• Καλούνται να εντοπίζουν συσσώρευση κινδύνων για τα ανοίγματα σε ευαίσθητους τομείς
• Προσοχή: Χορήγηση και παρακολούθηση δανείων, ταξινόμηση δανειοληπτών και σχηματισμός προβλέψεων

Οι κυπριακές τράπεζες είναι υποχρεωμένες να παρακολουθούν και να διορθώνουν αποτελεσματικά τις διαρθρωτικές ανεπάρκειες του κύκλου διαχείρισης του πιστωτικού κινδύνου τους. 

Αυτό εξυπακούει τη χορήγηση δανείων, τον περιορισμό και την παρακολούθηση των κινδύνων, και την αντιμετώπιση εγκαίρως τυχόν αποκλίσεων από τις κανονιστικές απαιτήσεις και τις εποπτικές προσδοκίες.

Σύμφωνα με πηγές της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, «οι τράπεζες, ακολουθώντας τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, υποχρεώνονται να εντοπίζουν και να μετριάζουν έγκαιρα οποιαδήποτε συσσώρευση κινδύνων σε σχέση με τα ανοίγματά τους σε ευαίσθητους τομείς όπως είναι αυτοί που επηρεάζονται από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τα χαρτοφυλάκια ακινήτων».

Οι ίδιοι κύκλοι εκτιμούν ότι «οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης και ο αυξανόμενος κίνδυνος ύφεσης έχουν αρχίσει να επηρεάζουν τις πιστωτικές συνθήκες στην Ευρώπη γενικότερα. Ως αποτέλεσμα επηρεάζονται τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, αν και σε διαφορετικό βαθμό, ανάλογα με το επίπεδο της δανειακής τους επιβάρυνσης ή της ευαισθησίας στο μακροοικονομικό περιβάλλον». Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι, η διαταραχή των τιμών της ενέργειας και οι διαταράξεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία πλήττουν συνήθως οικονομικούς τομείς που συνδέονται με την παραγωγή και την επεξεργασία πρώτων υλών, τους προμηθευτές ενέργειας και τη γεωργία καθώς και τις αεροπορικές, χερσαίες και πλωτές μεταφορές. 

Οικονομικοί κύκλοι που κλήθηκαν από τη Brief εξηγούσαν ότι «οι υψηλές τιμές των συντελεστών παραγωγής επιδρούν αρνητικά και στις κατασκευές, ενώ οι διαταράξεις του εφοδιασμού με φυσικό αέριο ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικούς καταναλωτές φυσικού αερίου, όπως οι παραγωγοί μετάλλων, χημικών προϊόντων, ειδών διατροφής και ποτών».

Η αύξηση του κόστους διαβίωσης, η μείωση των πραγματικών μισθών και η άνοδος των επιτοκίων εγείρει ανησυχίες για τις τράπεζες που δραστηριοποιούνται σε χώρες στις οποίες ένα υψηλό ποσοστό στεγαστικών δανείων έχουν κυμαινόμενο επιτόκιο. 

Η πάγια θέση της ΕΚΤ, η οποία επαναλαμβάνεται συνεχώς, είναι ότι με την αύξηση του πληθωρισμού και τον πόλεμο εξακολουθούν να υπάρχουν αδυναμίες στους ελέγχους κινδύνου των εποπτευόμενων ιδρυμάτων, σε σχέση με τη χορήγηση και παρακολούθηση δανείων, την ταξινόμηση δανειοληπτών που αντιμετωπίζουν δυσχέρειες και το πλαίσιο σχηματισμού προβλέψεων. 

Πληροφορίες μας αναφέρουν ότι οι εποπτικές αρχές θα εντείνουν τις προσπάθειές τους για την επίτευξη του στρατηγικού στόχου της Τραπεζικής Εποπτείας της ΕΚΤ σε αυτόν τον τομέα αλλά και θα επικεντρωθούν επίσης στους τομείς που πλήγηκαν περισσότερο από τις συνέπειες τού πολέμου και από το μακροοικονομικό περιβάλλον.

Αξιολογήσεις

Ήδη, έχουν δοθεί οδηγίες στις τράπεζες οι οποίες επικαιροποιούνται:

• Για συνεχείς αξιολογήσεις της χορήγησης και παρακολούθησης δανείων, στο πλαίσιο της συμμόρφωσης με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΑΤ και με έμφαση στα χαρτοφυλάκια οικιστικών ακινήτων.
• Για στοχευμένες αξιολογήσεις του ΔΠΧΑ 9 για εκτίμηση της συμμόρφωσης επιλεγμένων τραπεζών με τις εποπτικές προσδοκίες.

Οι εποπτικές αρχές, που στην περίπτωση της Κύπρου είναι η ΚΤΚ, παρακολουθούν στοχευμένα τις επηρεαζόμενες τράπεζες μέσω συχνής εποπτείας ώστε να διασφαλίζουν ότι η διαχείριση του κινδύνου επιτοκίου και πιστωτικού περιθωρίου είναι επαρκής και ότι οι διαπιστωθείσες ελλείψεις είναι αντιμετωπίσιμες.

Επίσης, οι εποπτικές αρχές καλούνται να παρακολουθούν και να επανεξετάζουν την επάρκεια και την ευρωστία των πρακτικών σχηματισμού προβλέψεων και των κεφαλαιακών θέσεων, και τις προβολές και τα σχέδια διανομής μερισμάτων και εξαγοράς μετοχών των τραπεζών στο πλαίσιο των εποπτικών δραστηριοτήτων τους. 

Τι σημαίνει αυτό; Η ΕΚΤ αξιολογεί την πορεία των τραπεζών για τη συμμόρφωση με την ελάχιστη απαίτηση για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις.

Οι εποπτικές προτεραιότητες για την περίοδο 2023-2025 αποσκοπούν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τραπεζών στις μακρο - χρηματοπιστωτικές και γεωπολιτικές διαταραχές, στην αντιμετώπιση των κινδύνων του ψηφιακού μετασχηματισμού, στην ενίσχυση των ικανοτήτων των διοικήσεων τους και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής 

Χρύσω Αντωνιάδου