ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ

Αισιοδοξία επικρατεί στις τάξεις της Διεύθυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης στο Υπουργείο Οικονομικών όσον αφορά στην εκπλήρωση των 14 οροσήμων ώστε να καταβληθεί η πρώτη δόση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Συγκεκριμένα, από πλευράς της Διεύθυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας επισημαίνεται ότι θα είμαστε έτοιμοι να υποβάλουμε ολοκληρωμένα και τεκμηριωμένα όλα τα σχετικά με αυτά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός του 1ου τριμήνου του 2022.  

Η Brief επικοινώνησε με τη Διεύθυνση Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης στο Υπουργείο Οικονομικών, που έχει οριστεί ως Συντονιστική Αρχή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) της Κύπρου και υπέβαλε συγκεκριμένα ερωτήματα ως προς την πορεία εκπλήρωσης των προαπαιτούμενων για την εκταμίευση της πρώτης δόσης, πέραν της προχρηματοδότησης των €157 εκ. που έχει ήδη παραχωρηθεί τον Σεπτέμβριο του 2021 στην Κύπρο.

Συγκεκριμένα, ρωτήσαμε σε σχέση με τα χρονικά ορόσημα που υπάρχουν για την εκταμίευση της πρώτης δόσης, τις προαπαιτούμενες δεσμεύσεις που πρέπει να υλοποιήσει η Κύπρος, τις νομοθετικές ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν και τι συνεπάγεται σε περίπτωση που δεν υλοποιηθούν οι στόχοι. Όπως μας αναφέρθηκε, υπάρχουν όλα τα εχέγγυα ώστε η διαδικασία υποβολής και έγκρισης των οροσήμων να ολοκληρωθεί επιτυχώς, ώστε να γίνει και η πρώτη εκταμίευση. Ακολουθούν αυτούσιες οι απαντήσεις από την Διεύθυνση Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης στο Υπουργείο Οικονομικών στις ερωτήσεις της Brief.

Πότε είναι το χρονικό ορόσημο όσον αφορά στην εκταμίευση της πρώτης δόσης του Σχεδίου Ανάκαμψης και τι ποσό θα λάβει η Κύπρος;

Η υποβολή του αιτήματος πληρωμής για την εκταμίευση της πρώτης δόσης από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναμένεται να γίνει εντός του πρώτου τριμήνου του 2022. Η πρώτη δόση αφορά σε ποσό €85 εκ., η οποία θα εκταμιευθεί αφότου γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εντός διαστήματος 4 μηνών μετά την υποβολή του αιτήματος πληρωμής.

Στο παρόν στάδιο, βρισκόμαστε σε πυρετώδεις διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να ολοκληρωθεί και να υπογραφεί η Επιχειρησιακή Ρύθμιση μεταξύ της  Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Επιχειρησιακή Ρύθμιση περιλαμβάνει και καθορίζει, μεταξύ άλλων, τους μηχανισμούς επαλήθευσης και ελέγχου της επίτευξης των οροσήμων και στόχων των παρεμβάσεων που έχουν περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Για να υποβληθεί το πρώτο αίτημα πληρωμής στην ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία της διαβούλευσης του εγγράφου αυτού με την Επιτροπή, διαδικασία στην οποία εμπλέκονται και συμφωνούν παράλληλα και όλοι οι Φορείς Υλοποίησης Παρεμβάσεων. Η Επιχειρησιακή αυτή Ρύθμιση αναμένεται να υπογραφεί εντός Φεβρουαρίου.

Ποιες προαπαιτούμενες δεσμεύσεις πρέπει να υλοποιήσει η Κύπρος ώστε να λάβει το συγκεκριμένο ποσό;

Για την 1η δόση πρέπει να επιτευχθούν 14 συγκεκριμένα ορόσημα, τα οποία μέχρι την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος πληρωμής στην ΕΕ θα πρέπει  να εκπληρωθούν, ελεγχθούν και πιστοποιηθούν προς την Επιτροπή, με βάση συγκεκριμένο μηχανισμό ελέγχου.  Από τα 14 ορόσημα, τα πλείστα (9) έχουν ήδη εκπληρωθεί και τα υπόλοιπα βρίσκονται προς ολοκλήρωση. Συγκεκριμένα έχει ολοκληρωθεί το ορόσημο που αφορά στην Ανεξαρτητοποίηση του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, μέσω της ψήφισης του Νόμου για τη Ρύθμιση της αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας του 2021, έχει ψηφιστεί από την Βουλή των Αντιπροσώπων το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά τη διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής των δημοσίων υπαλλήλων και η νομοθεσία για την προστασία των πληροφοριοδοτών (whistle blowers). Έχει επίσης επιτευχθεί το ορόσημο που αφορά στο Σχέδιο Χορηγιών για την προώθηση της χρήσης ΑΠΕ και μέτρων ενεργειακής απόδοσης σε κατοικίες, μέσω της προκήρυξης του σχετικού Σχεδίου, καθώς και τα ορόσημα που αφορούν στο Σχέδιο Δράσης για την Ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας  στη βιομηχανία και του Σχεδίου Δράσης για τις ηλεκτρονικές δεξιότητες (e-skills) μέσω της έγκρισης τους από το Υπουργικό Συμβούλιο. Επιτεύχθηκε επίσης και το ορόσημο που αφορά στην ενίσχυση υφιστάμενων ισοτοπικών βάσεων δεδομένων των κυπριακών τροφίμων και ποτών, με στόχο τη διασφάλιση της ταυτότητας των προϊόντων, μέσα από την ανάπτυξη πλατφόρμας με τη χρήση τεχνολογίας Blockchain, ενώ ολοκληρώθηκε και η ανάπτυξη των βασικών λειτουργιών του Πληροφοριακού Συστήματος Παρακολούθησης, που αποτελεί ένα από τα 14 ορόσημα, και αρχίζει ο έλεγχος του.  Οι Κανόνες Αγοράς Ηλεκτρισμού και οι Κανόνες Μεταφοράς και Διανομής έχουν τροποποιηθεί από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) και έχουν εγκριθεί από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ).

Τα υπόλοιπα 5 ορόσημα βρίσκονται προς ολοκλήρωση και αναμένεται να εκπληρωθούν εντός Φεβρουαρίου. Αυτά αφορούν στην αναβάθμιση της υποδομής των δικαστηρίων με την επέκταση του δικαστηρίου Αμμοχώστου, την προκήρυξη του Σχεδίου Χορηγιών για την προώθηση επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δήμους, κοινότητες και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και του Σχεδίου Χορηγιών του Ταμείου ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας που αφορά στην ενθάρρυνση της χρήσης των ΑΠΕ  και μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε δημόσιες και τοπικές αρχές, καθώς και σε ΜΚΟ, το νομοσχέδιο περί διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων και συναφών θεμάτων και το νομοθετικό πλαίσιο  για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.

Ποιοι στόχοι, οι οποίοι πρέπει να υλοποιηθούν, χρήζουν νομοθετικής ρύθμισης; Ποιοι έχουν γίνει μέχρι τώρα και ποιοι εκκρεμούν;

Όπως αναφέρεται και στην απάντηση της ερώτησης 2 πιο πάνω από  τα 14 ορόσημα που σχετίζονται με την εκταμίευση της πρώτης δόσης προς την Κύπρο, 5 χρήζουν νομοθετικής ρύθμισης . Από τα 5 έχουν ήδη ψηφιστεί από την ΒτΑ τα ακόλουθα 3:
(α)   η ανεξαρτητοποίηση του Κυπριακού Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς από την αρμόδια Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, μέσω της ψήφισης του Νόμου για τη Ρύθμιση της αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας,
(β)   το νομοθετικό πλαίσιο για την αξιολόγηση και επιλογή των υποψηφίων για την πλήρωση κενών θέσεων στη δημόσια υπηρεσία και νέων κανονισμών για την αξιολόγηση των επιδόσεων των εργαζομένων,
(γ) το νομοσχέδιο που αφορά στην προστασία των πληροφοριοδοτών (whistleblowers).

Εκκρεμεί: (α)   η ψήφιση του νομοσχεδίου περί διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων και συναφών θεμάτων, (β)  η ψήφιση του νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.

Τι συνεπάγεται σε περίπτωση που δεν κατορθώσουμε να υλοποιήσουμε τους στόχους;

Η εκταμίευση των ευρωπαϊκών πόρων από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα γίνει συνολικά σε 10 δόσεις (πέραν της προχρηματοδότησης των €157 εκ. που έχει ήδη παραχωρηθεί τον Σεπτέμβριο του 2021 στην Κύπρο). Αίτηση πληρωμής δύναται να υποβάλλεται στην ΕΕ μέχρι 2 φορές ετήσια και κάθε δόση αντιστοιχεί στην επίτευξη συγκεκριμένου αριθμού οροσήμων και στόχων. Το κάθε αίτημα πληρωμής αφορά σε ομάδα/αριθμό συγκεκριμένων οροσήμων και δεν είναι δυνατό κάποια ορόσημα που δεν επιτεύχθηκαν το ένα εξάμηνο να μεταφερθούν στο επόμενο και σε επόμενη δόση. Επομένως, η Κύπρος δεν μπορεί να υποβάλει αίτημα πληρωμής για εκταμίευση της 1ης δόσης αν δεν επιτευχθούν και τα 14 ορόσημα, ελεγχθούν και τα 14 από τις Υπηρεσίες μας, εξασφαλιστεί η τεκμηρίωση που απαιτείται και αποσταλεί μαζί με το αίτημά μας για πληρωμή.

Επί της ουσίας, διαφαίνεται ότι και τα 14 ορόσημα θα εκπληρωθούν έγκαιρα  και θα είμαστε έτοιμοι να υποβάλουμε ολοκληρωμένα και τεκμηριωμένα όλα τα σχετικά με αυτά στοιχεία στην Επιτροπή εντός του 1ου τριμήνου του 2022.  Αναμένουμε ότι η διαδικασία θα κυλήσει ομαλά, η υποβολή του αιτήματος πληρωμής θα γίνει έγκαιρα και θεωρούμε ότι υπάρχουν όλα τα εχέγγυα ώστε η διαδικασία υποβολής και έγκρισης των οροσήμων να ολοκληρωθεί επιτυχώς, ώστε να γίνει και η πρώτη εκταμίευση αφού ολοκληρωθούν και οι έλεγχοι από πλευράς Επιτροπής.