• Πρώτη δουλειά για τον νέο Υπουργό Οικονομικών
• Ποια τα αυστηρά κριτήρια της Ε.Ε. και ποιες οι υποχρεώσεις της Κύπρου
• Έγκριση, πρόσκληση ενδιαφέροντος σε τράπεζες και μετά συμμετοχή 

ΓΡΑΦΕΙ Η ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

Στα βαθιά θα κολυμπήσει ο νέος Υπουργός Οικονομικών της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη καθώς ένα από τα πρώτα θέματα που θα τεθεί ενώπιόν του είναι το Σχέδιο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης» για περιορισμό των κοινωνικών προβλημάτων που δημιουργούνται σε ορισμένες κατηγορίες νοικοκυριών από τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια.

Ο νέος Υπουργός θα κληθεί να «ανάψει» τις μηχανές για την υλοποίηση του Σχεδίου, τους τρόπους υλοποίησής του και τους όρους συμμετοχής μετά την αναμενόμενη απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ήδη, το Υπουργείο αναμένει την έγκριση για τους τελικούς όρους του Σχεδίου, ώστε να διασφαλίζεται η συμβατότητά του με τους κοινοτικούς κανόνες των κρατικών ενισχύσεων.

Μετά την λήψη έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Υπουργείο Οικονομικών θα απευθύνει πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων

Όπως μας εξήγησαν αρμόδιες πηγές, «με το άρθρο 107 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) καθιερώνεται η αρχή του ασυμβίβαστου των κρατικών ενισχύσεων με την εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αλλά και οι εξαιρούμενες κατηγορίες ενισχύσεων που έχουν ηπιότερες παρενέργειες στον ανταγωνισμό και συνεπώς μπορούν να κριθούν ως συμβατές».

Η έννοια της κρατικής ενίσχυσης, εμπεριέχει τέσσερα βασικά κριτήρια:

• Πρώτο, τη χορήγηση οικονομικού πλεονεκτήματος με κρατικούς πόρους
• Δεύτερο, την επιλεκτική - προνομιακή μεταχείριση ορισμένων επιχειρήσεων ή οικονομικών κλάδων
• Τρίτη, την  πιθανή νόθευση του ανταγωνισμού  
• Τέταρτο, τη στρέβλωση του ενδοενωσιακού εμπορίου.

Οι κρατικές ενισχύσεις 

Όπως μας λέχθηκε «οι κρατικές ενισχύσεις σε επιχειρήσεις μπορούν να έχουν διάφορες μορφές, π.χ. ενισχύσεις προς επιχειρήσεις  (επιχορηγήσεις), οι επιδοτήσεις, οι εγγυήσεις δανείων, οι φορολογικές απαλλαγές/εκπτώσεις, οι ρυθμίσεις/διαγραφές χρεών, οι εκπτώσεις και μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών».

Θέματα κρατικών ενισχύσεων μπορούν να εγερθούν και στις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου και της αναδιάρθρωσης προβληματικών επιχειρήσεων. Υπάρχουν ωστόσο και κρατικές ενισχύσεις κατά τις οποίες η παρέμβαση του κράτους κρίνεται απαραίτητη για τη διασφάλιση της ομαλής και αποδοτικής λειτουργίας της οικονομίας. 

Συγκεκριμένα, το άρθρο 107 της ΣΛΕΕ θέτει τους πολιτικούς στόχους για τους οποίους οι ενισχύσεις μπορούν να κριθούν συμβατές, ενώ το πλαίσιο των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις εξειδικεύει τις κατηγορίες των ενισχύσεων που μπορούν να κριθούν ως συμβατές και τις σχετικές προϋποθέσεις.

Ακόμη, σύμφωνα με το άρθρο 108 της ΣΛΕΕ «καθιερώνεται ένα σύστημα ελέγχου της ομαλής εφαρμογής του πλαισίου των κρατικών ενισχύσεων,  το οποίο και επιτρέπει τη χορήγηση μόνο των ενισχύσεων που είναι συμβατές με το ευρωπαϊκό δίκαιο».

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελέγχει τα μέτρα ενισχύσεων που κοινοποιούνται από κράτη μέλη και έχει τη δυνατότητα να προβεί σε έλεγχο υφιστάμενων ενισχύσεων για να διαπιστώσει αν εξακολουθούν να είναι συμβατές και να ελέγχει κατασταλτικά κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν χωρίς να της κοινοποιηθούν καθώς και ενισχύσεις που έχουν εγκριθεί αλλά εφαρμόστηκαν καταχρηστικά.

Η άσκηση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προϋποθέτει τη συνεργασία με τα κράτη μέλη, τα οποία είναι υποχρεωμένα να κοινοποιούν τις κρατικές ενισχύσεις που σχεδιάζουν να χορηγήσουν. 

Προστασία της κύριας κατοικίας 

Βασικός σκοπός του Σχεδίου είναι η προστασία της κύριας κατοικίας από τυχόν εκποίηση και διευθέτηση των στεγαστικών μη εξυπηρετούμενων δανείων ευάλωτων ομάδων πληθυσμού με χαμηλά ή καθόλου εισοδήματα.

Οι Βρυξέλλες φαίνεται πως προσανατολίζονται να εγκρίνουν το Σχέδιο του Υπουργείου με την προϋπόθεση ότι θα δημιουργηθεί μια εταιρεία που θα χειρίζεται το Σχέδιο και τους συμμετέχοντες σε αυτό. Συγκεκριμένα, η εταιρεία θα διαχειρίζεται το καθεστώς υποθήκης προς μίσθωση. Προς τον σκοπό αυτό φαίνεται πως το επικρατέστερο σενάριο είναι η ίδρυση θυγατρικής της ΚΕΔΙΠΕΣ, της κρατικής Εταιρείας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων.

Το πρόγραμμα υποθήκης προς ενοικίαση είναι το τελευταίο σωτήριο Σχέδιο για περίπου 4.000 δανειολήπτες που πραγματικά δεν έχουν τη δυνατότητα να καταβάλουν τη δόση του δανείου τους.

Το κόστος του προγράμματος υπολογίζεται γύρω στα 400 εκατ. ευρώ.

Η επικρατέστερη φόρμουλα είναι: η ΚΕΔΙΠΕΣ να αποκτήσει ακίνητα που δεσμεύονται με υποθήκη στο 50% μέχρι το 60% της τρέχουσας αξίας τους, για να μπορέσουν οι δανειολήπτες να διατηρήσουν την κατοχή του ακινήτου, χωρίς ωστόσο την ιδιοκτησία του. Σε αντάλλαγμα, το ανεξόφλητο χρέος θα διαγραφεί.

• Οι δανειολήπτες θα έχουν τη δυνατότητα επιλογής παραμονής  στο ακίνητο, πληρώνοντας με ενοίκιο ίσο με το 2% ή το 3% της αγοραίας αξίας του.
• Η μίσθωση ενοικίου θα αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο και ο δανειολήπτης θα μπορεί να λαμβάνει κρατική ενίσχυση εάν δεν είναι σε θέση να καλύπτει τις αυξήσεις που θα επιβάλλονται. 
• Η διευθέτηση αυτή θα έχει ισχύ τα 15 χρόνια και στη συνέχεια οι δανειολήπτες θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν πρόταση για να αποκτήσουν το ακίνητο μετά από πέντε χρόνια.
• Η αξία της κατοικίας δεν πρέπει να ξεπερνά τις 250.000 ευρώ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Υπουργείο Οικονομικών, το Σχέδιο αναμένεται να συμπεριλάβει ένα χαρτοφυλάκιο δανείων αξίας 3 δισ. ευρώ, από τα οποία 1,5 δισ. ευρώ τυγχάνουν διαχείρισης από την ΚΕΔΙΠΕΣ.

Όπως εξηγούσαν αρμόδιες πηγές, η ΚΕΔΙΠΕΣ θα αγοράζει και θα διαχειρίζεται ακίνητα από ευάλωτους δανειολήπτες, ήτοι το 60% της αγοραίας αξίας των εξασφαλίσεων που υποβάλλονται για το δάνειο από τράπεζες και εταιρείες απόκτησης πιστώσεων. Οι τράπεζες και οι αγοραστές πιστώσεων θα διαγράψουν το 40% της αγοραίας αξίας των εξασφαλίσεων, διαγράφοντας από τους ισολογισμούς τους τα ΜΕΔ. Έτσι, το ακίνητο θα περάσει στα χέρια της ΚΕΔΙΠΕΣ. 

Από πλευράς τραπεζών και εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων τονίζεται ότι το ποσοστό ανάκτησης 60% της αγοραίας αξίας των εξασφαλίσεων είναι χαμηλό και παρουσιάζονται έτοιμες να συζητήσουν γι’ αύξηση του ποσοστού γύρω στο 80% διαγράφοντας μόνο το 20%. 

Μετά τη λήψη έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Υπουργείο Οικονομικών θα απευθύνει πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Η συμμετοχή όλων των τραπεζικών ιδρυμάτων και εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων θα συνεισφέρει στην επιτυχία του Σχεδίου εφόσον έτσι δεν θα αποκλείεται κανένας δυνητικός δικαιούχος και θα αποτελεί έμπρακτη ένδειξη της εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης.

Μετά τη λήψη έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Υπουργείο Οικονομικών θα απευθύνει πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.