Η ΣΕΚ παρουσιάζει σήμερα τα ευρήματα της μεγάλης έρευνας κοινής γνώμης με σκοπό την ανάδειξη και ιεράρχηση των κυριοτέρων προβλημάτων που βιώνουν καθημερινά οι εργαζόμενοι στους χώρους εργασίας, αλλά και την αποτύπωση των συναισθημάτων των εργαζομένων με βάση τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ΣΕΚ, από την εταιρεία IMR- Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και τα ευρήματά της καταγράφουν σημαντικά αλλά και ανησυχητικά στοιχεία για ένα φάσμα θεμάτων που δημιουργούν προβλήματα στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής, όπως και της ποιότητας και της αξιοπρέπειας στην εργασία.

Στην έρευνα αναδεικνύεται το ύψος των μισθών, σε συνάρτηση και με το συνεχώς αυξανόμενο κόστος ζωής,ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι εργαζόμενοι στην Κύπρο, σε ποσοστό 83%, ενώ η ανάγκη αύξησης του ύψους του κατώτατου μισθού από την πολιτεία (πριν την ανακοίνωση του θεσπισμένου ΕΚΜ), καταγράφει ένα ποσοστό της τάξης του 31%.

Επιπρόσθετα, τα ποσοστά που διασυνδέονται με τον εργασιακό εκφοβισμό τρομάζουν, καθώς δημιουργούνται συνθήκες που επηρεάζουν αρνητικά την ομαλή λειτουργία της αγοράς εργασίας και ταυτόχρονα υπονομεύουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια και την ψυχοσωματική υγεία των εργαζομένων.

Σύμφωνα με την έρευνα 7 στους 10 εργαζόμενους πιστεύουν ότι, οι εργαζόμενοι στην Κύπρο υφίστανται εργασιακή παρενόχληση, ενώ 1 στους 2 ομολογούν ότι οι ίδιοι προσωπικά έχουν βιώσει εργασιακό εκφοβισμό. Σημαντικός επίσης είναι και ο βαθμός έντασης που έχουν βιώσει τα θύματα εργασιακού εκφοβισμού, η οποία φαίνεται ότι βρίσκεται σε πολύ ανησυχητικά και επικίνδυνα επίπεδα. Η ΣΕΚ καταγγέλλει και δημόσια πως, αυτές οι απαράδεκτες πρακτικές, που δεν συμβαίνουν μόνο στον ιδιωτικό τομέα, έχουν οδηγήσει εργαζόμενους, άνδρες και γυναίκες, είτε σε απόλυση είτε και σε εξαναγκασμό σε παραίτηση.

Η αδυναμία που παρουσιάζει το σύστημα για σωστή, αποτελεσματική και αποτρεπτική διαχείριση αυτών των φαινομένων, μας οδηγεί στην υποχρέωση να καταθέσουμε συγκεκριμένες εισηγήσεις διορθωτικού χαρακτήρα. Χαρακτηριστικά να υπενθυμίσουμε τις καταγγελίες στις οποίες είχε προβεί η ΣΕΚ επίσημα, προς το σύνολο της πολιτείας, κυβέρνηση και βουλή, για συγκεκριμένη περίπτωση εργασιακού εκφοβισμού, η οποία λόγω των κενών και αδυναμιών που παρουσιάζει το σύστημα δεν μπορέσαμε κανένας μας να την βοηθήσει με αποτέλεσμα το θύμα να απολυθεί. Ανάλογο περιστατικό βρίσκεται σε εξέλιξη με διευθυντικό στέλεχος Οργανισμού, όπου ο παραλογισμός και η εκβιαστική συμπεριφορά έχουν καταρρακώσει αξιοπρέπειες και ανατρέπουν επαγγελματική πορεία.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΣΕΚ αναλαμβάνει το αμέσως επόμενο διάστημα συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, προωθώντας δράσεις και καταθέτοντας εισηγήσεις πολιτικής, δίνοντας έμφαση στην άρση της επισφάλειας και της αβεβαιότητας σε δύο βασικούς άξονες, στον εργασιακό εκφοβισμό και στους μισθούς,ως ακολούθως:

Άξονας 1, Εργασιακός Εκφοβισμός

1. Επανεξέταση του νομοθετικού πλαισίου με τρόπο που να διασφαλίζει την αποτελεσματική εξέταση όλων των καταγγελιών και της αυστηρής επίπληξης όσων αποδεδειγμένα προβαίνουν σε τέτοιου είδους ενέργειες. Σημειώνεται ότι σήμερα η εξέταση των καταγγελιών δεν είναι επαρκής, αφού το νομοθετικό πλαίσιο που παραπέμπει στη νομοθεσία για την Ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και επαγγελματική εκπαίδευση εξετάζει καταγγελίες που τεκμηριώνονται ότι διαπράχθηκαν αποκλειστικά λόγω φύλου.
2. Επίσπευση της διαδικασίας ενσωμάτωσης σε όλες τις συλλογικές συμβάσεις και σε όλους τους χώρους εργασίας του Κώδικα αντιμετώπισης της σεξουαλικής παρενόχλησης και των άλλων μορφών παρενόχλησης ο οποίος υπογράφηκε το 2019 από τη ΣΕΚ, την ΠΕΟ και την ΟΕΒ. Ο Κώδικας έθεσε ισχυρές βάσεις για την ευαισθητοποίηση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση τόσο της σεξουαλικής παρενόχλησης όσο και του εργασιακού εκφοβισμού στους χώρους εργασίας του Ιδιωτικού και ευρύτερου Δημόσιου τομέα.
3. Άρτια στελέχωση του Τμήματος Εργασίας με Επιθεωρητές για να μπορούν να προβαίνουν σε άμεση διερεύνηση και εξέταση των καταγγελιών ανάλογα με τη σοβαρότητα τους.
4. Θεσμοθέτηση στις επιχειρήσεις και στους οργανισμούς, λειτουργών ισότητας για αντιμετώπιση παρενοχλήσεων και εργασιακού εκφοβισμού, ώστε οι εργαζόμενοι να αισθάνονται ότι στον χώρο εργασίας τους υπάρχει κλιμάκιο το οποίο μπορεί να τους καθοδηγήσει και να διαχειριστεί είτε προληπτικά είτε και κατασταλτικά, ανάλογα φαινόμενα.
5. Δημιουργία θεσμοθετημένης ανεξάρτητης Διεπιστημονικής   Επιτροπής, με όρους εντολής που να ρυθμίζονται στη βάση Νομοθεσίας, πλήρως στελεχωμένη με κατάλληλα εκπαιδευμένους υπηρεσιακούς λειτουργούς, νομικούς, ψυχολόγους και αστυνομικούς ανακριτές, οι οποίοι θα μπορούν να διαχειρίζονται άμεσα και αποτελεσματικά τα θύματα εργασιακού εκφοβισμού.
6. Παράλληλα η ΣΕΚ στο αμέσως επόμενο διάστημα θα αναλάβει πρωτοβουλία δημιουργίας ειδικού τμήματος, σε συνεργασία με ειδικούς ψυχολόγους και αξιοποιώντας την καθημερινή πρόσβαση στους χώρους εργασίας και την επαφή με τους εργαζόμενους, στο οποίο θα μπορούν να αποτείνονται θύματα εργασιακού εκφοβισμού ή άλλων ανεπιθύμητων συμπεριφορών για να τυγχάνουν ψυχολογικής στήριξης, όπως και καθοδήγησης για τα επόμενα τους βήματα.

Άξονας 2, Μισθοί

1. Η ΣΕΚ μέσα από τις διεκδικήσεις της, προσπαθεί, με την πειθώ και την τεκμηρίωση να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των χιλιάδων μελών της, όπως και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου γενικότερα. Ως προς τη μισθολογική βελτίωση των πραγμάτων γίνεται μια συνειδητή προσπάθεια να διορθωθεί σταδιακά η στρέβλωση που υπάρχει στην εξίσωση «απολαβές μισθωτών – κερδοφορία εταιρειών». Όπως προκύπτει από την ανάλυση των Εθνικών Λογαριασμών που γίνεται δύο φορές το χρόνο από τη Στατιστική Υπηρεσία οι απολαβές των μισθωτών, (ως ποσοστό του ΑΕΠ), μειώθηκαν από το 48.2% που ήταν το 2012 στο 44.9% το 2021, ενώ την ίδια περίοδο η κερδοφορία των εταιρειών αυξήθηκε από το 18% στο 25.3%.
2. Η πρόσφατη θέσπιση του Εθνικού Κατώτατου Μισθού, έχει δημιουργήσει για πρώτη φορά ένα πλαίσιο που μπορεί, παρά τις αδυναμίες που έχουμε αναδείξει, να αποτελέσει εφαλτήριο για περαιτέρω βελτίωση των ωφελημάτων των ευάλωτων εργαζομένων. Ήδη η ΣΕΚ βρίσκεται σε επαφή με τη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων και με την Ομάδα Εργαζομένων της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, αξιολογώντας τις εξελίξεις και δημιουργώντας συνθήκες βελτίωσης των δεδομένων. Σημαντικό σημείο αναφοράς, αποτελεί η προώθηση της Οδηγίας για τον Ευρωπαϊκό Κατώτατο Μισθό και η δημιουργία της υποχρέωσης προς τα Κράτη Μέλη για εφαρμογή στρατηγικής, σε συνεργασία με τους Κοινωνικούς Εταίρους, για επέκταση της κάλυψης μέσω συλλογικών συμβάσεων, ποσοστού 80% των εργαζομένων. Στο μεσοδιάστημα, η ΣΕΚ έχει ήδη ξεκινήσει εκστρατεία ενημέρωσης των εργαζομένων ως προς τις πρόνοιες του θεσπισμένου Εθνικού Κατώτατου Μισθού, έτσι ώστε να περιοριστεί η δυνατότητα εκμετάλλευσης των αδυναμιών.
3. Βελτίωση των μισθών και ωφελημάτων που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι μέσα από την ανανέωση των συλλογικών συμβάσεων, τόσο μισθολογικά όσο και σε ότι αφορά παρεμφερή ωφελήματα δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην περαιτέρω ενίσχυση του θεσμού των Ταμείων Προνοίας ως δεύτερος πυλώνας συνταξιοδοτικών παροχών.
4. Αξιοποίηση της δυνατότητας που δίνεται μέσα από τον θεσμοθετημένο κοινωνικό διάλογο στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος για διόρθωση των αδυναμιών που παρουσιάζει ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός, όπως είναι η ωριαία απόδοση και η αξιοποίηση του Μηχανισμού αναθεώρησης, σε σχέση με το ύψος, λαμβάνοντας υπόψη και τα δεδομένα που διασυνδέονται με το κόστος ζωής.
5. Πλήρης επαναφορά της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής (ΑΤΑ) ώστε να αποκαθίσταται η αγοραστική δύναμη των μισθών από τη διάβρωση του πληθωρισμού. Η πλήρης απόδοση της ΑΤΑ θα αυξήσει την κατανάλωση και θα στηρίξει την πραγματική οικονομία. Παράλληλα, η ΣΕΚ θα στοχεύσει στην επέκταση της κάλυψης μέσω της Α.Τ.Α, για όσο το δυνατόν περισσότερους εργαζόμενους.
6. Συγκροτημένη και στοχευμένη προσπάθεια για περιορισμό των μονοπωλίων και ολιγοπωλίων που νοθεύουν τον υγιή ανταγωνισμό, όπως είναι για παράδειγμα οι τραπεζικές χρεώσεις και τα καρτέλ στα καύσιμα, ενώ θα πρέπει να γίνει έλεγχος και σε άλλους τομείς της αγοράς που πιθανόν να υπάρχει νόθευση του ανταγωνισμού σε είδη πρώτης ανάγκης όπως είναι π.χ. το ψωμί, το γάλα κ.λ.π.

ΣΥΝΟΨΗ

Συνοψίζοντας, θα πρέπει να σημειωθεί ξανά η σοβαρότητα των ευρημάτων της έρευνας, που αποτυπώνουν τη ζώσα πραγματικότητα, όπως την βιώνουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.

Αυτή την ώρα, δοκιμάζεται το κοινωνικό κράτος, η ευαισθησία και η κοινωνική επάρκεια των θεσμών, όπως και η δυνατότητα δημιουργίας των ικανών και αναγκαίων συνθηκών για επίτευξη του στόχου της κοινωνικής συνοχής και της ποιότητας και της αξιοπρέπειας στην εργασία αλλά και στην καθημερινότητα.

Οφείλουμε να λειτουργήσουμε συλλογικά και κατασταλτικά, με στόχο να χτίσουμε και να ρυθμίσουμε πιο ολοκληρωμένα και κοινωνικά δίκαια την αγορά εργασίας.