Συνέντευξη 9 μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του παραχώρησε στην Brief, o Υφυπουργός Τουρισμού, Κώστας Κουμής, σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως για το 2024 αναμένεται επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου κατά 4 εβδομάδες.

Επιπλέον, ο Υφυπουργός αναφέρθηκε στις προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει η τουριστική αγορά κατά το 2023 μετά και την απώλεια Ρώσων και Ισραηλινών τουριστών, αλλά και λόγω των υψηλών τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων που αναπόφευκτα επηρεάζουν και την ταξιδιωτική κίνηση στο νησί μας. 

Πάντως, τα νούμερα καταδεικνύουν πως όχι μόνο δεν επηρεάστηκε η Κύπρος σε μεγάλο βαθμό, αλλά μάλιστα το 2023 φτάσαμε κοντά στο ρεκόρ αφίξεων του 2019, ενώ ξεπεράσαμε το ρεκόρ εσόδων του 2018, αφήνοντας ικανοποιημένο το Υφυπουργείο αλλά και την τουριστική βιομηχανία από τις επιδόσεις του 2023. 

Όσον αφορά το 2024, ο Υφυπουργός σημειώνει πως αυτό παραμένει σε αινιγματικό πεδίο, ειδικότερα λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, ωστόσο, την ίδια ώρα παρουσιάζεται συγκρατημένα αισιόδοξος ότι η νέα χρονιά θα καταγράψει ικανοποιητικές επιδόσεις. 

Αυτούσια η συνέντευξη: 

Κύριε Υφυπουργέ. Οι αφίξεις τουριστών στην Κύπρο το 2023 δεν φαίνεται ότι θα ξεπεράσουν τη χρονιά ρεκόρ του 2019. Πόσο ευχαριστημένους σας βρίσκει ως Υφυπουργείο αυτή η εξέλιξη; Ποιοι θεωρείτε ότι ήταν οι κυριότεροι λόγοι για αυτή την αύξηση και τι εκτιμάτε για το 2024;

"Για εμάς δεν ήτανε ποτέ θέμα να ξεπεράσουμε τις αφίξεις του 2019. Είχαμε θέσει από νωρίς, από τα μέσα Μαρτίου, συγκεκριμένο στόχο. 

Και ο στόχος μας ήταν μια αύξηση της τάξεως του 5% με 10% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ο συγκεκριμένος στόχος δεν τέθηκε τυχαία. Τέθηκε  λαμβάνοντας υπόψιν μια σειρά δεδομένων τη συγκεκριμένη περίοδο. Ήταν μια περίοδος που ο πληθωρισμός κάλπαζε στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη που είναι οι κύριες μας αγορές, είχε μειωθεί κατά συνέπεια η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και αυτό αποτελούσε ένα υπαρκτό για εκείνη την περίοδο κίνδυνο. 

Λαμβάνοντας συνεπώς υπόψιν όλα αυτά τα δεδομένα,  είχαμε θέσει ως στόχο μία αύξηση της τάξης του 5% με 10%, με την υποσημείωση ότι δεν θα σταματούσαμε λεπτό να εργαζόμαστε για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. 

Αυτή τη στιγμή, για την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου καταγράφεται μία αύξηση της τάξης του 20.4%  σε σύγκριση πάντοτε με το προηγούμενο έτος, και είναι μία επίδοση που μας ικανοποιεί τα μέγιστα και που εκτιμώ – από αυτά που εισπράττω από τις συνομιλίες με ανθρώπους της βιομηχανίας – ότι η πλειοψηφία της τουριστικής αγοράς είναι ικανοποιημένη με τις φετινές επιδόσεις.

Οι λόγοι της συγκεκριμένης αύξησης είναι πολλοί. Η Κύπρος παραμένει ένας αγαπητός, δημοφιλής προορισμός σε πολλές αγορές. Θεωρώ ότι έχουμε εδραιωθεί ως ένας πολύ δημοφιλής προορισμός “ήλιου και θάλασσας”. 

Εδώ θα ήθελα να αναφέρω ότι εκτιμώ ότι έχει γίνει καλή δουλειά και σε επίπεδο μάρκετινγκ από το Υφυπουργείο Τουρισμού και θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συνεργάτες μου, αλλά την ίδια στιγμή γίνεται πολύ καλή δουλειά από όλους όσους συμμετέχουν στη τουριστική αγορά και θα ήθελα επίσης να τους ευχαριστήσω. 

Να αναφέρω επίσης ότι, εφόσον γίνονται συγκρίσεις με την τουριστική περίοδο του 2019, ότι αυτή τη στιγμή την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου καταγράφεται μια μείωση της τάξης του 3,7%. 

Ουσιαστικά υπάρχει μια μείωση της τάξης των 140 χιλιάδων επισκεπτών, που σίγουρα δεν θα ήταν τόσο μεγάλη εάν δεν είχαμε τα τραγικά γεγονότα στο γειτονικό Ισραήλ. 

Με άλλα λόγια, εάν δεν είχαμε τα θλιβερά αυτά γεγονότα στο γειτονικό Ισραήλ, πολύ πιθανόν να είχαμε την ίδια επίδοση με το 2019.

Τώρα σε σχέση με το 2024, είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι, στον τομέα του τουρισμού επιβάλλεται να είμαστε πάντα αισιόδοξοι, αλλά την ίδια στιγμή θα έλεγα ότι το πεδίο είναι κάπως αινιγματικό, καθώς όλες αυτές οι αναταράξεις στη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μας προβληματίζουν. 

Αυτό που μπορώ να αναφέρω είναι ότι, στο Υφυπουργείο Τουρισμού έχουμε δουλέψει εντατικά για να καταγραφεί  μια αύξηση στις προσφερόμενες θέσεις από πολλές άλλες αγορές προκειμένου να καλυφθούν οι όποιες ενδεχόμενες απώλειες από την αγορά του Ισραήλ". 

Την ίδια ώρα ωστόσο είδαμε τα έσοδα από τον τουρισμό να αυξάνονται. Αυτό οφείλεται όπως υποστηρίζουν οι ξενοδόχοι στον πληθωρισμό. Πώς το σχολιάζετε; 

"Τα έσοδα από τον τουρισμό για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου καταγράφουν αύξηση της τάξης του 25% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. 

Είναι πλέον δεδομένο ότι το 2023 θα έχουμε ρεκόρ εσόδων. Ως γνωστό το προηγούμενο ρεκόρ εσόδων, καταγράφηκε  το 2018 με έσοδα ύψους €2,7 δις.   

Η μέση κατά κεφαλή δαπάνη ανέρχεται για το 2023 στα €783 σε σύγκριση με €774 που ήτανε πέρσι, ενώ η ημερήσια δαπάνη είναι στα €91 ευρώ, σε σύγκριση με €81 που ήτανε πέρσι. 

Οπότε ναι, οι αυξήσεις που έχουν καταγραφεί  τόσο στην ημερήσια όσο και στην κατά κεφαλή δαπάνη θα έλεγα ότι οφείλονται στον πληθωρισμό.

Ωστόσο, οφείλω να αναφέρω και να υπογραμμίσω ότι ακόμα και εάν αφαιρέσουμε τον πληθωρισμό, πάλι θα είχαμε ρεκόρ εσόδων. 

Αφαιρώντας λοιπόν τον πληθωρισμό,  έχουμε μια καθαρή αύξηση των εσόδων, της τάξης του 20% περίπου, που πάλι μας οδηγεί σε ρεκόρ, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση τα έσοδα με μαθηματική ακρίβεια θα ξεπερνούσαν τα €2,75 δις. 

Το ρεκόρ εσόδων, οφείλεται στην κατακόρυφη αύξηση των αφίξεων που είχαμε σε σύγκριση πάντοτε με το προηγούμενο έτος. Αυτή είναι η απόλυτη επεξήγηση". 

Θεωρείτε ότι η Κύπρος λόγω της αύξησης των τιμών θα καταστεί ως μη ελκυστικός προορισμός σε σχέση με άλλους ανταγωνιστές μας;

"Κοιτάξετε, η χώρα μας είναι ένας ώριμος προορισμός, υπό την έννοια ότι εδώ και 50 χρόνια προσφέρονται υπηρεσίες φιλοξενίας σε ξένους επισκέπτες.

Κατά κανόνα, οι ώριμοι προορισμοί είναι συγκριτικά πιο ακριβοί από τους αναδυόμενους.  Επίσης το κόστος των υπηρεσιών φιλοξενίας επηρεάζεται πάντοτε από την οικονομία της χώρας.

Βεβαίως στον τουρισμό, όπως και σε άλλες υπηρεσίες  εκείνο που έχει σημασία είναι ο λόγος τιμής/αξίας. Είναι σημαντικό οι προσφερόμενες υπηρεσίες να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες και στην τιμή που καταβάλλει ο καταναλωτής, ο επισκέπτης και θεωρώ ότι στη χώρα μας οι προσφερόμενες υπηρεσίες ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των επισκεπτών. 

Ίσως να μην είμαστε ο πιο φθηνός τουριστικός προορισμός της Μεσογείου, αλλά αυτό σχετίζεται με τα όσα ανέφερα πιο πάνω. Είμαστε ένας ώριμος προορισμός, που λειτουργεί στο Ευρωπαϊκό περιβάλλον και στην Ευρωζώνη με ότι αυτό συνεπάγεται. 

Συμμετέχουμε σ’ ένα πεδίο ανταγωνισμού που συμμετέχουν χώρες εκτός ΕΕ, με αδύνατο νόμισμα όπως η Αίγυπτος και η Τουρκία και που εξ’ ορισμού θεωρούνται πιο φθηνοί προορισμοί, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε στο απόλυτο, ούτε σημαίνει ότι στις χώρες αυτές προσφέρεται η ίδια ποιότητα υπηρεσιών, ούτε σημαίνει ότι τα πακέτα επιλογών αυτών των χωρών είναι πάντοτε πιο φθηνά από τις επιλογές που προσφέρει η χώρα μας. 

Εμείς θα πρέπει να εστιαστούμε στο τι προσφέρει η χώρα μας, και να διασφαλίσουμε ότι προσφέρονται άριστες υπηρεσίες φιλοξενίας σε λογικές τιμές. Επιβάλλεται ουσιαστικά να εστιαστούμε στο value for money και στην προσφορά υψηλής ποιότητας υπηρεσιών. 

Εκείνο που θα ήθελα να υπερτονίσω, είναι ότι η χώρα μας,  ξεχωρίζει ως ένας προορισμός που προσφέρει πολύ καλές υπηρεσίες, ασφάλεια, διαθέτουμε ως χώρα εξαίρετη κουζίνα και την ίδια στιγμή έχουμε διανύσει μία επιτυχημένη  ιστορία σε σχέση με την παροχή τουριστικών υπηρεσιών που πλέον ανέρχεται σε κάποιες δεκαετίες. 

Τώρα, σε σχέση με την παρατεταμένη ακρίβεια, δεν επηρεάζει μόνο εμάς, είναι ένα πρόβλημα επηρεάζει πολλούς προορισμούς και σίγουρα δεν αφορά αποκλειστικά τη χώρα μας. 

Το πρόβλημα στη δική μας περίπτωση,  είναι ότι είμαστε ένας νησιώτικος προορισμός και η διέλευση προς τη χώρα μας, μπορεί να γίνει μόνο αεροπορικώς. 

Συνεπώς η πορεία του τουρισμού της χώρας μας, εξαρτάται κατά αποκλειστικότητα από τις αεροπορικές εταιρείες.  Εφέτος, έχει καταγραφεί αύξηση στις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων της τάξης του 30% περίπου με ότι αυτό συνεπάγεται". 

Είχαμε δει πως ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επεκτάσεις του επηρέασαν όπως ήταν φυσικό τη Ρωσική αγορά η οποία ήταν μία από τις μεγαλύτερες για την Κύπρο. Τι κινήσεις έγιναν ώστε να ενισχυθούν άλλες αγορές και ποια αγορά φαίνεται να αντικατέστησε τη Ρωσική;

"Έχει βελτιωθεί η αεροπορική σύνδεση με πάρα πολλές άλλες χώρες και την ίδια στιγμή δόθηκε η απαραίτητη έμφαση στο διαδικτυακό μάρκετινγκ. 

Το ευχάριστο στη περίπτωση της χώρας μας,  είναι ότι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά του 2019, η αγορά της Ρωσίας έχει αναπληρωθεί από σειρά άλλων αγορών και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία όταν αναφερόμαστε στο τουριστικό μείγμα, για τον λόγο του ότι έχει γίνει ουσιαστικά διασπορά του κινδύνου και έχει μειωθεί το μέγεθος της εξάρτησης.

Είναι πολλές οι αγορές που καταγράφουν άνοδο. Είναι η αγορά της Πολωνίας, οι Σκανδιναβικές αγορές στο σύνολο τους, η αγορά της Ελβετίας, της Σερβίας αλλά και αρκετές άλλες αγορές οι οποίες καταγράφουν αξιοσημείωτη άνοδο. Μπορεί να μην φθάνουν στο σημείο να καταγράφουν πολύ μεγάλους αριθμούς αλλά η άνοδος που παρουσιάζουν είναι αξιοσημείωτη. 

Να αναφέρω επίσης ότι εφέτος κατέγραψαν σημαντική άνοδο και κάποιες αγορές που δεν είχαν σχετική προϊστορία επισκεπτών, όπως η Γεωργία, η Αρμενία αλλά και η Ιορδανία που έφθασαν να έχουν 18.000 επισκέπτες η κάθε μία".

Πόσο επηρέασε τον τουρισμό ο πόλεμος στο Ισραήλ και πόσο αναμένουμε ότι θα επηρεάσει τις τουριστικές ροές κατά το 2024; Γίνονται κάποια βήματα ώστε να αναπληρωθεί και αυτή η αγορά;

"Έχει επηρεαστεί ο τουρισμός στη χώρα μας, υπό την έννοια ότι έχουμε χάσει τη δεύτερη μεγαλύτερη μας αγορά. 

Την ίδια στιγμή όμως,  είναι ευτυχές είναι ότι δεν έχουν επηρεαστεί ιδιαιτέρως οι άλλες αγορές και αυτό είναι μια σημαντική παράμετρος την οποία υπερτονίζουμε. 

Η χώρα μας συνεχίζει να εκπέμπει την εικόνα ενός ασφαλούς προορισμού και αυτό είναι το πιο σημαντικό για τη χώρα μας".  

Κύριε Υφυπουργέ τα στοιχεία δείχνουν ότι και φέτος κατά τη χειμερινή περίοδο τα ξενοδοχεία συνεχίζουν τις χαμηλές πληρότητες. Ποιοι είναι οι σχεδιασμοί του Υφυπουργείου σας ώστε να αντιστραφεί η χαμηλή ροή τουριστών; Ποιες είναι οι σκέψεις ώστε να επιμηκυνθεί η τουριστική περίοδος;

 "Καταρχάς το πρώτο μας μεγάλο στοίχημα όπως είχα αναφέρει κατ’ επανάληψη ήταν να έχουμε μια καλή τουριστική χρονιά σε επίπεδο αφίξεων και χωρίς αμφιβολία το έχουμε επιτύχει. 

Είχα αναφέρει από τον περασμένο Μάρτιο,  ότι για εμάς αποτελεί ένα στοίχημα η θερινή περίοδος, αποτελεί ένα δεύτερο στοίχημα ένας καλός Οκτώβριος και αποτελεί ένα τρίτο στοίχημα ένας καλός Νοέμβριος. 

Την ίδια στιγμή είχαμε στοχεύσει και σε άνοδο των αφίξεων την περίοδο Δεκέμβριου - Φεβρουαρίου. 

Ως Υφυπουργείο, είμαστε ικανοποιημένοι με τις επιδόσεις, τόσο της θερινής περιόδου, όσο και με τις περιόδους Οκτωβρίου και Νοεμβρίου.

Αύξηση καταγράφει και η χειμερινή περίοδος. Αναφέρεστε σε χαμηλές πληρότητες κατά τη χειμερινή περίοδο, όμως οφείλουμε να υπερτονίσουμε ότι η χειμερινή περίοδος, είναι η περίοδος που χαρακτηρίζεται από μειωμένη ζήτηση σε σύγκριση με τη θερινή περίοδο 

Για παράδειγμα,  έτυχε πριν από κάποιους μήνες να δω τα στατιστικά του εξερχόμενου τουρισμού του Ηνωμένου Βασιλείου κατά τη χειμερινή περίοδο, τα οποία καταδείκνυαν  ότι η κίνηση του εξερχόμενου τουρισμού ήτανε κατά  40% μειωμένη σε σύγκριση με την καλοκαιρινή περίοδο. Οπότε ναι, παραθέτω ένα σημαντικό δεδομένο που στην προκειμένη περίπτωση είναι η μειωμένη ζήτηση. 

Την ίδια στιγμή οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι δεν είμαστε το ίδιο δημοφιλής προορισμός τον χειμώνα σε σύγκριση με το καλοκαίρι. 

Η χώρα μας έχει καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να οικοδομήσει ένα σπουδαίο όνομα διεθνώς ως ένας προορισμός “ηλίου και θάλασσας”, το οποίο έχει θετικό αντίκτυπο κατά την καλοκαιρινή περίοδο, και δεν έχει καταφέρει – αυτή είναι η πικρή αλήθεια – να οικοδομήσει το ίδιο δυνατό όνομα κατά την χειμερινή περίοδο. 

Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε ότι το δημοφιλές μοντέλο της χειμερινής περιόδου, δεν είναι μοντέλο που προσφέρουμε εμείς. Οι πιο δημοφιλείς προορισμοί τη χειμερινή περίοδο είναι προορισμοί που μπορεί κάποιος να απολαύσει καθαρά χειμερινές διακοπές, ευρισκόμενος σε χιονισμένους προορισμούς, που είναι ένα μοντέλο που εμείς ως χώρα προσφέρουμε δε, αλλά όχι με την ίδια εξειδίκευση τόσο σε σχέση με τους επιτυχημένους χειμερινούς προορισμούς, όσο και κατ’ αντιστοιχία με τα όσα προσφέρουμε το καλοκαίρι.

Να αναφέρω ότι είμαστε στην 29η Δεκεμβρίου και δεν έχουμε χιόνια στη χώρα μας. Οπότε, ουσιαστικά, μειονεκτούμε – συγκρίνοντας τη χώρα μας με άλλους χειμερινούς προορισμούς – και λαμβάνοντας υπόψιν ποιο τουριστικό μοντέλο είναι το πιο δημοφιλές αυτή την  περίοδο.  

Να αναφέρω επίσης, ότι έχουμε λάβει απόφαση να  προβάλουμε πιο έντονα τη χώρα μας και ως χειμερινό προορισμό,  και έχουμε ήδη ξεκινήσει να το κάνουμε, προωθώντας και χειμερινά τοπία στη διαδικτυακή μας καμπάνια, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις γειτονικές μας χώρες, κάποιες εκ των οποίων τυγχάνει να μην έχουν τη δυνατότητα προσφοράς αντίστοιχων υπηρεσιών". 

Πόσες αεροπορικές εταιρείες δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή και έχουν τη βάση τους στην Κύπρο κ. Υφυπουργέ; Θα δούμε και άλλες εταιρείες να μεταφέρουν τη βάση τους στην Κύπρο;

"Κατά την καλοκαιρινή περίοδο δραστηριοποιούνταν στην Κύπρο 55 αεροπορικές εταιρείες, ενώ αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούνται 31 αεροπορικές εταιρείες. 

Θα έλεγα ότι η χώρα μας απολαμβάνει μία σχετικά καλή αεροπορική σύνδεση. 

Η χώρα μας αποτελεί βάση σίγουρα για τις δύο κυπριακές εταιρείες την Cyprus Airways και την Tus Airways, ενώ χρησιμοποιούν ως βάση τη χώρα μας η WizzAir και η Ryanair. 

Η μεταφορά βάσης στη χώρα μας περισσότερων αεροπορικών εταιρειών είναι διαχρονικός στόχος του Υφυπουργείο Τουρισμού. Είναι μια συζήτηση που έχουμε κάνει με κάποιες αεροπορικές εταιρείες, όμως πρόκειται για ένα εγχείρημα  που δεν μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη, λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι αεροπορικές εταιρείες συνήθως έχουν προγραμματισμό που ξεπερνά τους 12 μήνες. Επίσης, δεν είναι ούτε πάρα πολλές που θα μπορούσαν να προχωρήσουν σ’ αυτό το εγχείρημα".  

Πέρασαν 9 μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων σας ως Υφυπουργός Τουρισμού. Ποια θεωρείτε ως τη σημαντικότερη απόφαση που πήρατε αυτούς τους 9 μήνες, αλλά και ποια θεωρείτε ότι ήταν ή και είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε αυτό το διάστημα; 

"Δεν είναι θέμα μίας απόφασης. Είναι θέμα λήψης πολλών αποφάσεων. Η κορυφαία μας προτεραιότητα με την ανάληψη των καθηκόντων μας,  ήτανε να έχουμε μια επιτυχημένη τουριστική χρονιά που για να επιτευχθεί έπρεπε να ληφθούν πολλές σωστές αποφάσεις, καθότι η χώρα μας είναι συνδεδεμένη με 29 γεωγραφικές αγορές. Θεωρώ ότι είχαμε μια επιτυχημένη χρονιά και αυτό οφείλεται  σε δέσμη ορθών αποφάσεων που λάβαμε. 

Μία απόφαση όμως που αξίζει να αναφερθώ είναι η απόφαση που πήραμε συνειδητά, περί τα τέλη Μάϊου – αρχές Ιουνίου, να προβάλουμε πιο έντονα στο εξωτερικό τα τοπία της Κύπρου που σχετίζονται με τον ήλιο και τη θάλασσα.

Δεν είναι θέμα ότι δεν επενδύουμε στην ενδοχώρα. Κάθε άλλο. Είναι επιθυμία μας και όραμα μας να δούμε τη χώρα να αναπτύσσεται τουριστικά και στην ενδοχώρα, γι’ αυτό άλλωστε αυτή τη περίοδο μας απασχολεί εντόνως η αναθεώρηση της διαδρομής εκείνης που προβάλει την ενδοχώρα της χώρας μας, όμως θεωρήσαμε ορθό, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που οι αφίξεις/κρατήσεις τουριστών παρουσίαζαν μία μείωση, να προβάλουμε εντόνως εκείνο το προϊόν που έκανε την Κύπρο εξαιρετικά δημοφιλή και που κατά την άποψη μου αποτελεί ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας. 

Τα αποτελέσματα μας δικαιώνουν, και αυτό επιβεβαιώθηκε και από το γεγονός ότι η χώρα μας συγκαταλέγεται πλέον στην κορυφαία δεκάδα της google σε σχέση με την άνοδο στις διαδικτυακές αναζητήσεις. 

Μια μεγάλη πρόκληση για μένα, αλλά και τους συνεργάτες μου και όσους οραματίζονται καλύτερες ημέρες για τον τουρισμό της χώρας μας, είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. 

Δεν πρόκειται για εύκολο εγχείρημα. Να μην ξεχνάμε ότι είναι κάτι που συζητείται εδώ και 30 χρόνια χωρίς επιτυχία. Ως Υφυπουργείο Τουρισμού ασχολούμαστε εντόνως προς αυτή τη κατεύθυνση και έχουμε καταλήξει πώς για να επιτευχθεί θα πρέπει να γίνουν πάρα πολλές αλλαγές στο πλαίσιο που ονομάζεται παροχή τουριστικών υπηρεσιών. 

Δεν είναι θέμα που μπορεί να επιλυθεί μόνο με  τις προσπάθειες του Υφυπουργείου Τουρισμού. Είναι άλλωστε ένα θέμα το οποίο απαιτεί οριζόντιες προσεγγίσεις και εξεύρεση λύσεων σε θέματα που ξεφεύγουν και από τις δικές μας εξουσίες. 

Είναι συνδεδεμένο αν θέλετε, με τα εργασιακά ζητήματα. Θεωρώ ότι θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία σε όλα αυτά τα θέματα που διέπουν τις συνθήκες εργασίας στη τουριστική βιομηχανία. 

Είναι γνωστό ότι ισχύουν κάποιες συμβάσεις εδώ και δεκαετίες και οι οποίες συμφωνήθηκαν μεταξύ των ξενοδόχων και των εργατικών συνδικάτων. 

Ευελπιστούμε πως σύντομα θα εξευρεθούν λύσεις και προς αυτή την κατεύθυνση, και εάν εξευρεθούν λύσεις θεωρώ ότι θα έχουμε και εμείς περισσότερες επιλογές στην προσπάθεια που κάνουμε για  επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. 

Την ίδια στιγμή θα ήθελα να αναφέρω πως είμαστε αισιόδοξοι πως το 2024, εάν και εφόσον επικρατήσει ειρήνη στη περιοχή μας, θα κερδίσουμε κάποιες εβδομάδες. Άρα, ουσιαστικά θα προκληθεί έστω μία μικρή επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου". 

Θα θέλαμε κι ένα σχόλιο για το νέο έτος 

"Να ευχηθούμε Χρόνια Πολλά και Καλή Χρονιά σε όλο τον κόσμο, με την ευχή να πρυτανεύσει η αγάπη και η ειρήνη.

Όσο για τον τουρισμό, να θυμόμαστε ότι ο τουρισμός ακμάζει και ευδοκιμεί σε περιβάλλον ειρήνης, και ότι για τη χώρα μας αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο της οικονομικό πυλώνα παράγοντας οφέλη για τους πολίτες όλης της χώρας. 

Η δική μου προσωπική παράκληση, είναι να θυμόμαστε όλοι, ότι ο καθένας από τη δική του θέση και υπόσταση δύναται να είναι ωφέλιμος για τον τουρισμό της χώρας μας. 

Η πραγματική αναβάθμιση ενός προορισμού επιτυγχάνεται όταν το σύνολο των πολιτών της χώρας συμμετέχουν και ενισχύουν την έννοια της φιλοξενίας". 

Χαράλαμπος Ζάκος