• Δόθηκε η πρώτη δόση. Θα έρθουν άλλες 9 
• Εντός του 3ου τρίμηνου του 2022 το αίτημα για την Β’ δόση
• 2 φορές ετησίως τα αιτήματα πληρωμής από την Κύπρο
• Η διαφορά της πρώτης δόσης με τις υπόλοιπες 9
   

ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΖΑΚΟΣ

1,2 δισ. ευρώ σε 10 δόσεις θα πάρει η Κύπρος για το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας  που εντάσσεται στο πρόγραμμα «η Κύπρος του Αύριο», ενώ μέχρι στιγμής το κράτος έλαβε προχρηματοδότηση 157 εκατομμυρίων ευρώ, αναμένοντας τις άλλες 9 δόσεις. Ωστόσο η εκταμίευση κάθε άλλης δόσης (πέραν από την Α' δόση που ήδη εκταμιεύθηκε) θα ακολουθεί την υλοποίηση των ορόσημων και των στόχων που έχουν τεθεί για το Σχέδιο Ανάκαμψης, κάτι που ισχύει για όλα τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από ΕΕ.

Αυτά σημείωσε στην Brief αρμόδια πηγή από τη Γενική Διεύθυνση της ΕΠΣΑ, η οποία με απόφαση του Υπουργικού είναι η υπεύθυνη Αρχή για παρακολούθηση και έλεγχο του Σχεδίου Ανάκαμψης, επεξηγώντας ταυτόχρονα τον τρόπο που θα γίνει η εκταμίευση των δόσεων, πώς γίνεται η μεταφορά κονδυλίων αλλά και πού κατέληξαν τα πρώτα 157 εκατομμύρια ευρώ.  

Πώς προέκυψαν τα 1,2 δισ. ευρώ

Σύμφωνα με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) της Κύπρου σε αυτό περιλαμβάνονται 133 μέτρα (58 μεταρρυθμίσεις και 75 επενδύσεις) τα οποία έχουν κοστολογηθεί το καθένα ξεχωριστά και  στο σύνολο τους ανέρχονται σε 1.2 δισ. ευρώ και έχουν εγκριθεί από την ΕΕ και τα οποία θα υλοποιηθούν, είτε από φορείς εντός της κεντρικής κυβέρνησης (κυβερνητικά τμήματα και υπηρεσίες), είτε από φορείς εκτός της κεντρικής κυβέρνησης (δήμοι, κοινότητες, πανεπιστήμια, φορείς ιδιωτικού τομέα).

Πού πήγαν τα πρώτα 157 εκατ. ευρώ

Όπως επεξηγήθηκε στην Brief, τα έσοδα που λαμβάνει η Κυπριακή Δημοκρατία από την ΕΕ καταχωρούνται σε ένα κεντρικό Άρθρο Εσόδων του κράτους, δηλαδή δεν κατανέμεται στους διάφορους φορείς υλοποίησης των έργων. 

Για αυτό και η προχρηματοδότηση των 157 εκατομμυρίων ευρώ (η Α΄δόση) έχει περιληφθεί στο Άρθρο των εσόδων δεν θα κατανεμηθεί σε συγκεκριμένα έργα.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως συγκεκριμένα για την Α’ δόση η Κομισιόν έχει προχωρήσει στην καταβολή προχρηματοδότησης μέχρι 13% της συνολικής κατανομής πόρων στο κράτος-μέλος για όσα κράτη μέλη το ζήτησαν (σ.σ. η Κύπρος το ζήτησε) για να ενισχύσει την ρευστότητα των κρατών-μελών και να διευκολύνει την έναρξη υλοποίησης των έργων, κάτι που δεν θα ισχύει για τις υπόλοιπες 9 δόσεις.

Πώς θα γίνεται η εκταμίευση 

Σύμφωνα με τα όσα επεξηγήθηκαν στην Brief, η κατανομή των 1.2 δισ. ευρώ του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) για την Κύπρο θα γίνει σε 10 δόσεις που θα ακολουθήσουν την προχρηματοδότηση. 

Όπως μας επεξηγήθηκε, η υλοποίηση των μέτρων προηγείται της εκταμίευσης των πόρων από την ΕΕ, και η καταβολή αυτών των δόσεων εξαρτάται από την επιτυχή υλοποίηση των μέτρων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, σε αντίθεση με την Α' δόση η οποία σκοπό είχε, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, να ενισχύσει την ρευστότητα των κρατών-μελών και να διευκολύνει την έναρξη υλοποίησης των έργων. 

Στον προϋπολογισμό του 2022 τα ποσά – Πώς γίνεται η μεταφορά κονδυλίων

Για να υλοποιηθούν τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο, οι φορείς της κεντρικής κυβέρνησης περιλαμβάνουν τα ποσά αυτά στους προϋπολογισμούς τους (σ.σ. από το 2022 και εντεύθεν) και αφού εγκριθεί ο ετήσιος κρατικός προϋπολογισμός μπορούν να προχωρούν με την διενέργεια δαπανών για τα έργα τους. 

Από την άλλη, οι φορείς εκτός κεντρικής κυβέρνησης όταν είναι έτοιμοι να κατακυρώσουν τα έργα τους, αποτείνονται στην Γενική Διεύθυνση της ΕΠΣΑ για μεταφορά των απαιτούμενων κονδυλίων από άρθρο του προϋπολογισμού της ΓΔ ΕΠΣΑ  για να προχωρήσουν με τα έργα τους.

Σύμφωνα με την πηγή από την ΓΔ της ΕΠΣΑ. για το 2021, επειδή δεν είχε γίνει πρόνοια στους προϋπολογισμούς των Υπουργείων για τα έργα του ΣΑΑ (σ.σ. αφού το ΣΑΑ βρισκόταν υπό εκπόνηση), για την διενέργεια των δαπανών των μέτρων που περιλαμβάνονται στο ΣΑΑ γίνονται μεταφορές από άρθρο του προϋπολογισμού της ΓΔ ΕΠΣΑ, τόσο σε φορείς της κεντρικής κυβέρνησης, όσο και σε φορείς εκτός της κεντρικής κυβέρνησης.

2 φορές ετησίως τα αιτήματα πληρωμής - Πότε η Β' δόση

Αιτήματα πληρωμής από την Κύπρο προς την ΕΕ μπορούν να γίνονται 2 φορές ετησίως. Στα αιτήματα πληρωμής θα πρέπει να πιστοποιείται η πρόοδος στην επίτευξη των οροσήμων και στόχων που έχουν τεθεί στο Σχέδιο.

Για παράδειγμα, στο ΣΑΑ περιλαμβάνονται 14 ορόσημα/στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το τέλος του 2021. Η Κύπρος, σύμφωνα με την διαδικασία θα μπορεί να υποβάλει αίτημα πληρωμής στην ΕΕ - το οποίο αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2022 - στο οποίο  θα πρέπει να πιστοποιεί την επίτευξη των 14 αυτών οροσήμων, και στη συνέχεια η ΕΕ θα προχωρήσει με την εκταμίευση των πόρων που αναλογούν σε αυτή την 1η δόση(αν κρίνει ότι επιτεύχθηκαν τα ορόσημα). Η 2 δόση συνδέεται με 18 ορόσημα που έχουν τεθεί στο σχέδιο μέχρι το τέλος του 2ου τριμήνου του 2022. Επομένως, αναμένεται εντός του 3ου τρίμηνου του 2022, η Κύπρος να υποβάλει αίτημα πληρωμής στην ΕΕ στο οποίο θα πιστοποιεί την πρόοδο των 18 αυτών οροσήμων και αν η ΕΕ κρίνει ότι η επίτευξη των οροσήμων είναι ικανοποιητική θα αποστείλει την 2η δόση, και ούτω καθεξής.

Συμφωνήθηκαν 271 ορόσημα και στόχοι για το ΣΑΑ 

Πιο συγκεκριμένα, για κάθε μέτρο που έχει περιληφθεί στο ΣΑΑ, έχουν τεθεί και συμφωνηθεί με την ΕΕ ορόσημα και στόχοι με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα τα οποία θα πρέπει να επιτευχθούν για να εκταμιευθούν οι πόροι. 

Ως παράδειγμα, ένα ορόσημο μπορεί να είναι η ημερομηνία προκήρυξης ενός Σχεδίου Χορηγιών που έχει περιληφθεί στο Σχέδιο, ή η ημερομηνία υπογραφής κάποιας σύμβασης με ανάδοχο για κατασκευή ενός έργου υποδομής ή η ημερομηνία ολοκλήρωσης ενός κατασκευαστικού έργου, ενώ ταυτόχρονα στόχος μπορεί να είναι ο αριθμός των επιχειρήσεων που θα στηριχθούν από ένα Σχέδιο Χορηγιών.  

Συνολικά έχουν τεθεί 271 ορόσημα και στόχοι στο Σχέδιο.  

Επιπλέον 1,4 δισ. ευρώ από ιδιωτικές επενδύσεις

Θα πρέπει να σημειώσουμε πως από αυτά το 1 δις. ευρώ αποτελούν χορηγία από την Κομισιόν, ενώ τα 200 εκατομμύρια ευρώ αφορούν χαμηλότοκο δανεισμό, ωστόσο αυτά δεν είναι τα μοναδικά ευρώ που θα ριχθούν στο παζάρι, καθώς σύμφωνα με την Μελέτη Αντικτύπου που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Κύπρου μαζί με το Υπουργείο Οικονομικών, υπολογίζεται πως σε αυτά θα προστεθούν και 1,4 δισ. ευρώ από περεταίρω ιδιωτικές επενδύσεις και αναβαθμίσεις που θα προκύψουν λόγω των επιχορηγήσεων, αυξάνοντας έτσι το ποσό σε 4 δισ. ευρώ για την επόμενη εξαετία, Μάλιστα, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του Σχεδίου, πέραν της προβλεπόμενης αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, θα προστεθεί ένα επιπλέον ποσοστό ύψους 7%, ενώ σύμφωνα με την ίδια μελέτη αναμένεται πως μόνο από τα 1,2 δισ. ευρώ θα δημιουργηθούν 11.000 θέσεις εργασίας. 

Επενδύσεις, μεταρρυθμίσεις, σχέδια και δράσεις που εμπίπτουν στους 5 βασικούς πυλώνες πολιτικής του Σχεδίου:

Συνοπτικά οι άξονες πολιτικής και η κατανομή των κονδυλίων έχει ως ακολούθως:

•  Δημόσια υγεία και πολιτική προστασία, διδάγματα από την κρίση €74,1 ή 6% του συνόλου
• Ταχεία μετάβαση στη Πράσινη Οικονομία €447,6 ή 36,3% του συνόλου
• Ενίσχυση Ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας €449,3 ή 36,4% του συνόλου
• Προς μια ψηφιακή εποχή €89,4 ή 7,3% του συνόλου
• Απασχόληση, κοινωνική προστασία, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό €172,9 ή 14%.

Διαβάστε αναλυτικά το Σχέδιο Ανάκαμψης της Κύπρου: