• Ποιες χώρες διακρατούν τον περισσότερο χρυσό και γιατί
• Γιατί οι Κεντρικές Τράπεζες αγοράζουν χρυσό

ΓΡΑΦΕΙ Η ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Μικρή μείωση καταγράφεται στα αποθέματα χρυσού της Κύπρου που ανέρχονται στα 807.318 εκατ. δολάρια τον Φεβρουάριο του 2023 (τελευταία επίσημα στοιχεία), ήτοι μείωση από τον προηγούμενο αριθμό των 854.469  εκατ. τον Ιανουάριο του 2023.

Τα στοιχεία των Κυπριακών Αποθεμάτων Χρυσού ενημερώνονται μηνιαία, κατά μέσο όρο 19.866  εκατ. δολάρια από τον Μάρτιο του 1968 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023.
Τα δεδομένα έφθασαν στο ιστορικό υψηλό επίπεδο όλων των εποχών στα 882.163 εκατ. δολ. τον Ιούλιο του 2020 και στο χαμηλό ρεκόρ 2.976 εκατ. δολ. τον Μάιο του 1968.
Όπως αναφέρει ο οικονομικός αναλυτής Μιχάλης Φλωρεντιάδης «οι κεντρικές τράπεζες διατηρούν χρυσό ως μέρος των αποθεματικών τους για να διαχειριστούν τον κίνδυνο από τις διακρατήσεις νομισμάτων και να προωθήσουν τη σταθερότητα σε περίπτωση οικονομικής αναταραχής. Ο χρυσός προσφέρει αντιστάθμιση έναντι της διαβρωτικής αγοραστικής δύναμης των νομισμάτων (κυρίως του δολαρίου ΗΠΑ) λόγω του πληθωρισμού, δηλαδή όταν το δολάριο πέφτει σε αξία, οι τιμές του χρυσού τείνουν να αυξάνονται, προστατεύοντας τις κεντρικές τράπεζες από την αστάθεια».

Και για ιστορικούς λόγους

Ο γνωστός οικονομολόγος εξηγεί πως «ο χρυσός διακρατείται από κεντρικές τράπεζες και λίγο για ιστορικούς λόγους, αφού μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970 το διεθνές νομισματικό σύστημα βασιζόταν στον χρυσό και κεντρικές τράπεζες έπρεπε να είχαν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν το νόμισμά τους σε χρυσό. Άλλες χώρες πούλησαν τον χρυσό τους στην αγορά (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο) άλλες όχι. Σήμερα, κάποιες κεντρικές τράπεζες τον χρησιμοποιούν για να διατηρούν τα αποθεματικά τους στην πραγματική αξία τους ενώ άλλες προτιμούν τις επενδύσεις σε κυβερνητικά ομόλογα. Εξαρτάται από την Κεντρική τράπεζα, π.χ. η Κίνα και η Ρωσία μπορεί να επενδύουν περισσότερο σε χρυσό λόγω παράδοσης και ιστορίας αλλά και για να μειώσουν την έκθεση τους στο δολάριο Αμερικής».

Σύμφωνα με πηγές της ΚΤΚ, «κατά τη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι κεντρικές τράπεζες ήταν καθαροί πωλητές χρυσού λόγω των θετικών μακροοικονομικών συνθηκών και της πτωτικής τάσης στις τιμές του χρυσού και της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης. Επίσης,  λόγω των χαμηλών αποδόσεων ο χρυσός δεν ήταν ελκυστικός ως επένδυση».

Να σημειωθεί ότι οι κεντρικές τράπεζες διαφοροποίησαν την πολιτική τους, μετά την ασιατική οικονομική κρίση του 1997 και την οικονομική κρίση του 2007-2008. Από το 2010, οι κεντρικές τράπεζες είναι καθαροί αγοραστές χρυσού σε ετήσια βάση.

Κορυφαίοι αγοραστές
Οι 10 κορυφαίοι επίσημοι αγοραστές χρυσού μεταξύ 1999 και 2021 (αντιπροσωπεύουν το 84% του συνόλου του χρυσού που αγοράστηκε από τις κεντρικές τράπεζες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου) είναι:

• Η Ρωσία και η Κίνα ήταν οι μεγαλύτεροι αγοραστές χρυσού τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η Κίνα συνέχισε τις αγορές χρυσού με 62 τόνους που προστέθηκαν τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο 2022, εν μέσω της κορύφωσης των γεωπολιτικών εντάσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
• Η Ρωσία αύξησε τις αγορές χρυσού μετά τις δυτικές κυρώσεις και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
• Οι αναδυόμενες οικονομίες αποθηκεύουν χρυσό για να αντισταθμίσουν τους χρηματοοικονομικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους που επηρεάζουν τα νομίσματά τους, κυρίως το δολάριο ΗΠΑ.
• Η Ελβετία, η Γαλλία, η Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν οι μεγαλύτεροι πωλητές χρυσού μεταξύ 1999 και 2021, σύμφωνα με το πλαίσιο της Συμφωνίας Χρυσού της Κεντρικής Τράπεζας (CBGA).

Το 2022, οι κεντρικές τράπεζες αγόρασαν το ρεκόρ 1.136 τόνων χρυσού, αξίας περίπου 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Να σημειωθεί ότι, τα δυο τρίτα ή 741 τόνοι επίσημων αγορών χρυσού δεν αναφέρθηκαν το 2022. Σύμφωνα με αναλυτές, «οι αγορές χρυσού που δεν έχουν αναφερθεί είναι πιθανό να προέρχονται από την Κίνα και τη Ρωσία, οι οποίες επιδιώκουν να αποδολαριοποιήσουν το παγκόσμιο εμπόριο για να παρακάμψουν τις δυτικές κυρώσεις.»

Οι Ηνωμένες Πολιτείες διακρατούν το μεγαλύτερο απόθεμα χρυσού (8.133 μετρικούς τόνους ήτοι 480,84 δισεκατομμύρια δολάρια, σε σχέση με την τιμή του χρυσού στις αρχές Ιανουαρίου 2023 για να προστατεύουν το νόμισμά τους σε περίπτωση οικονομικής καταστροφής. Ένας άλλος λόγος είναι ότι εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες πουλούσαν την τεράστια ποσότητα χρυσού τους, αυτό θα προκαλούσε καταστροφή στην αγορά και πολλές μεγάλες τράπεζες θα χρεωκοπούσαν. 

Οι επόμενες τρεις χώρες με τα περισσότερα αποθέματα χρυσού είναι η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία, οι οποίες διαθέτουν 3.355 μετρικούς τόνους, 2.452 μετρικούς τόνους και 2.437 μετρικούς τόνους χρυσού αντίστοιχα.

Οι top 10

Ειδικότερα, οι 10 κορυφαίες χώρες με τα περισσότερα αποθέματα χρυσού

• Ηνωμένες Πολιτείες: 8.133 μετρικοί τόνοι (480,84 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Γερμανία: 3.355 μετρικοί τόνοι (198,35 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Ιταλία: 2.452 μετρικοί τόνοι (144,97 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Γαλλία: 2.437 μετρικοί τόνοι (144,08 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Ρωσία: 2.299 μετρικοί τόνοι (135,92 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Κίνα: 1.948 μετρικοί τόνοι (115,17 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Ελβετία: 1.040 μετρικοί τόνοι (61,49 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Ιαπωνία: 846 μετρικοί τόνοι (50,02 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Ινδία: 785 μετρικοί τόνοι (46,41 δισεκατομμύρια δολάρια)
• Ολλανδία: 612 μετρικοί τόνοι (36,18 δισεκατομμύρια δολάρια)

Η τιμή του χρυσού έφτασε στο χαμηλό των 274 δολαρίων ανά ουγγία το 1970 και στο υψηλό των 2.499 δολαρίων ανά ουγγία μόλις δέκα χρόνια αργότερα, το 1980. Η τιμή του χρυσού την περασμένη Παρασκευή κυμάνθηκε  μεταξύ $1,994.86 - $2,003.60. 

Σύμφωνα με πληροφορίες της Brief «η ΚΤΚ έχει συγκεκριμένη επενδυτική πολιτική για τη διαχείριση των αποθεμάτων σε χρυσό, για διασφάλιση της αξίας τους και προστασία τους από το ενδεχόμενο μείωσής της, αλλά και για  μεγιστοποίηση της απόδοσής τους».

Ο χρυσός ενεργεί αντισταθμιστικά σε περιόδους οικονομικών και πολιτικών κρίσεων συμβάλλοντας στη διατήρηση της αξίας του συνολικού επενδυτικού χαρτοφυλακίου της Τράπεζας. 

Επαρκή κεφάλαια
Η οικονομική ανεξαρτησία σημαίνει ότι η Τράπεζα πρέπει να έχει επαρκή κεφάλαια και αποθεματικά για να αντιμετωπίσει τυχόν απρόβλεπτες εξελίξεις, χωρίς την ανάγκη προσφυγής στην εκάστοτε κυβέρνηση για χρηματοδότηση. Το κεφάλαιο και τα αποθεματικά της ΚΤΚ ως ποσοστό του κυκλοφορούντος νομίσματος ανέρχεται σε περίπου 5%, ενώ το αντίστοιχο του Ευρωσυστήματος είναι περίπου τρεις φορές πιο ψηλό. 

Ως ποσοστό του ενεργητικού της, το κεφάλαιο και τα αποθεματικά της Τράπεζας είναι μόλις 1% έναντι πενταπλάσιου ποσοστού στο Ευρωσύστημα.