• Η παρατεταμένη κρίση του COVID - 19 και ο τουρισμός «πυξίδα» για την πορεία
• Η κεφαλαιακή επάρκεια ικανοποιητική, κρίνεται όμως από τα ΜΕΔ
• Η φερεγγυότητα του ιδιωτικού τομέα καθορίζει την εξυπηρέτηση των τραπεζικών δανείων

Γράφει Χρύσω Αντωνιάδου

Το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα είναι προς το παρόν περισσότερο θωρακισμένο σε σχέση με το 2008, λόγω των μέτρων που ελήφθησαν την τελευταία δεκαετία, τα οποία ενίσχυσαν την κεφαλαιακή βάση του χρηματοπιστωτικού κλάδου.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αναλάβει πρωτοβουλία με την υιοθέτηση μέτρων νομισματικής πολιτικής και εποπτείας των τραπεζών που στοχεύουν στον περιορισμό των επιπτώσεων από την πανδημία του κορωνοϊού, όπως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης λόγω πανδημίας (PEPP) 750 δις ευρώ, η διατήρηση παρεμβατικών επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα, η επέκταση του καταλόγου των περιουσιακών στοιχείων που οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιούν ως εξασφαλίσεις για να αντλούν ρευστότητα από το Ευρωσύστημα και μεγαλύτερη ευελιξία σε σχέση με τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, ώστε οι τράπεζες να είναι σε θέση να απορροφούν πιθανές ζημιές.

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<      

Η επίπτωση της πανδημίας στις τράπεζες εξαρτάται από το μέγεθος της ύφεσης και από την έκταση της επιδείνωσης της φερεγγυότητας του ιδιωτικού τομέα, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, που έχουν υποχρεώσεις προς τις τράπεζες.

Τα τρία «αγκάθια»

Τραπεζικές πηγές εξηγούσαν στη Brief ότι όλα εξαρτώνται από τρεις κυρίως παράγοντες:

• Πρώτη, τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης,
• Δεύτερο, το μέγεθος της μείωσης των τουριστικών εσόδων.
• Τρίτο, το ύψος της δημοσιονομικής παρέμβασης του κράτους.

Επεσήμαιναν πως «η ύφεση εκτιμάται ότι θα είναι εκτεταμένης διάρκειας λόγω της
έκθεσης της οικονομίας στον τουρισμό». Σε ερώτησή μας σχετικά με τα κύρια θέματα που έχουν ενώπιόν τους να διαχειριστούν οι τράπεζες τους προσεχείς μήνες, δεν αποκλείουν ένα ενδεχόμενο πρόβλημα
κεφαλαιακής επάρκειας λόγω της επιδείνωσης της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού τους. «Η παρατεταμένη κρίση του κορωνοϊού δημιουργεί ζημιές στο τραπεζικό σύστημα. Η επιδείνωση της φερεγγυότητας του ιδιωτικού τομέα δημιουργεί επιπτώσεις στην εξυπηρέτηση των τραπεζικών δανείων και στη χορήγηση νέων δανείων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται».

Όπως ήδη αναφέρθηκε, η επιδείνωση της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού θα είναι αναπόφευκτη. Ωστόσο, μια θετική εξέλιξη είναι ότι το 2019 σημειώθηκε περαιτέρω συρρίκνωση των ΜΕΧ κατά €1,3 δις., φθάνοντας τα €9 δις, μέσα από «οργανικές» μειώσεις κυρίως αποπληρωμές, επιτυχείς αναδιαρθρώσεις που αναταξινομήθηκαν ως εξυπηρετούμενα δάνεια, διαγραφές δανείων και διακανονισμό χρεών μέσω ανταλλαγής με περιουσιακά στοιχεία. Ωστόσο, ο δείκτης των συνολικών ΜΕΧ ως προς τις συνολικές χορηγήσεις εξακολουθεί, παρά τις μειώσεις στις ΜΕΧ, να είναι πολύ υψηλός, στο 27,9% τον Δεκέμβριο του 2019.

«Δυστυχώς», δήλωναν τραπεζικές πηγές, «η εν εξελίξει ύφεση θα ανακόψει την καθοδική πορεία και θα αποτελέσει την αιτία για τη δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων και θα επιδράσει αρνητικά στα οικονομικά αποτελέσματα των τραπεζών».

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Ο κλάδος των ξενοδοχείων και της εστίασης ήδη δέχεται ισχυρό πλήγμα. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των δανείων πιθανόν να σταματήσουν να αποπληρώνονται σύμφωνα με τις συμβατικές υποχρεώσεις έτσι που να οδηγήσουν σε αύξηση το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Ήδη, με την εξάπλωση του ιού COVID-19, τα τραπεζικά επιτελεία επικεντρώνονται στον περιορισμό οποιασδήποτε πιθανής επιδείνωσης της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου, αναμένοντας ότι με την πλήρη επαναφορά στην κανονικότητα θα αυξηθούν οι ταχύτητες για βελτίωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου μέσω οργανικών ή μη λύσεων.

Τα ΜΕΔ

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την πρώτη τριμηνία του 2020, οπόταν και ανακοινώθηκαν οικονομικά αποτελέσματα από τις τράπεζες, το σύνολο των δανείων στον τραπεζικό τομέα ανέρχονταν σε €33.6 δις (τέλος Μαρτίου 2020), ήτοι 164.5% του εκτιμώμενου ονομαστικού ΑΕΠ του 2020.

Τα συνολικά δάνεια αποτελούνταν από €7.1 δις σε μη κατοίκους και €26.5 δις σε κατοίκους ή €26.2 δις εξαιρουμένης της Κυβέρνησης. Αυτό το ποσό, το οποίο περιλαμβάνει περισσότερα από €9 δις σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αντιστοιχούσε στο 128% του ονομαστικού ΑΕΠ.

Το ύψος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) μειώθηκε από €20.9 δις στα τέλη Δεκεμβρίου 2017 σε €10.4 δις στα τέλη Δεκεμβρίου 2018 μετά την πώληση δανείων της Τράπεζας Κύπρου (Project Helix) και την εξυγίανση της Κυπριακής Συνεργατικής Τράπεζα, δηλαδή καταγράφεται μια μείωση των ΜΕΔ κατά €10.5 δις κατά την υπό αναφορά περίοδο. Η μείωση αυτή αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις (κατά €4.3 δις),  νοικοκυριά (κατά €5.8 δις) και €0.3 δις (άλλους τομείς).

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Σύμφωνα με τα πρότυπα αναφοράς της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ) και τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) προς τις τράπεζες, τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια θεωρούνται τα ανοίγματα τα οποία εμπεριέχουν έναν από τους πιο κάτω όρους:

• Ο δανειολήπτης έχει αξιολογηθεί ότι δεν είναι πιθανό να εκπληρώσει τις πιστωτικές του υποχρεώσεις χωρίς την εκποίηση της εξασφάλισής του, ανεξάρτητα από τυχόν ληξιπρόθεσμες οφειλές ή τον αριθμό των ημερών σε καθυστέρηση.
• Δάνεια σε αθέτηση ή απομειωμένα δάνεια σύμφωνα με τον Κανονισμό Κεφαλαιακών Απαιτήσεων (CRR), τα οποία δημιουργούν αθέτηση υποχρέωσης βάσει συγκεκριμένης πιστωτικής προσαρμογής, αναδιάρθρωσης κινδύνου και πτώχευσης του οφειλέτη.
• Σημαντικά ανοίγματα όπως καθορίζονται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), τα οποία είναι ληξιπρόθεσμα πέραν των 90 ημερών.
• Εξυπηρετούμενα, ρυθμισμένα δάνεια υπό επίβλεψη για τα οποία χρειάζονται επιπρόσθετες ρυθμίσεις.
• Εξυπηρετούμενα, ρυθμισμένα δάνεια υπό επίβλεψη τα οποία παρουσιάζουν ληξιπρόθεσμες οφειλές πέραν των 30 ημερών εντός της περιόδου επίβλεψης.