενός πλεονασματικού δημοσιονομικού ισοζυγίου, τη συγκράτηση της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, τη μείωση του δημοσίου χρέους μεσοπρόθεσμα, την προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, τη διατήρηση ενός εύρωστου χρηματοπιστωτικού συστήματος και ακόμα πιο σημαντικά τη δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικούς τομείς της οικονομίας. Παράλληλα, υψίστης σημασίας θεωρείται η υλοποίηση έργων υποδομής με σημαντική προστιθέμενη αξία, με ιδιαίτερη έμφαση στα συγχρηματοδοτούμενα έργα και τα έργα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Αύξηση αναπτυξιακών δαπανών κατά 12% - Αύξηση δαπανών για κοινωνικές παροχές κατά 15% - Μείωση στον αριθμό μόνιμων θέσεων στο Δημόσιο – 52 θέσεις έναντι 485 το 2023
Στο πιο πάνω πλαίσιο, σημειώνεται ότι, οι αναπτυξιακές δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 12% το 2024 σε σχέση το έτος 2023. Περαιτέρω, κατά το 2024 αναμένεται αύξηση της τάξης του 15% στις δαπάνες για κοινωνικές παροχές. Όσον αφορά στην απασχόληση στον δημόσιο τομέα σημειώνεται η μείωση του συνολικού αριθμού νέων/ πρόσθετων μόνιμων θέσεων για το έτος 2024 σε σχέση με το 2023. Για το έτος 2024 η συνολική αύξηση θέσεων ανέρχεται στις 52, ενώ για το 2023 η συνολική αύξηση θέσεων ήταν 485 θέσεις.
Θετικός ρυθμός ανάπτυξης στο 2,9% το 2024 και 2,5% για το 2023 - Μείωση ποσοστού ανεργίας από 6,5% το 2023 σε 5,8% το 2024
H κυπριακή οικονομία εκτιμάται ότι το 2024 θα καταγράψει θετικό ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 2,9% επηρεαζόμενο από τις εξελίξεις στις τιμές και τα επιτόκια. Να σημειωθεί ότι, για το 2023 εκτιμάται ότι η κυπριακή οικονομία θα καταγράψει θετικό ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 2,5%. Ως εκ τούτου, η αγορά εργασίας αναμένεται να επηρεαστεί θετικά, με μείωση του ποσοστού ανεργίας το 2024 στο 5,8% από 6,5% το 2023.
Πλεόνασμα €659 εκατ. που αντιστοιχεί στο 2,2% του ΑΕΠ σε σχέση με 1,9% το 2023 - Πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,6% για το 2024 σε σύγκριση με 3,3% του ΑΕΠ το 2023
Με βάση τις προκαταρκτικές προβλέψεις, το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης για το 2024 αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό και να κυμανθεί στο 2,2% του ΑΕΠ σε σύγκριση με πλεόνασμα ύψους 1,9% το 2023. Το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται στο 3,6% για το 2024 σε σύγκριση 3,3% του ΑΕΠ τον προηγούμενο χρόνο. Σημειώνεται ότι, μεσοπρόθεσμα, η δημοσιονομική θέση προβλέπεται να παραμείνει πλεονασματική με το δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι κατά μέσο όρο γύρω στο 2,1% του ΑΕΠ την περίοδο 2024-2026.
Το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ θα περιοριστεί στο 72,9% σε σχέση με 80,9% το 2023
Επισημαίνεται ότι, η προβλεπόμενη διατήρηση δημοσιονομικών πλεονασμάτων του κράτους κατά το έτος 2023, λόγω της βελτιωμένης οικονομικής δραστηριότητας στην οικονομία παρά το δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη απορρόφηση κονδυλιών μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναμένεται να διαδραματίσουν θετικό ρόλο στη διαμόρφωση του πλάνου χρηματοδότησης της κυβέρνησης, με αποτέλεσμα το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ να παραμένει σε πτωτική πορεία. Στο πλαίσιο αυτό, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να περιοριστεί στο 72,9% το τέλος του 2024 σε σύγκριση με 80,9% το 2023.
Αξιοσημείωτα είναι τα συμπεράσματα από τις πιστοληπτικές αξιολογήσεις, που έλαβαν χώρα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα θετικές για την Κυπριακή Δημοκρατία καταδεικνύοντας τα βήματα σταθερότητας και προόδου της κυπριακής οικονομίας. Η διασφάλιση της μακροοικονομικής σταθερότητας και η περαιτέρω βελτίωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος αποτελούν το κλειδί/ κρίσιμους παράγοντες για περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τι ανησυχεί την κυβέρνηση
Όσον αφορά στους δημοσιονομικούς κινδύνους, επισημαίνεται ο κίνδυνος της αύξησης του πληθωρισμού, λόγω συνέχισης ή και επιβολής νέων κυρώσεων στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, που οδηγεί σε διάβρωση του πραγματικού εισοδήματος των πολιτών, με αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και στα έσοδα του κράτους. Σε αυτό το πλαίσιο, διατυπώνεται και ο κίνδυνος για ανάληψη επιπρόσθετων οριζόντιων κοινωνικών μέτρων στήριξης του πληθυσμού λόγω των συνεχόμενων πληθωριστικών πιέσεων. Περαιτέρω, υπάρχει ο κίνδυνος περαιτέρω αύξησης των επιτοκίων οδηγώντας σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, με συνεπακόλουθο τη μείωση των κρατικών εσόδων, καθώς και οι επιπτώσεις από τυχόν αύξηση των μεταναστευτικών ροών.