Όχι μόνο χαμηλότερα από το κανονικό είναι σε κάποιες περιπτώσεις οι εκμισθώσεις κρατικής γης, αλλά ούτε ακόμα και τα ενοίκια δεν καταβάλλονται από αριθμό μισθωτών προς το κράτος, όπως καταδεικνύει έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αφού τα οφειλόμενα έχουν ξεπεράσει τα €8 εκατομμύρια.
Πιο συγκεκριμένα, για κακοδιαχείριση και για αδιαφανείς διαδικασίες κάνει λόγο η Ελεγκτική Υπηρεσία στην Έκθεση της για την διαχείριση εκμισθώσεων κρατικής γης, «πυροβολώντας» την ίδια ώρα το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας ότι επιδεικνύει ανοχή σε παράνομες επεμβάσεις και ότι συγκαλύπτει τους επεμβασίες.
Μάλιστα, στην έκθεση της η ΕΥ αναφέρεται σε αρκετές εξόφθαλμες περιπτώσεις, αφού από ξενοδοχείο μέχρι και γνωστά καφεστιατόρια φαίνεται να λειτουργούσαν χωρίς να έλεγξε κανείς εδώ και χρόνια είτε το ποσό του ενοικίου που καταβαλλόταν, είτε τη νομιμότητα της σύμβασης.
Ειδικότερα, μέσα από τον έλεγχο διαπιστώθηκε - σύμφωνα με την Ελεγκτική - πως το Τμήμα Κτηματολογίου αναθέτει δημόσιες συμβάσεις που πολλές φορές είναι πολύ μεγάλης αξίας με διαδικασίες οι οποίες δεν διασφαλίζουν τα οικονομικά συμφέροντα του κράτους, προκαλώντας - όπως σημειώνει - προϋποθέσεις για κρούσματα διαφθοράς, αφού σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν υπάρχει καταγεγραμμένη η κρατική γη που είναι διαθέσιμη για εκμίσθωση, παρά μόνο το σύνολο της κρατικής γης, ενδεχομένως κάποια παράνομη εσωτερική πληροφόρηση να ευνοεί συγκεκριμένους ενδιαφερόμενους.
Μάλιστα, η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει ήδη προβεί σε καταγγελία στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς για μία περίπτωση, ενώ παράλληλα ετοιμάζει και δεύτερη μόλις λάβει τα σχόλια από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Ξενοδοχείο δίνει €54.600, ενώ έπρεπε να δίνει €655.200 από το 2019
Χαρακτηριστικό παράδειγμα για όσα αναφέρει η ΕΥ, η περίπτωση ξενοδοχειακής μονάδας η οποία ενώ θα έπρεπε να καταβάλει ετησίως από το 2019 στο κράτος €655.200, πληρώνει μόνο €54.600, καθώς κανείς δεν έλεγξε τη σύμβαση.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει η ελεγκτική για τη συγκεκριμένη περίπτωση, το μίσθωμα καθορίστηκε σε 0,5% ετησίως πάνω στην αξία της ιδιοκτησίας, σύμφωνα και με εισήγηση του Τμήματος Κτηματολογίου, διότι ήταν κατά 87% μέτοχος ο Συνεργατισμός. Σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης, αν μειωνόταν το ποσοστό συμμετοχής του Συνεργατισμού κάτω από το 51%, τότε το μίσθωμα θα ανέβαινε αυτόματα στο 6% της αγοραίας αξίας της γης.
Από στοιχεία που έλαβε η ΕΥ από τον Έφορο Εταιρειών, φαίνεται ότι στις 21.2.2019 μειώθηκε το ποσοστό του Συνεργατισμού σε 49,2%, χωρίς ωστόσο το Κτηματολόγιο να ζητήσει να αυξηθεί το μίσθωμα και ο μισθωτής εξακολουθεί να καταβάλλει ως μίσθωμα 0,5% πάνω στην αγοραία αξία της γης.
Σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρηση που έγινε για την πενταετία 2018 - 2023, το ετήσιο μίσθωμα ανέρχεται σε €54.600, ενώ από τις 21.2.2019 και μετά θα έπρεπε να ανερχόταν σε €655.200.
Βeach bar με παράνομα γη – Πήγε στην Αρχή κατά της Διαφθοράς ο Γενικός Ελεγκτής
Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί και η περίπτωση γνωστού παραλιακού εστιατορίου / μπαρ στην περιοχή της Σωτήρας, το οποίο σύμφωνα με την Ελεγκτική λειτουργεί εντός χαλίτικης γης (Περιοχή Natura 2000 και εντός Ζώνης Προστασίας της Παραλίας) με την ανοχή αρκετών κρατικών υπηρεσιών.
Όπως σημειώνεται το εν λόγω υποστατικό δεν είχε λάβει ούτε άδεια λειτουργίας από το Υφυπουργείο Τουρισμού, ενώ η μόνη άδεια που είχε παραχωρηθεί προς τον Δήμο Σωτήρας για άδεια χρήσης ήταν αποκλειστικά για αποχωρητήρια / αποδυτήρια.
Μάλιστα, το Τμήμα Πολεοδομίας, στις 4/8/2021 καλούσε τον Δήμο να κατεδαφίσει όλες τις κατασκευές στο τεμάχιο, με τον Δήμο τελικά να υποβάλει ιεραρχική προσφυγή, η οποία ακόμη εξετάζεται.
Συνοψίζοντας το θέμα, η Ελεγκτική κρίνει το ζήτημα ως πολύ σοβαρό, αφού όπως σημειώνει «το Τμήμα Κτηματολογίου αλλά και ο Δήμος Σωτήρας έχουν συμπράξει στην παράνομη κατάληψη (και ανοχή στην κατάληψη) κρατικής γης και την παράνομη παραχώρησή της σε ιδιώτη και επιχειρούν την εκ των υστέρων νομιμοποίηση της παρανομίας με την ανοχή του Επάρχου Αμμοχώστου».
Μάλιστα, για την εν λόγω η υπόθεση η Ελεγκτική Υπηρεσία κατέθεσε στις 16/3/2023 σχετική καταγγελία στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς.
Καφεστιατόριο λειτουργούσε χωρίς άδεια από το 2019 – Πήρε επιστολή
Άλλη περίπτωση αφορά καφεστιατόριο και πάλι στον Δήμο Σωτήρας το οποίο σύμφωνα πάντα με την Ελεγκτική λειτουργούσε κατά παράβαση της σύμβασης η οποία έληξε το 2021.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, για το εν λόγω υποστατικό η συμφωνία έληξε το 2021, χωρίς δικαίωμα περαιτέρω ανανέωσης, με τους μισθωτές να χρησιμοποιούν όπως σημειώνει η ΕΥ από τότε μέχρι και σήμερα παράνομα την εν λόγω κρατική γη.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, οι μισθωτές είχαν προχωρήσει με αίτημα για εκ νέου μίσθωση του εν λόγω ακινήτου, ωστόσο η αίτηση απορρίφθηκε από το Υπουργικό στη συνεδρία του στις 12/10/2022.
Έτσι, όπως αναφέρει η ΕΥ, οι μισθωτές οι οποίοι ενημερώθηκαν στις 12/12/2022 για την απόφαση θα πρέπει να εγκαταλείψουν μέσα σε περίοδο έξι μηνών το υποστατικό και ενώ θα πρέπει να καταβάλουν ενδιάμεσα οφέλη για την παράνομη κατοχή και χρήση της κρατικής γης.
10 μισθωτές χρωστούν €5,4 εκατ. – Καθυστερήσεις σε όλα
Παράλληλα, πρόβλημα φαίνεται να προκύπτει και με την είσπραξη καθυστερημένων μισθωμάτων, καθώς τα ανείσπρακτα μέχρι τις 31.12.2021 ανέρχονταν σε €8,5 εκατ., ενώ τα €5,4 εκατ. οφείλονταν από 10 μόνο μισθωτές,
Την ίδια ώρα καθυστέρηση παρατηρείται και με την εξέταση των αιτήσεων για εκμίσθωση κρατικής γης, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία αυτές ανέρχονταν σε 8.178, με τις πρώτες να χρονολογούνται από το 1980. Καθυστέρηση επίσης εντοπίστηκε και στον μέσο όρο ολοκλήρωσης της διαδικασίας εξέτασης των υποθέσεων καθώς η Ελεγκτική εντόπισε πως χρειάζονταν 72 μήνες αντί σε 12-18 μήνες, όπως τέθηκε στον Χάρτη Δικαιωμάτων του Πολίτη.
Διαβάστε αυτούσια την Έκθεση εδώ
Τμήμα Κτηματολόγιο: Δεν αποφασίζουμε μόνοι μας για την κρατική γη
Σχετικά με την «Ειδική Έκθεση αρ. ΤΚΧ/1/2023, Διαχείριση Εκμισθώσεων Κρατικής Γης», της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ημερομηνίας 11.5.2023, το Υπουργείο Εσωτερικών και το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ΤΚΧ) αναφέρουν τα ακόλουθα:
Η διάθεση της κρατικής γης διέπεται από σχετική Νομοθεσία και Κανονισμούς οι οποίοι πηγάζουν από το άρθρο 54(ε) του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία ο τρόπος υποβολής και εξέτασης των αιτήσεων, η εκτίμηση της ιδιοκτησίας και η όλη διαδικασία που αφορά στη διάθεση κρατικής γης προβλέπεται ρητά από σχετικούς Κανονισμούς. Το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας εφαρμόζει τη νομοθεσία και η διάθεση της κρατικής γης γίνεται μετά από σχετική έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, αφού η αίτηση αξιολογηθεί σύμφωνα με τους Κανονισμούς, λαμβάνοντας υπόψη τα φυσικά και νομικά χαρακτηριστικά του ακινήτου, των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων για την καταβολή αγοραίου μισθώματος/τέλους χρήσης, όπου εφαρμόζεται και της σκοπούμενης χρήσης του ακινήτου.
Η διαχείριση της κρατικής γης δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του περί της Ρύθμισης των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου (Ν.73(Ι)/2016), ούτε αφορά σε ανάθεση δημόσιων συμβάσεων. Οι κανονισμοί που διέπουν τη διάθεση κρατικής γης είναι περιοριστικοί και εφαρμόζονται κατόπιν σχετικού ενδιαφέροντος από αιτητές. Ο σχεδιασμός πολιτικής για την αξιοποίηση της κρατικής γης για σκοπούς δημόσιου συμφέροντος αφορά υλοποίηση πολιτικών αποφάσεων της Κυβέρνησης και δεν αποτελεί αρμοδιότητα μόνο του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας.
Το Τμήμα διαχειρίζεται περίπου 2.700 μισθώσεις και άδειες χρήσης κρατικής γης εφαρμόζοντας μηχανογραφικό σύστημα παρακολούθησης και περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό ενδεχόμενα προβλήματα διαχείρισης των μισθώσεων και των αδειών χρήσης. Οι μισθωτές/αδειούχοι χρήσεις επιβαρύνονται επιπρόσθετα σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής των μισθωμάτων/τελών χρήσης.
Με σκοπό την απλοποίηση της διαδικασίας και τη μείωση του χρόνου εξέτασης των αιτήσεων, το ΤΚΧ αναθεωρεί τις διαδικασίες του σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών.
Το ΤΚΧ λαμβάνει συνεχώς νομικά μέτρα για την είσπραξη καθυστερημένων μισθωμάτων αλλά και για παράνομες επεμβάσεις σε κρατική γη, για δεκάδες περιπτώσεις σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία του Δημοκρατίας και σύμφωνα με τις οδηγίες της Γενικής Λογίστριας. Για τις δύο περιπτώσεις όπου γίνεται αναφορά σε καταγγελία στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, το Τμήμα προέβη σε όλες τις ενδεδειγμένες διαδικασίες που προβλέπονται από τη νομοθεσία.
Το ΤΚΧ λαμβάνει πάντοτε υπόψη τις συστάσεις του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας και προβαίνει στις αναγκαίες ενέργειες όπου απαιτείται, για συμμόρφωση με αυτές. Τέλος, αναφέρεται ότι το Υπουργείο Εσωτερικών και το ΤΚΧ ξεκίνησαν τη μελέτη αναθεώρησης των υφιστάμενων Κανονισμών, σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία και άλλα Τμήματα, ώστε να διασαφηνιστούν τυχόν κενά και ασάφειες στους Κανονισμούς και να θεσπιστούν νέοι κανονισμοί, οι οποίοι να λαμβάνουν υπόψη και τις παρατηρήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
