Νομοσχέδιο με το οποίο προωθείται η ανανέωση και συνέχιση του ισχύοντος φορολογικού καθεστώτος στην κυπριακή ναυτιλία, δηλαδή του συστήματος φορολόγησης με ετήσιο φόρο χωρητικότητας, κατόπιν σχετικής έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ετοίμασε και προώθησε στη Βουλή για ταχεία εξέταση και ψήφιση η Κυβέρνηση.

Το φορολογικό καθεστώς για την Κυπριακή ναυτιλία, δηλαδή το σύστημα φορολόγησης με ετήσιο φόρο χωρητικότητας, ρυθμίζεται με τον «περί Εμπορικής Ναυτιλίας (Τέλη και Φορολογικές Διατάξεις) Νόμο του 2010» (Νόμος 44(Ι)/2010) είχε υιοθετηθεί το 2010, κατόπιν σχετικής έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως σχέδιο κρατικής ενίσχυσης, με 10ετή διάρκεια, η οποία έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2019.

Με αυτά τα δεδομένα, αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση που συνοδεύει τον νομοσχέδιο, από τον Ιούλιο του 2018 το Υφυπουργείο Ναυτιλίας με τη συμβολή της ad hoc Ομάδας Εργασίας/Διαπραγμάτευσης για το Φορολογικό Σύστημα της Κυπριακής Ναυτιλίας προχώρησε σε επαφές με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανανέωση του καθεστώτος φόρου χωρητικότητας για την περίοδο 2020-2029. 

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Στα πλαίσια αυτά και κατόπιν επίσημης κοινοποίησης (notification) του σχετικού σχεδίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 6/11/2019, δυνάμει του άρθρου 108(3) της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προστίθεται, έτυχε της τελικής έγκρισης του Κολλεγίου των Επιτρόπων ως συμβατό με το Ενωσιακό κεκτημένο στις 16 Δεκεμβρίου 2019. 

Συνήθης πρακτική πανευρωπαϊκά
Όπως αναφέρεται περαιτέρω στην εισηγητική έκθεση, η μέθοδος φορολόγησης με ετήσιο φόρο χωρητικότητας αντί του κανονικού εταιρικού φόρου αποτελεί σύστημα που υιοθετούν πλέον σχεδόν όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι αποδεχτό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται, η δεκαετής εφαρμογή του Νόμου 44(Ι)/2010 αποδείχθηκε απόλυτα επιτυχής τόσο στην εφαρμογή του συστήματος όσο και βάσει των αποτελεσμάτων των σχετικών ελέγχων που διεξήγαγε τα τελευταία δέκα χρόνια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Οι φορολογικές ελαφρύνσεις που παρέχονται με τη μορφή του ετήσιου φόρου χωρητικότητας για τους πλοιοκτήτες κυπριακών πλοίων εγγεγραμμένων στο Κυπριακό Νηολόγιο, για τις πλοιοδιαχειρίστριες εταιρείες που εδρεύουν στην Κύπρο αλλά και για τους πλοιοκτήτες αλλοδαπών πλοίων και για τους ναυλωτές πλοίων, προστίθεται, «αναμφίβολα συνέβαλαν στη σταθερότητα και περαιτέρω βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής ναυτιλιακής βιομηχανίας και στήριξαν την κυπριακή οικονομία κατά την οικονομική κρίση». 

Μεγάλη συμβολή
Βάσει των στοιχείων, ο αριθμός των εταιρειών που εντάχτηκαν στο σύστημα φόρου χωρητικότητας από το 2010 αυξήθηκε με γεωμετρική πρόοδο επιβεβαιώνοντας την ελκυστικότητα του συστήματος και τις ευρύτερες θετικές του οικονομικές επιπτώσεις.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, ο αριθμός των διαχειριστών πλοίων αυξήθηκε στους 48 από 29 το 2010 (αύξηση 66%), ενώ των ναυλωτών στους 48 από 14 (αύξηση 240%) και των πλοιοκτητών αλλοδαπών πλοίων σε 119 από 9 το 2010 (αύξηση πέραν του 800%). Δηλαδή, συνολικά από 52 το 2010 αυξήθηκαν στα 220 το 2019, σημειώνοντας αύξηση 323%.

>>> Οι οικονομικές εξελίξεις σήμερα <<<

Τα οφέλη της επόμενης 10ετίας
Όπως αναφέρεται, επίσης, στην εισηγητική έκθεση, υπολογίζεται ότι τα ανανεωμένα σχέδια κρατικών ενισχύσεων θα χρησιμοποιηθούν κατά την περίοδο 2020-2029 από 1.500-2.000 ναυτιλιακές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο (1.600 πλοιοκτήτες, 150 ναυλωτές, 80 πλοιοδιαχειριστές) και αριθμό ναυτικών που θα παίρνουν τη σχετική απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος με εκτιμώμενο ετήσιο συνολικό ύψος της σχετικής κρατικής ενίσχυσης της τάξης των 15,4 εκατομμυρίων ευρώ. 

Η εν λόγω κρατική ενίσχυση, επισημαίνεται, εκτιμάται ότι θα υπερκαλυφθεί κατά πολύ με τη διατήρηση στην Κύπρο και την περαιτέρω επέκταση των δραστηριοτήτων τους, των υφιστάμενων ναυτιλιακών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο και από την άμεση προσέλκυση νέων ναυτιλιακών δραστηριοτήτων στην Κύπρο, ως αποτέλεσμα των νέων ελκυστικών μέτρων που εισάγονται με το προωθούμενο νομοσχέδιο και από τη συναφή αύξηση φορολογικών εισπράξεων.

Τα κίνητρα και τα τέλη
Σύμφωνα, εξάλλου, με τα όσα αναφέρονται στο ερωτηματολόγιο ανάλυσης αντικτύπου, μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο προνοεί ότι, επιλέξιμοι πλοιοκτήτες κυπριακών και κοινοτικών πλοίων που χρησιμοποιούν μηχανισμούς ή εξοπλισμούς για την περιβαλλοντική διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και για την μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, θα απολαμβάνουν μείωση στον φόρο χωρητικότητας μέχρι και 30%. Όπως αναφέρεται, το μέτρο αυτό θα ενθαρρύνει τους πλοιοκτήτες να εγγραφούν στο Κυπριακό Νηολόγιο και να χρησιμοποιούν το κυπριακό ναυτιλιακό σύμπλεγμα πλοία πιο αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον. 

Αξίζει, δε, να αναφερθεί πως, βάσει του του φορολογικού καθεστώτος που ίσχυε μέχρι τις 31/12/2019 και παρατάθηκε μέχρι να ψηφιστεί το εν λόγω νομοσχέδιο, για κάθε επιλέξιμο πλοίο επιλέξιμων πλοιοκτητών και επιλέξιμων ναυλωτών επιβάλλεται και εισπράττεται ετήσιος φόρος που υπολογίζεται με βάση την καθαρή χωρητικότητα του πλοίου σύμφωνα με τα ακόλουθα:

• από μηδέν μέχρι και 1.000 μονάδες καθαρής χωρητικότητας, για κάθε 100 μονάδες καθαρής χωρητικότητας επιβάλλεται και εισπράττεται φόρος χωρητικότητας €36,50.
• για κάθε επιπρόσθετες 100 μονάδες καθαρής χωρητικότητας από 1.001 μέχρι και 10.000 μονάδες, επιβάλλεται και εισπράττεται φόρος χωρητικότητας €31,03.
• για κάθε επιπρόσθετες 100 μονάδες καθαρής χωρητικότητας από 10.001 μέχρι και 25.000 μονάδες, επιβάλλεται και εισπράττεται φόρος χωρητικότητας €20,08.
• για κάθε επιπρόσθετες 100 μονάδες καθαρής χωρητικότητας από 25.001 μέχρι και 40.000 μονάδες, επιβάλλεται και εισπράττεται φόρος χωρητικότητας €12,78.
• για κάθε επιπρόσθετες 100 μονάδες καθαρής χωρητικότητας πέραν των 40.000 μονάδων, επιβάλλεται και εισπράττεται φόρος χωρητικότητας €7,30.

Σημειώνεται πως, οποιαδήποτε υπολειπόμενη χωρητικότητα που είναι μικρότερη των 100 μονάδων καθαρής χωρητικότητας φορολογείται κατ’ αναλογία.

>>> Bloomberg στην ελληνική <<<

Άλλες αλλαγές
Επιπρόσθετα και σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που υπογράφει ο Γενικός Εισαγγελέας το νομοσχέδιο εισάγει και τις απαιτούμενες τροποποιήσεις στον βασικό Νόμο 44(Ι)/2010, όπως αυτές προκύπτουν από τις απαιτήσεις που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα κράτη μέλη μέσω των αποφάσεων της στις κρατικές ενισχύσεις στις θαλάσσιες μεταφορές.

Ειδικότερα, προστίθεται, για σκοπούς προσαρμογής με τα συναφή νέα δεδομένα και απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αποτυπώνονται στην πρόσφατη απόφασή της για την Κύπρο, το νομοσχέδιο:

1/ τροποποιεί τον ορισμό του όρου «επιλέξιμο πλοίο» και προσδιορίζει πλέον με σαφήνεια ρητά τους τύπους των πλοίων που δύναται να ενταχθούν στο σύστημα φόρου χωρητικότητας, αλλά ταυτόχρονα και τους τύπους των πλοίων που δεν νομιμοποιούνται να ενταχθούν στο σύστημα και δεν συνιστούν «επιλέξιμο πλοίο».

2/ τροποποιεί για σκοπούς νομικής σαφήνειας τον ορισμό του όρου «θαλάσσιες μεταφορές» με στόχο να καθορίσει τις «δραστηριότητες παρεμφερείς με τις θαλάσσιες μεταφορές» και να προσδιορίσει τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες τα έσοδα από τέτοιες «παρεμφερείς δραστηριότητες» εντάσσονται στον φόρο χωρητικότητας.

3/ εισάγει τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες ένας πλοιοκτήτης θα θεωρείται επιλέξιμος πλοιοκτήτης και θα εντάσσεται στο σύστημα φόρου χωρητικότητας σε περίπτωση που αυτός εκναυλώνει ένα επιλέξιμο πλοίο που υπό όρους ναύλωσης «γυμνού» πλοίου (bareboat charter).

4/ εισάγει τροποποιήσεις με τις οποίες παρέχεται για τους επιλέξιμους πλοιοκτήτες κυπριακών και κοινοτικών πλοίων μείωση του φόρου χωρητικότητας μέχρι 30%, νοουμένου ότι πρόκειται για πλοία που χρησιμοποιούν μηχανισμούς-εξοπλισμούς για την περιβαλλοντική διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και για την μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τέτοια μείωση θα καθορίζονται με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου.

5/ Διευρύνει την ισχύουσα φορολογική ελάφρυνση για τους ναυτικούς, δηλαδή την απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος, ούτως ώστε αυτή να εφαρμόζεται πλέον σε ναυτικούς κοινοτικών πλοίων και να μην περιορίζεται σε ναυτικούς κυπριακών πλοίων.

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Επιπρόσθετα, το νομοσχέδιο επιφέρει μικρό αριθμό τροποποιήσεων που στην ουσία είναι τυπικές και προκύπτουν βασικά από τη θεσμική εξέλιξη της δημιουργίας τον Μάρτιο του 2018 του Υφυπουργείου Ναυτιλίας.

Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί πως, οι Βουλευτές καλούνται να προχωρήσουν με την εξέταση και ψήφιση του νομοσχεδίου, καθώς, όπως αναφέρεται στο ερωτηματολόγιο ανάλυσης αντικτύπου, «η μη έγκαιρη ψήφιση του θα προκαλέσει αβεβαιότητα στη ναυτιλιακή βιομηχανία και θα πληγεί σοβαρά η φήμη και ανταγωνιστικότητα του κυπριακού ναυτιλιακού συμπλέγματος».