612.975 αφίξεις είχαμε στην Κύπρο το 2020, μείωση 54,3% σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2019, ωστόσο, από αυτές τις αφίξεις δεν βγήκαν χαμένα μόνο τα ξενοδοχεία αλλά και τα καταλύματα που προσφέρουν βραχυπρόθεσμες διανυκτερεύσεις μέσω πλατφόρμων όπως το Airbnb, Booking, Expedia Group και Tripadvisor, δηλαδή στον «τουρισμό πλατφόρμας», όπως χαρακτηριστικά τον ονομάζει η EUROSTAT. 

>>> Διαβάστε αυτούσια την έκθεση εδώ <<<

Ο όρος «τουρισμός πλατφόρμας», που χρησιμοποιείται στο παρόν άρθρο, αναφέρεται σε βραχυχρόνια ενοίκια για τα οποία γίνονται κρατήσεις μέσω αυτών των τεσσάρων πλατφορμών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της EUROSTAT κατά το 2020, καταγράφηκαν περίπου 272 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις σε καταλύματα που προσφέρουν βραχυπρόθεσμη διανομή μέσω των πιο πάνω πλατφόρμων, κάτι που μεταφράζεται σε μείωση 47% σε σχέση με το 2019 όπου είχαμε σχεδόν 512 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις επισκεπτών, πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. 

Να σημειώσουμε πως τα εν λόγω δεδομένα είναι απότοκο της συμφωνίας ορόσημο μεταξύ Κομισιόν και των τεσσάρων αυτών πλατφόρμων (Airbnb, Booking, Expedia Group και Tripadvisor) που επιτεύχθηκε τον Μάρτιο του 2020, που επιτρέπει στην Eurostat να συγκρίνει τις διανυκτερεύσεις επισκεπτών σε καταλύματα βραχείας διαμονής που προσφέρονταν το 2019 και το 2020. 

Ενώ ο αριθμός των επισκεπτών αυξήθηκε ελαφρώς τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2020 σε σύγκριση με το 2019, η άφιξη της πανδημίας Covid-19 στην Ευρώπη τον Μάρτιο του 2020 οδήγησε σε σχεδόν μηδενικές κρατήσεις τον Απρίλιο και τον Μάιο (-93,2 % τον Απρίλιο και -85,6 % τον Μάιο, σε σύγκριση με τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2019. Αφού πολλές χώρες χαλάρωσαν τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς το καλοκαίρι, ο αριθμός των διανυκτερεύσεων ανέκαμψε και ακολούθησε την πορεία που είχε καταγραφεί τα προηγούμενα έτη, ενώ εξακολουθούσε να είναι πολύ χαμηλότερος (-38,3 % τον Ιούλιο και -25,8 % τον Αύγουστο). Ωστόσο, η άφιξη του δεύτερου κύματος της πανδημίας το φθινόπωρο/χειμερινό 2020 είχε ακόμη σοβαρό αντίκτυπο στους αριθμούς των κρατήσεων προς το τέλος του έτους (-71,8 % τον Νοέμβριο).

Η μείωση ήταν εντονότερη στη νότια Ευρώπη

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι ο τουρισμός πλατφόρμας πλήττεται άνισα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εξετάζοντας τις εννέα χώρες με περισσότερες από 10 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις επισκεπτών το 2019, καθίσταται σαφές ότι οι παραδοσιακοί θερινοί προορισμοί γύρω από τη Μεσόγειο επλήγησαν πολύ περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με χώρες όπως η Ισπανία (-58,1 %) και η Ιταλία (-60,2 %) να πλήττονται σοβαρότερα από τη Γαλλία (-25,0 %) ή τη Γερμανία (-20,6 %).

Συνολικά, οκτώ χώρες (Τσεχία, Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία, Μάλτα, Σλοβενία και Ισλανδία) κατέγραψαν μείωση άνω του 60%, με την Ισλανδία να παρουσιάζει τη μεγαλύτερη σχετική μείωση (-74,9 % από 2,2 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις το 2019 σε 549.000 το 2020. Ενώ ο αριθμός των διανυκτερεύσεων επισκεπτών μειώθηκε και στις 31 χώρες που παρατηρήθηκαν, η Ελβετία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Σουηδία επλήγησαν λιγότερο, με σχετικές μειώσεις κάτω του 30%.

Τεράστιες αποκλίσεις σε περιφερειακό επίπεδο, καθώς ο τουρισμός μετατοπίζεται σε εγχώριους προορισμούς

Τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ χωρίζονται σε 334 στατιστικές περιφέρειες. Κατά την ανάλυση της μείωσης του τουρισμού πλατφόρμας σε περιφερειακό επίπεδο, καθίσταται σαφές ότι δεν επηρεάστηκαν εξίσου όλες οι περιφέρειες. Οι παράκτιες περιοχές κατά μήκος της Μεσογείου, καθώς και οι περιφέρειες των πρωτευουσών, ανέφεραν τις μεγαλύτερες μειώσεις το 2020.

Οι περιφέρειες με τις μεγαλύτερες μειώσεις ήταν η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη στην Ελλάδα (-78,8 %), η Πράγα στην Τσεχία (-75,5 %), η Ισλανδία (-74,9 %), η Ανατολική Μακεδονία και η Μιντλάνδη στην Ιρλανδία (-74,9 %· περιλαμβάνει το Δουβλίνο) και το Λάτσιο στην Ιταλία (-74,7 %· περιλαμβάνει τη Ρώμη).

Από την άλλη πλευρά, υπήρχαν ακόμη και λίγες περιφέρειες στην Ευρώπη όπου σημειώθηκε αύξηση του τουρισμού σε πλατφόρμες έναντι της επικρατούσας τάσης, όπως οι παράκτιες περιοχές στη Γερμανία (Μεκλεμβούργο — Πομερανία + 7,6 %) και στις Κάτω Χώρες (Drenthe + 17,1 %), καθώς και αρκετές περιφέρειες στη Γαλλία, την Πολωνία και τη Σουηδία, μεταξύ άλλων. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι οι ταξιδιώτες μετατοπίζονταν από παραδοσιακούς θερινούς προορισμούς κατά μήκος της Μεσογείου σε εγχώρια θέρετρα στη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα, αποφεύγοντας παράλληλα τις μεγάλες πόλεις.

Το μερίδιο των εγχώριων τουριστών αυξήθηκε από 33,2% το 2019 σε 58,3% το 2020

Το 2019 ο εγχώριος τουρισμός (που αναφέρεται σε διανυκτερεύσεις τουριστών εντός της χώρας διαμονής τους) ήταν υπεύθυνος για περίπου το ένα τρίτο των συνολικών διανυκτερεύσεων.

Οι τουρίστες από χώρες της ΕΕ εκτός της χώρας υποδοχής αντιπροσώπευαν περίπου το 37% των διανυκτερεύσεων επισκεπτών, οι τουρίστες από άλλες ευρωπαϊκές χώρες περίπου το 15%, ενώ το 14% των ταξιδιωτών προέρχονταν από χώρες εκτός Ευρώπης.

Το 2020, καθώς τα διεθνή ταξίδια υπόκειντο σε όλο και αυστηρότερους περιορισμούς, το ποσοστό των εγχώριων τουριστών αυξήθηκε σε σχεδόν 60%. Τα ταξίδια εντός της ΕΕ εξακολουθούσαν να έχουν σημαντικό μερίδιο (περίπου 28%), ενώ τα ταξίδια από χώρες εκτός της ΕΕ μειώθηκαν δραστικά (8%).

Οι προορισμοί των κορυφαίων πόλεων έχασαν περίπου τα τρία τέταρτα των διανυκτερεύσεων επισκεπτών το 2020

Οι προορισμοί των πόλεων επλήγησαν ιδιαίτερα σοβαρά από την πανδημία. Στο τελευταίο γράφημα παρουσιάζεται ο αριθμός των διανυκτερεύσεων για τις δέκα πιο δημοφιλείς πόλεις το 2019 και το 2020. Όλες, εκτός από το Βερολίνο (-57,9%) και τη Νίκαια (-45,7%), ανέφεραν μείωση άνω του 60% των διανυκτερεύσεων επισκεπτών το 2020, με τη Ρώμη να χάνει 78%, τη Βαρκελώνη 75,6% και την Πράγα το 73,5% των διανυκτερεύσεων επισκεπτών.