Του Σωτήρη Νικηφόρου
Προσπάθεια για να αυξηθούν οι συλλογικές συμβάσεις στην Κύπρο στο 80% ξεκινά πιο ενεργά ο νέος Υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου. Ουσιαστικά θα γίνει προσπάθεια να επιτευχθεί ο στόχος της ευρωπαϊκής οδηγίας που ορίζει πως όλα τα Κράτη Μέλη των οποίων η κάλυψη μέσω συλλογικών συμβάσεων βρίσκεται κάτω από το 80%, θα πρέπει να καθορίσουν ένα σχέδιο δράσης για προώθηση της συλλογικής διαπραγμάτευσης.  Η Κύπρος αυτή τη στιγμή σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία είναι κάτω από το 50%.

Οι κανονισμοί που ψήφισε το ΕΚ

Όπως αναφέρεται στους κανόνες που ψηφίστηκαν στο Ευρωκοινοβούλιο τον περασμένο Σεπτέμβριο, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις σε κλαδικό και διακλαδικό επίπεδο αποτελούν ουσιαστικό παράγοντα για την επίτευξη επαρκών κατώτατων μισθών και για τον λόγο αυτό χρειάζεται να προωθηθούν και να ενισχυθούν. Τα κράτη μέλη στα οποία καλύπτεται από συλλογικές διαπραγματεύσεις λιγότερο από το 80% των εργαζομένων θα πρέπει να καταρτίσουν σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους ένα σχέδιο δράσης με στόχο την αύξηση αυτού του ποσοστού. Με βάση την οδηγία της ΕΕ «οι εθνικοί κατώτατοι μισθοί θα πρέπει να επιτρέπουν στους εργαζομένους να ζουν αξιοπρεπώς, λαμβάνοντας υπόψιν το κόστος ζωής και τα ευρύτερα επίπεδα αμοιβών». 

Τονίζεται ότι η οδηγία της ΕΕ δεν είναι δεσμευτική για τα κράτη μέλη. Επιπλέον, όπως θα δούμε και πιο κάτω, η Δανία αμφισβητεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την συγκεκριμένη οδηγία για την αύξηση των συλλογικών συμβάσεων και καταχώρησε προσφυγή για να ακυρωθεί η οδηγία.

Σημειώνεται ότι στην Κύπρο έχουν συλλογικές συμβάσεις όλοι οι εργαζόμενοι στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιος τομέα και οι τραπεζικοί υπάλληλοι. Επιπλέον, κλαδικές συμβάσεις έχουν οι εργαζόμενοι στην ξενοδοχειακή και στην οικοδομική βιομηχανία. Απ’ εκεί και πέρα σε μικρότερη κλίμακα υπάρχουν συλλογικες συμβάσεις στην φαρμακοβιομηχανία, στην βιομηχανία τροφίμων, στις εταιρείες ηλεκτρικών και μηχανολογικών εγκαταστάσεων. 

Σχέδιο δράσης από Υπ. Εργασίας

Ο Υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου, μιλώντας την Τρίτη στη Βουλή ανέφερε ότι «είναι σημαντικό να έχουμε την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ των συλλογικών συμβάσεων και των νομοθετικών ρυθμίσεων χωρίς να δίνουμε στο νομοθετικό κομμάτι μεγαλύτερη έκταση από ό,τι χρειάζεται» και πρόσθεσε ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταγράφεται ο στόχος για αύξηση της πυκνότητας των συλλογικών συμβάσεων στο 80% και «θα επεξεργαστούμε σχέδιο δράσης προς αυτή την κατεύθυνση».

Παναγιώτου στην Brief: Θα κατευθύνουμε τα πράγματα προς τον στόχο του 80%

Η Brief επικοινώνησε με τον Υπουργό Εργασίας, ο οποίος ανέφερε στην ιστοσελίδα μας ότι «ο στόχος του 80%, είναι η κατεύθυνση που δίνει η ΕΕ. Οι χώρες της Ευρώπης πρέπει να έχουν μεγάλη κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις. Θα ξεκινήσουμε να πιέζουμε τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως ανέφερα και στη Βουλή, το περιβάλλον της εργασίας χρειάζεται να είναι ρυθμισμένο. Και όταν είναι ρυθμισμένο, αυτό βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού. Θα έχει δηλαδή θετικό αντίκτυπο και στην οικονομία». 

Νομοσχέδιο για έλεγχο ωρών εργασίας

Σημειώνεται ότι μέσα στην γενικότερη προσπάθεια ρύθμισης εργασιακών θεμάτων, προωθείται από το Υπουργείο Εργασίας και ένα σχετικό με το θέμα νομοσχέδιο σε σχέση με την οργάνωση του χρόνου εργασίας των εργαζομένων. Όπως δήλωσε στην Brief ο κ. Παναγιώτου, σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα είναι υποχρεωμένος ένας εργοδότης, να έχει καταγεγραμμένο ποιες και πόσες ώρες δούλεψε κάθε εργαζόμενος ούτως ώστε, όταν ελεγχθεί η εταιρεία να υπάρχουν τα απαραίτητα δεδομένα. Έτσι θα εντοπίζονται και παραβάσεις. Για παράδειγμα θα μπορεί να εντοπίζεται αν κάποιος δουλεύει περισσότερες ώρες αλλά δεν πληρώνεται ανάλογα. 

Ερωτηθείς ο κ. Παναγιώτου αν είναι εφικτό πρακτικά να εφαρμοστεί το νομοσχέδιο ανέφερε: «Θέση μου είναι ότι, οτιδήποτε κάνουμε πρέπει να είμαστε και σε θέση να ελέγχουμε ότι εφαρμόζεται. Και αυτό για τις ώρες εργασίας θα είναι ένας μηχανισμός που θα βοηθά στον έλεγχο. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να εξασφαλίσεις ότι θα έχει υψηλή συμμόρφωση». 

ΣΕΚ: Αναγκαιότητα η προώθηση ευρωπαϊκής πολιτικής για 80% συμβάσεις

Για το θέμα των Συλλογικών Συμβάσεων και τον στόχο του 80% έγινε αναφορά και στη συνεδρία του Γενικού Συμβουλίου της ΣΕΚ τις προηγούμενες μέρες. Πιο συγκεκριμένα τονίστηκε η αναγκαιότητα προώθησης της ευρωπαϊκής πολιτικής για ενίσχυση, επέκταση και εδραίωση των συλλογικών συμβάσεων, με στόχο την κάλυψη τουλάχιστον του 80% των εργαζομένων.

Στο 43% οι συλλογικές συμβάσεις στην Κύπρο σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία

Ο ΓΓ της ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας μιλώντας στην Brief, ανέφερε ότι με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, η Κύπρος είναι στο 43% κάλυψης εργαζομένων με συλλογικες συμβάσεις. Είμαστε η 16η χώρα σε ποσοστό στην ΕΕ.

«Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε την υποχρέωση που δημιουργείται στα κράτη μέλη από την ΕΕ για να καθορίσουν την στρατηγική μαζί με τους κοινωνικούς εταίρους για να φτάσουμε στον στόχο του 80% τουλάχιστον των εργαζομένων να έχουν συλλογική σύμβαση.Είναι ένα θέμα το οποίο συζητούμε και στην Εκτελεστική Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Συνδικάτων και έχουμε και συγκεκριμενες εισηγήσεις να καταθέσουμε όταν θα ξεκινήσει ο διάλογος για αυτό το θέμα για να δημιουργηθεί το υπόβαθρο για να επιτευχθεί ο στόχος. Είναι σημαντικό που υιοθετήθηκε από τον Υπουργό περιμένουμε να μας καλέσει σε διάλογο».

Διασύνδεση και με ΑΤΑ

Το θέμα αυτό σημειώνει ο κ. Μάτσας διασυνδέεται και με την ΑΤΑ: «Εδραιώνοντας και επαναφέροντας τον θεσμό στην πλήρη του διάσταση, επωφελούνται σίγουρα οι εργαζόμενοι που καλύπτονται σήμερα από συλλογικές συμβάσεις αλλά την ίδια στιγμή με την προοπτική της επέκτασης του θεσμού των συλλογικών συμβάσεων, δημιουργείται και η δυνατότητα και η δυναμική να καλύψουμε μέσω της ΑΤΑ περίπου το σύνολο των εργαζομένων».

Μάτσας: Κίνητρα και στις επιχειρήσεις

Ο κ. Μάτσας σημείωσε ότι είναι εφικτό να αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των συλλογικών συμβάσεων στην Κύπρο ενώ θα μπορούσα να δοθούν και κίνητρα στις επιχειρήσεις: «Ενας συνδυασμός στοιχείων, είναι να δώσεις την δυνατότητα αξιοποίησης του θεσμικού πλαισίου του διαλόγου είτε για επιχειρησιακές είτε για κλαδικές συμβάσεις μέσα από την διαπραγματευση εργοδοτη - συντεχνιών. Την ίδια στιγμή μπορείς να παραχωρήσεις κίνητρα στις επιχειρήσεις οι οποίες θα εφαρμόσουν συλλογικες συμβασεις. Είναι σημαντικό να ξεκινήσει ο διάλογος με καλή θέληση. Μέσα από τις συμβάσεις επωφελούνται και οι εργαζόμενοι αλλά και οι επιχειρήσεις. Αίρεται και ο αθέμιτος ανταγωνισμός που υπάρχει σε πολλούς τομείς».

ΓΓ ΠΕΟ: Απορρύθμιση της εργασίας στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια 

Η ΓΓ της ΠΕΟ Σωτηρούλα Χαραλάμπους μιλώντας στην Brief για το θέμα ανέφερε: «Στην έκθεση που ετοιμάστηκε από τις υπηρεσίες της ευρωπαϊκής επιτροπής, στη συζήτηση για την οδηγία για τον κατώτατο μισθό, η Κύπρος υποδεικνύεται ως μια από τις χώρες που τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης αλλά και της υποτίμησης της εργασίας μειώθηκε πάρα πολύ το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίες. Ορίζει ότι το ποσοστό είναι κάτω από 55%. Έχοντας υπόψη αυτά τα στοιχεία στο πλαίσιο της απορρύθμισης της εργασίας που δημιουργήθηκε όλα αυτα τα χρόνια, εμείς έχουμε εδώ και χρόνια ως προτεραιότητα τις θεσμικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν για να ενισχυθεί ο μηχανισμός της ρύθμισης με συλλογικές συμβάσεις εργασίας των όρων απασχόλησης. 

Οι εισηγήσεις της ΠΕΟ

«Και έχουμε κάνει συγκεκριμενες εισηγήσεις. Για παράδειγμα εδώ και χρόνια αυτό που διεκδικούμε είναι θεσμικές ρυθμίσεις έτσι που οι βασικοί όροι των κλαδικών συμβάσεων εργασίας να εφαρμόζονται από όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου. Άρα εμείς περιμένουμε από το νέο Υπουργό είναι να γίνει ένας οδικός χάρτης που θα συζητηθεί και θα συμφωνηθεί σε κοινωνικό διάλογο που θα οδηγεί σε συγκεκριμένα μέτρα. Να υπάρχει για παράδειγμα νόμος ο οποίος θα ορίζει ότι οι βασικοί όροι των συλλογικών συμβάσεων, θα αφορούν όλους τους εργαζόμενους του κλάδου. 

Επιπλέον εκεί που δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις και μιλάμε για μεγάλους κλάδους της οικονομίας, πρέπει να κάνει ενέργειες το Υπουργείο Εργασίας ώστε να μην γίνονται αποδεκτά προσωπικά συμβόλαια εργασίας αλλά να οδηγήσει τα πράγματα στη συνομολόγηση συλλογικών συμβάσεων. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να γίνουν και αλλαγές στον κατώτατο μισθό που αφορά ένα πολύ ευάλωτο μέρος των εργαζομένων, έτσι ώστε η ρύθμιση για τον κατώτατο μισθό των εργαζομένων χωρίς συλλογική σύμβαση, να μην αφορά μόνο τον μισθό αλλά να αφορά και ένα βασικό πλαίσιο δικαιωμάτων. Για παράδειγμα για πόσες ώρες εργασίας είναι ο μισθός, την υπερωριακή αποζημίωση, ποιες οι γιορτές και οι αργίες και πώς πρέπει να αποζημιώνονται, 13ος μισθός, ΑΤΑ. 

Για να μπορέσει ο στόχος να υλοποιηθεί πρέπει να γίνουν συγκεκριμένα βήματα που να οδηγούν στο να έχουμε ρυθμισμένους όρους απασχόλησης μέσα από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Ακόμα και τις κλαδικές που έχουμε σήμερα δεν τις τηρούν όλες οι επιχειρήσεις. Γι’ αυτό και τώρα προκύπτει πρόβλημα στην Οικοδομική Βιομηχανία. Σε όρους του νόμου για την Οικοδομική βιομηχανία, δεν περιλαμβάνονται οι μισθοί και εμείς ζητούμε να συμπεριληφθούν και οι μισθοί για να εφαρμόζονται από όλους τους εργοδοτούμενους. Ενώ έχουμε συλλογική σύμβαση κάποιοι εργολάβοι δεν την αναγνωρίζουν. Έτσι θα σταματήσει και ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ εργοδοτών που αναγνωρίζουν την σύμβαση και την εφαρμόζουν και εργοδοτών που δεν την αναγνωρίζουν και δίνουν υποδεέστερα ωφελήματα. Ελπίζουμε να μας καλέσει σύντομα ο Υπουργός για να αρχίσει ο διάλογος για το θέμα των συμβάσεων»

ΟΕΒ: Διαφορετικά δεδομένα με τα εργασιακά στην Κύπρο - Ενισχύει ήδη τις συμβάσεις το σύστημα μας

Από πλευράς ΟΕΒ, η Διευθύντρια Εργασιακών Σχέσεων της ΟΕΒ  Λένα Παναγιώτου ανέφερε κατ’ αρχάς ότι η Δανία αμφισβητεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την συγκεκριμένη οδηγία της ΕΕ για την αύξηση των συλλογικών συμβάσεων. Καταχώρησε προσφυγή για να ακυρωθεί η οδηγία. «Οπόταν θα πρέπει να περιμένουμε και τις όποιες εξελίξεις από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου». 

Επιπρόσθετα σημείωσε: «Είναι γνωστο ότι μέσα σε εκείνη την οδηγία υπάρχει μία πρόνοια που λέει ότι θα πρέπει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν μέτρα για να καλύπτονται οι μισθοί από συλλογικές συμβάσεις. Να ενισχύσουν δηλαδή την κάλυψη των εργαζομένων με συλλογικές συμβάσεις στο κομμάτι που αφορά τους μισθούς. Όχι συμβάσεις για οποιοδήποτε θέμα.

Με τα δεδομένα κάθε χώρας

Επιπρόσθετα η κ. Παναγιώτου σημείωσε: «Το θέμα αυτό πρέπει να εξετάζεται ανάλογα και με τα δεδομένα κάθε χώρας. Κάθε χώρα έχει διαφορετικά δεδομένα. Στην Κύπρο εδώ και δεκαετίες έχουμε ένα σύστημα τριμερούς συνεργασίας (κράτος, συντεχνίες, εργοδότες), υπάρχει ο κώδικας βιομηχανικών σχέσεων, υπάρχουν μηχανισμοί που ενισχύουν τον συνδικαλισμό, υπάρχει και ο νόμος του 2012 περί συνδικαλιστικής αναγνωρισης. Έχουμε αρκετά μέτρα για αυτά τα θέματα σε αντίθεση με άλλες χώρες που ο συνδικαλισμός σχεδόν δεν υπάρχει. Πρώτα να εναρμονιστούμε με την οδηγία και μετά να δούμε θα συζητήσουμε και εισηγήσεις και προτάσεις που θα τεθούν. Θεωρούμε όμως ότι το σύστημα που έχουμε ήδη ενισχύει τις συμβάσεις».