Αύξηση κατά 28% στους λογαριασμούς ρεύματος είδαν οι καταναλωτές από την 1η Ιουλίου, όταν και τέθηκε σε ισχύ η κατάργηση της επιδότησης, ενώ σε αυτά έρχονται να προστεθούν και οι αυξήσεις στα καύσιμα για τα οποία καταργήθηκε ο μειωμένος φόρος λόγω λανθασμένης ανάλυσης από την κυβέρνηση. Ζήτημα για το οποίο προειδοποιούσε από τη πρώτη στιγμή της απόφασης η Brief (Διαβάστε εδώ το σχετικό ρεπορτάζ). 

Πιο συγκεκριμένα, η τιμή της κιλοβατώρας μετά την κατάργηση της επιδότησης έφτασε στα 34 σεντς, από τα 27 σεντς που ήταν με την επιδότηση πριν την 1η Ιουλίου, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τα νοικοκυριά να δουν μια αύξηση της τάξεως του 28% στις τιμές. 

>>> Διαβάστε επίσης: Κεραυνός: Ρωτήθηκε για μέτρα στήριξης - Έχουμε να αποπληρώσουμε δάνειο, απάντησε <<<

Ωστόσο αυτή η αύξηση δεν περιγράφει πλήρως την εικόνα, καθώς σε αυτή έρχεται να προστεθεί η μεγάλη κατανάλωση ενέργειας που είχε παρατηρηθεί κατά Ιούλιο και Αύγουστο λόγω θερμοκρασιών και που είχε ως αποτέλεσμα να πολλαπλασιάσει το κόστος που καλούνται τα νοικοκυριά να καταβάλουν εντός Σεπτεμβρίου για τους λογαριασμούς Ιουνίου – Αυγούστου. 

Αυτό εξάλλου ήταν και το πρόβλημα με την απόφαση του Υπουργικού όταν ανακοίνωνε πως από 1η Ιουλίου δεν θα ίσχυε η επιδότηση στο ηλεκτρικό ρεύμα, σε μια περίοδο για την οποία αναμενόταν καύσωνας. Όπως και τελικά έγινε και τα νοικοκυριά καλούνται να πληρώσουν τους κατά πολύ αυξημένους λογαριασμούς. 

Την ίδια ώρα ωστόσο πρόβλημα με τις αποφάσεις της κυβέρνησης παρατηρείται και στην απόφαση για κατάργηση του μειωμένου φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα που ίσχυσε από 1η Ιουλίου και ενώ αναλυτές προειδοποιούσαν για αύξηση στις τιμές του πετρελαίου. 

Ουσιαστικά, η κυβέρνηση με τις αποφάσεις της για κατάργηση των μέτρων επιβάρυνε τα νοικοκυριά – τα οποία ήδη πληρώνουν αυξημένους λογαριασμούς – με επιπλέον έξοδα, και ενώ τα στοιχεία δεν έδειχναν αποκλιμάκωση στις τιμές ενέργειας. 

Πλέον, τα κόμματα ζητούν την επαναφορά των μέτρων, με τα δύο μεγαλύτερα ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ να συμφωνούν πως η κυβέρνηση θα πρέπει να επανεξετάσει τις αποφάσεις της. 

Το μέγεθος του προβλήματος την ίδια ώρα διαφαίνεται και από τις δηλώσεις του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και του Υπουργού Οικονομικών, με τον πρώτο να μην αποκλείει την ανακοίνωση νέων μέτρων για ανακούφιση των νοικοκυριών. 

Πάντως, οι μέχρι στιγμής τελευταίες αποφάσεις, όπως ο μηδενικός ΦΠΑ σε ζάχαρη και καφέ σχολιάστηκαν αρνητικά, καθώς οι επιδράσεις στα νοικοκυριά είναι μικρές, έως και αμελητέες, και ενώ τα μεγαλύτερα έξοδα προκύπτουν από ηλεκτρισμό και καύσιμα. 

Την ίδια ώρα, ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, με φόρμουλα που έθεσε ενώπιον του Υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού ζητά όπως το κράτος προχωρήσει με τη μείωση του φόρου κατανάλωσης ώστε να απαλείφεται το αυξημένο ποσοστό εσόδων που θα προκύψουν για το κράτος από την αύξηση στις τιμές των καυσίμων. 

Λάθος οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης για τις τιμές ενέργειας

Όταν το Υπουργικό αποφάσιζε την κατάργηση των μέτρων στήριξης για καύσιμα και πετρέλαιο ήδη διεθνείς αναλυτές είχαν προειδοποιήσει πως οι συνεχιζόμενες περικοπές της προσφοράς από τον ΟΠΕΚ+ και την εθελοντική μείωση της Σαουδικής Αραβίας για τον Ιούλιο όχι μόνο δεν θα αποκλιμάκωναν τη τιμή του πετρελαίου αλλά αυτή θα επηρεαζόταν αρνητικά. 

Ουσιαστικά, αν και η κυβέρνηση γνώριζε πως οι εκτιμήσεις για τη τιμή του πετρελαίου έκαναν λόγο για μεγάλο κίνδυνο αυξήσεων, εντούτοις αποφάσισε πως αυτές τελικά δεν θα συνεχίζονταν. 

Ειδικότερα, όπως πληροφορείται η Brief, οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης έκαναν λόγο για σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου, κάτι που γεννά ακόμη περισσότερα ερωτήματα, καθώς αυτές οι αναλύσεις ήταν σε αντίθεση με ότι προειδοποιούσαν διεθνείς αναλυτές. Ένας κίνδυνος που δυστυχώς τελικά επιβεβαιώθηκε, αφού τα καύσιμα από 1,47/λίτρο για τη βενζίνη και €1,49/λίτρο για το λίτρο έχουν ξεπεράσει σήμερα στα €1,6/λίτρο και €1,7/λίτρο αντίστοιχα. 

Παράλληλα η κυβέρνηση είχε αποφασίσει να καταργήσει το μέτρο της επιδότησης στον ηλεκτρισμό από 1η Ιουλίου όταν η τιμή της κιλοβατώρας βρισκόταν στα 35 σεντς. Να σημειωθεί εδώ πως όταν η προηγούμενη κυβέρνηση ανακοίνωνε το μέτρο της επιδότησης στις 28/7/2022 η τιμή της κιλοβατώρας στην Κύπρο ήταν στα 37 σεντς. Μάλιστα ένα μήνα προηγουμένως, δηλαδή τον Ιούνιο του 2022 και όταν η κυβέρνηση ήδη ανησυχούσε τότε η τιμή της ήταν στα 33 σεντς.

Η ζημιά έγινε

Η ζημιά ωστόσο έγινε. Η κατάργηση των μέτρων, ειδικά για την επιδότηση του ηλεκτρισμού, έφερε τα νοικοκυριά εν μέσω καύσων, σε διλλήματα τα οποία όμως λόγω των θερμοκρασιών είχαν ξεκάθαρη απάντηση. Τα κλιματιστικά δούλεψαν υπερωρίες και τον Ιούλιο και τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο με την επίδοση των λογαριασμών φάνηκε η ζημιά. 

Από τα στοιχεία που συνέλεξε η Brief φαίνεται πως τα περισσότερα νοικοκυριά (αν όχι όλα) όχι απλά δεν είδαν αύξηση μόνο κατά €70 τη διμηνία στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού από την κατάργηση της επιδότησης, αλλά πολύ περισσότερα, καθώς η συνεχόμενη χρήση κλιματιστικού λόγω των υψηλών θερμοκρασιών έφερε κατακόρυφη αύξηση στους λογαριασμούς. Αυτό εξάλλου είναι ακόμη ένα ζήτημα που τίθεται – πέραν από τη τιμή της κιλοβατώρας – καθώς η κυβέρνηση γνώριζε πως υπήρχε σοβαρό ενδεχόμενο για νέα αύξηση των τιμών ενέργειας.  

Μάλιστα, ο αναμενόμενος καύσωνας ήταν και ένας από τους κυριότερους λόγους που η απόφαση της κυβέρνησης για κατάργηση του μέτρου επιδότησης διαφάνηκε πως στερείτο σωστής ανάλυσης και δεδομένων τα οποία τελικά επιβεβαιώθηκαν και όχι μόνο δεν ανακούφισαν τα νοικοκυριά αλλά τα έφεραν και σε δυσμενέστερη κατάσταση. 

Πάντως, εάν τελικά ληφθούν οι οποιεσδήποτε αποφάσεις για μέτρα αυτές θα είναι μόνο για μετριασμό των ζημιών αφού το διάστημα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ηλεκτρισμού έχει περάσει και τα νοικοκυριά έχουν πληρώσει – στη χειρότερη περίοδο – φουλ τις τιμές ενέργειας. 

Χαράλαμπος Ζάκος