UPD: ΥΠΟΙΚ: Όταν το δημόσιο χρέος πάει στο 60% θα αποπληρώσουμε το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεω

Περίπου €500 εκατ. πήρε το κράτος από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων το Α’ εξάμηνο του 2023, φτάνοντας περίπου στο 80% του ποσού που είχε πάρει το κράτος για ολόκληρο το 2022, σύμφωνα με τις πληροφορίες που εξασφάλισε η Brief, με αφορμή το χθεσινό (31/8) σημείωμα του Δημοσιονομικού Συμβουλίου για το θέμα των Κοινωνικών Ασφαλίσεων. 

Ωστόσο, αυτό που πρέπει να υπογραμμιστεί δεν είναι το συγκεκριμένο ποσό, αλλά ούτε και η πληροφορία ότι το κράτος πήρε αυτά τα χρήματα τώρα, αλλά το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις έχουν χρησιμοποιήσει τις εισφορές στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις είτε ως δανεισμό, είτε για δαπάνες του Υπουργείου Εργασίας, παρουσιάζοντας έτσι αρκετές φορές – αν όχι όλες - πλεόνασμα στους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης. 

Κάτι τέτοιο εξάλλου αποτελεί πάγια πρακτική όλων των κυβερνήσεων όπως μας ανέφερε χαρακτηριστικά τεχνοκράτης του οποίου θέσαμε σχετικό ερώτημα. 

Όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία αρκετών ετών, το κράτος χρησιμοποιεί το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ως «καταφύγιο» για δανεισμό ή άλλες δαπάνες του Υπουργείου Εργασίας.

Ειδικότερα, η χρηματοδότηση της κυβέρνησης μέσω του Ταμείου των Κοινωνικών Ασφαλίσεων γίνεται με δύο τρόπους:

• Είτε με τη μορφή «δανεισμού» όπου το κράτος θα επιστρέψει το ποσό με τόκο 3,5%,
• είτε με τη μορφή δαπανών που μπορεί να αποφασίσει ο εκάστοτε Υπουργός Εργασίας

Την ίδια ώρα ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί πως στις πλείστες των περιπτώσεων το κράτος δεν επιστρέφει τα ποσά που δανείζεται. 

Ενδεικτικός ο πίνακας πιο κάτω: 

Εξ ου και το ότι το κράτος έχει οδηγηθεί σε συνολικό χρέος άνω των €10,1 δις. Χρήματα τα οποία οφείλει κανονικά στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και θα πρέπει υπό κανονικές συνθήκες να τα επιστρέψει. 

Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, το κράτος «δανείζεται» το πλεόνασμα που προκύπτει από τις εισφορές των κοινωνικών ασφαλίσεων σε σχέση με τις παροχές. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως για το πρώτο 8μηνο του 2023 φαίνεται να προκύπτει πλεόνασμα κατά μέσο όρο περίπου €85 εκατ. τον μήνα. Αντίστοιχα, κατά το 2022 το πλεόνασμα ήταν μειωμένο, με κατά μέσο όρο τα €43,2 εκατ. τον μήνα. 

Τα 3 ζητήματα που προκύπτουν

Η Brief συνομίλησε με γνώστες του ζητήματος, οι οποίοι έθεσαν επί τάπητος διάφορους προβληματισμούς. 

Αρχικά όπως σημείωσαν προκύπτει ζήτημα ελέγχου, καθώς δεν χρειάζεται έγκριση για αποδέσμευση τους. Όπως τόνισαν δεν είναι ξεκάθαρο πού αλλά και με ποιο τρόπο χρησιμοποιούνται αυτά τα χρήματα. 

Δεύτερον, όπως αναφέρουν, προκύπτει ζήτημα με τη βιωσιμότητα του Ταμείου των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καθώς όπως επεξηγούν υπάρχει ο κίνδυνος εάν το κράτος δεν σταματήσει αυτή η πρακτική, σε μερικά χρόνια να χρειαστεί να αυξηθούν οι εισφορές ώστε να είναι βιώσιμο. 

Τρίτον, θέτουν το ζήτημα της αύξησης των εσόδων του Ταμείου σε περίπτωση που αυτά τα χρήματα επενδύονταν. Όπως ανέφεραν αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να αποφέρουν έσοδα με τις σωστές επενδύσεις, κάτι ωστόσο που δεν μπορεί να γίνει αφού τα πλεονάσματα καταλήγουν στο κράτος. 

Καταληκτικά, να πούμε πως ένεκα των πιο πάνω τίθεται και το εξής ερώτημα: Γιατί – αφού προκύπτουν πλεονάσματα τα οποία τελικά δανείζεται η κυβέρνηση και δεν επηρεάζουν τη βιωσιμότητα του Ταμείου – το κράτος δεν μειώνει απλά το ποσοστό των εισφορών, μειώνοντας έτσι τις δαπάνες επιχειρήσεων και αυτοτελώς;  

Πάντως, όμως μεταφέρθηκε στην Brief, οι εκάστοτε κυβερνήσεις θα έπρεπε να χρησιμοποιούν και να δανείζονται αυτά τα πλεονάσματα εάν και εφόσον υπήρχε σημαντική ανάγκη και όχι να αποτελεί μια πάγια πρακτική που ακολούθησαν όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις για να καλύπτουν τα δημοσιονομικά ελλείματα. 

Χαράλαμπος Ζάκος