Το μέγεθος της διαφθοράς στηn Kύπρο, αποτυπώνεται στην Έκθεση του 2019 της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην οποία καταγράφεται ότι, από το 2013 και εντεύθεν, χώρα μας σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση διαφθοράς σε όλη την ΕΕ»,  τόνισε ο βουλευτής του ΑΚΕΛ ΄Άριστος Δαμιανού διαδικτυακή συζήτηση για τη διαφθορά.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ αναφέρθηκε σε σοβαρά κρούσματα θεσμικής διαπλοκής και σύγκρουσης συμφέροντος και στις τρεις εξουσίες. Χαρακτηριστικά ανέφερε, «Πρόεδρος Δημοκρατίας και Υπουργικό Συμβούλιο να εγκρίνουν κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών μέσω αιτήσεων δικηγορικών ή άλλων γραφείων που ίδρυσαν και/ή που ανήκουν στο στενό οικογενειακό και επιχειρηματικό τους περιβάλλον. Πρόεδρος Ανωτάτου Δικαστηρίου να συμμετέχει σε διαδικασία εξώδικης διευθέτησης του οικογενειακού του περιβάλλοντος με τράπεζα και ταυτόχρονα να εκδικάζει υποθέσεις για το τραπεζικό σκάνδαλο. Βουλευτές να προωθούν νομοθεσίες και να ψηφίζουν παραλείποντας να δηλώσουν συμφέρον και αποκομίζοντας άμεσο ή έμμεσο όφελος κ.ο.κ.

Ο κ. Δαμιανού μίλησε για την άνευ προηγουμένου κλιμάκωση της διαφθοράς στην Κύπρο

Όλα όσα δήλωσε ο κ. Δαμιανού:

Εισαγωγικά σχόλια – αναγνωρίζοντας το πρόβλημα

Τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς στην κυπριακή κοινωνία, που δυστυχώς επιτείνονται από την έλλειψη διαφάνειας, λογοδοσίας και αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου, δικαιώνουν την επιμονή μας για την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών που να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά διαχρονικές παθογένειες που πλήττουν την εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι του κράτους και των θεσμών.

Το μέγεθος της διαφθοράς στη χώρα μας αποτυπώνεται στην Έκθεση του 2019 της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην οποία καταγράφεται ότι, από το 2013 και εντεύθεν, η Κύπρος σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση διαφθοράς σε όλη την ΕΕ. Μάλιστα αυτή αποτελεί την τελευταία από μια σειρά εκθέσεων διεθνών οργανισμών, ευρωπαϊκών θεσμών, μη κυβερνητικών οργανώσεων και αποκαλύψεων για την άνευ προηγουμένου κλιμάκωση της διαφθοράς στην Κύπρο.

Δυστυχώς, οι προσπάθειες που καταβάλλονται διαχρονικά ώστε να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς, που απομακρύνουν περαιτέρω τους πολίτες από τα κοινά και τη δημόσια ζωή, που εντείνουν την απαξίωση, σκοντάφτουν πρωτίστως στην έλλειψη της απαιτούμενης πολιτικής και θεσμικής βούλησης. Όταν δε η έλλειψη πολιτικής βούλησης συνοδεύεται από ακραία φαινόμενα θεσμικής διαπλοκής και σύγκρουσης συμφέροντος, όπως συμβαίνει με τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη – Συναγερμού, η άμεση προοπτική δεν είναι καθόλου ευοίωνη.

Στις σημερινές συνθήκες, η απαίτηση για περαιτέρω εμπέδωση της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας όλων, αποτελεί υπαρκτή κοινωνική αναγκαιότητα. Αυτό προτάσσει την ανάγκη αύξησης των μηχανισμών ελέγχου και πρόληψης, καθώς και εκείνων της πάταξης και της τιμωρίας. Τούτο ενισχύεται από τη διαπίστωσή μας ότι πλέον η διαφθορά στην Κύπρο είναι συστημική.
Στην προσπάθεια για ριζική αντιμετώπιση των φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς, που συνεπάγεται αλλαγή νοοτροπίας και μια διαφορετική ανώτερη κοινωνική συνείδηση, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η αέναη προσπάθεια διαπαιδαγώγησης των πολιτών.

Κατ’ εμάς, μια κοινωνία η οποία ανέχεται τέτοια φαινόμενα ή ακόμα χειρότερα τα υιοθετεί και τα αναπαράγει, δεν είναι υγιής. Και σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα αυτό είναι διπλά επικίνδυνο. Ασφαλώς, η εξάλειψη της διαπλοκής και της διαφθοράς αποτελεί συνάρτηση πολλών δεδομένων και διαδικασιών. Στις δοσμένες συνθήκες, το κοινωνικό γίγνεσθαι, ως αποτέλεσμα πολλών αντικειμενικών διαδικασιών, οικονομικών σχέσεων, ταξικών συμφερόντων και κοινωνικών αντιπαραθέσεων, νομοτελειακά δεν μπορεί να οδηγήσει σε εξάλειψη των νοσηρών αυτών φαινομένων.

Η διεθνής εμπειρία, νομικές και πολιτικές προεκτάσεις

Πλείστες όσες νομοθετικές πρωτοβουλίες έχουμε αναλάβει από τη δεκαετία του ’90 πηγάζουν από τη μελέτη της διεθνούς εμπειρίας και πρακτικής, προσαρμοσμένης –ασφαλώς- στις ανάγκες της κυπριακής πολιτείας και της συνταγματικής – έννομης τάξης στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία σε ό, τι αφορά στις εξουσίες διαπνέεται από την αρχή της διάκρισης εξουσιών. Σπεύδω να το σημειώσω αυτό καθότι αριθμός νομοθετικών πρωτοβουλιών που αναλάβαμε, προσέκρουσαν είτε σε άρνηση της εκτελεστικής εξουσίας να τίς θέσει σε ισχύ είτε σε αποφάσεις της δικαστικής εξουσίας να τίς κρίνει ως αντισυνταγματικές. Κραυγαλέο παράδειγμα του τελευταίου αποτελούν οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου που δεν επέτρεψαν μέχρι σήμερα την υποβολή δήλωσης πόθεν έσχες από τα μέλη του, ως προνοούσε σχετική πρόταση νόμου ή που δεν επιτρέπουν σε ελεγχόμενα πρόσωπα να δηλώσουν δημόσια στο «πόθεν έσχες» τα περιουσιακά στοιχεία συζύγων, συντρόφων και ανήλικων τέκνων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν κενά.

Η αναφορά του Ρουσό στο «Κοινωνικό Συμβόλαιο» πριν δυόμισι και πλέον αιώνες ότι η βούληση των πολλών πρέπει να εμπλουτίζει το νόμο και αυτή η βούληση πρέπει να αντανακλάται στο νόμο είναι και σήμερα επίκαιρη. Στην Κύπρο του 2021 είναι αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε ως κοινωνική αναγκαιότητα που πρέπει να μεταφραστεί σε νόμο η προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας ως αντίδοτο στη θεσμική διαπλοκή και διαφθορά.

Η κυπριακή πραγματικότητα

Ένας αντικειμενικός παρατηρητής, δεν θα δυσκολευτεί –δυστυχώς- να εντοπίσει σοβαρά κρούσματα θεσμικής διαπλοκής και σύγκρουσης συμφέροντος και στις τρεις εξουσίες. Πρόεδρος Δημοκρατίας και Υπουργικό Συμβούλιο να εγκρίνουν κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις αλλοδαπών μέσω αιτήσεων δικηγορικών ή άλλων γραφείων που ίδρυσαν και/ή που ανήκουν στο στενό οικογενειακό και επιχειρηματικό τους περιβάλλον. Πρόεδρος Ανωτάτου Δικαστηρίου να συμμετέχει σε διαδικασία εξώδικης διευθέτησης του οικογενειακού του περιβάλλοντος με τράπεζα και ταυτόχρονα να εκδικάζει υποθέσεις για το τραπεζικό σκάνδαλο. Βουλευτές να προωθούν νομοθεσίες και να ψηφίζουν παραλείποντας να δηλώσουν συμφέρον και αποκομίζοντας άμεσο ή έμμεσο όφελος κ.ο.κ.

Ασφαλώς διαπλοκή υπάρχει σε όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας ζωής και στις σχέσεις του δημοσίου με τις επιχειρήσεις. Θεσμοί, τμήματα της δημόσιας υπηρεσίας, αστυνομία, στρατός ταλανίζονται από φαινόμενα διαπλοκής, η οποία μπορεί να αφορά το πιο απλό, την ημετεροκρατία και το νεποτισμό και να καταλήγει στο πιο σύνθετο, σε μίζες για προσφορές εκατομμυρίων.

Αυτά και δεκάδες άλλα αρνητικά παραδείγματα οδήγησαν τη Βουλή σε ψήφιση, βελτίωση και επικαιροποίηση κανόνων και νομοθεσιών. Μια διαδικασία εξελικτική και η οποία συνεχίζεται την ώρα που σύρονται αυτές οι γραμμές. Όμως οι νομοθεσίες και οι κανόνες δεν έχουν ουσιαστικό αντίκρισμα αν δεν συνοδεύονται από τρία στοιχεία: κοινωνική και πολιτική κουλτούρα καταπολέμησης της διαφοράς, θετικά πρότυπα δημοσίων προσώπων και ουσιαστική τιμωρία όσων εκμεταλλεύονται θέση εξουσίας για ίδιον όφελος.

Το γεγονός ότι ο πρώτος πολίτης, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ελέγχεται για σοβαρά κρούσματα θεσμικής διαπλοκής, όπως και μέλη του Υπουργικού του, αλλά ο ίδιος κινείται στη λογική της άρνησης, της συσκότισης και της παραπλάνησης, είναι απαράδεκτο. Σε οποιοδήποτε ευνομούμενο κράτος, σε ένα κράτος δικαίου, σε ανάλογες περιπτώσεις κυβερνήσεις παραιτούνται.
Στη δική μας αντίληψη, η αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινόμενων διαπλοκής και διαφθοράς προϋποθέτει διαφάνεια, λογοδοσία και έλεγχο. Σειρά προτάσεων που καταθέσαμε υπηρετούν αυτές τις αρχές. Μα αυτό που είναι ακόμα πιο σημαντικό για το ΑΚΕΛ είναι η ισχυρή μας θέση, την οποία προσπαθούμε να υπηρετούμε, ότι τα δημόσια πρόσωπα έχουν καθήκον να υπηρετούν την κοινωνία, τους πολίτες, το καλώς νοούμενο δημόσιο συμφέρον. Όχι τις τσέπες τους, όχι τις οικογένειές τους, όχι τον επιχειρηματικό τους περίγυρο.

Ουδόλως τυχαία επέλεξα να προσεγγίσω τα ζητήματα της σύγκρουσης συμφέροντος και του ασυμβίβαστου ως εκφάνσεις θεσμικής διαπλοκής. Στη δική μας αντίληψη η εκμετάλλευση θέσης για προσπορισμό άμεσου ή έμμεσου οφέλους, οικονομικού ή άλλου  αποτιμητέου σε χρήμα, συνιστά θεσμική διαπλοκή. Φαινόμενο το οποίο εντάσσεται με την ευρύτερη έννοια σε πράξεις διαφθοράς και με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική. Τέτοια είναι και η ιστορία του Προέδρου της Δημοκρατίας, με τα ταξίδια με ιδιωτικά τζετ στις Σεϋχέλλες και οι δεκάδες κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις του Σαουδάραβα φίλου του και του περιβάλλοντός του από την κυβέρνησή του κ. Αναστασιάδη.

Η θέση του ΑΚΕΛ είναι και η θέση της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών. Πως τα δημόσια πρόσωπα οφείλουν να υπηρετούν την κοινωνία, το λαό και όχι να εξυπηρετούν ατομικά, ιδιοτελή συμφέροντα των ιδίων ή του περιβάλλοντός τους.
Ο Αριστοτέλης παραμένει εκπληκτικά επίκαιρος επί τούτου: «Η ανώτερη εξουσία βρίσκεται αναγκαστικά στα χέρια ενός ή μερικών ή και πολλών. Όταν όλοι αυτοί κατευθύνουν όλες τους τις προσπάθειες προς το γενικό καλό, τούτο το κράτος διοικείται καλά, αλλά όταν ο ένας, οι λίγοι ή οι πολλοί αποβλέπουν μόνο προς το δικό τους συμφέρον, πρέπει να περιμένουμε μια εξέλιξη προς το χειρότερο».

Από το 2013 βιώνουμε αυτό το χειρότερο. Και αυτό πρέπει συλλογικά να το αλλάξουμε!

ΚΥΠΕ