ΓΡΑΦΕΙ Η 
ΞΕΝΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Είναι η τέταρτη Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Κύπρο και μετρά 5 χρόνια από τον διορισμό της.

Ξεκίνησε με σπουδές στην δημοσιογραφία και ακολούθως απέκτησε πτυχίο στην Νομική και μεταπτυχιακό στο Δίκαιο της ΕΕ. 

Η επαγγελματική της πορεία άρχισε ως ασκούμενη δικηγόρος  στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα.

Ο ελεύθερος της χρόνος είναι περιορισμένος, αλλά τον θεωρεί απαραίτητο, όπως σημειώνει στην Βrief. 

Η εργασία της, σποτελεί για την ίδια το κύριο της ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια και τη ζει ως λειτούργημα, εξού και δεν ξεχωρίζει μόνο μιας από τις ενέργειες της μέσα στην 5ετή πορεία της ως Επίτροπος Διοικήσεως Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Στόχος της, σημειώνει στην Brief, είναι μέσα απο τις παρεμβάσεις μας να οδηγούμαστε σε αλλαγές και βελτιώσεις ως κοινωνία προς την ποιότητα ζωής των πολιτών και την ενδυνάμωση της προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

ΣΠΟΥΔΕΣ

• Mεταπτυχιακό (LLM )στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης , University of Leicester, Dissertation Title: Protection of Human Rights in European Union (2009)

• Πτυχίο Νομικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1997)

• Δίπλωμα από το Εργαστήριο Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας στην Αθήνα (1996)

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ

• Ασκούμενος Δικηγόρος στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα, (1997-1998)

• Δικηγόρος στον ιδιωτικό τομέα, (1998-2002)

• Δικηγόρος/Σύμβουλος στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα, που ασχολείται με κάθε είδους υποθέσεις, που σχετίζονται κυρίως με παραβίαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το δικαίωμα αποζημίωσης. Έκδοση Γνωμοδοτήσεων για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. (2002-2017)

• Είναι η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από το 2017

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΚΑΙ ΑΥΤΑ

• Πέρασε με επιτυχία τις εξετάσεις του Παγκύπριου Συλλόγου Δικηγόρων (1998)

• Eίναι μέλος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου  από το 1998

• Είναι μέλος:

•  Στο ΔΣ του Συνδέσμου Επιτρόπων Διοίκησης Μεσογείου (Mediterranean Ombudsman Association)

• Στο Διεθνές Ινστιτούτο Διαμεσολαβητών (International Ombudsman Institute – IOI)

• Στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Διαμεσολαβητών

• Στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EQUINET) και της

• Εθνικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ENNHRI)

• Στο Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (European Union Agency for Fundamental Rights -FRA)

• Μέλος στην Εθνική Ανεξάρτητη Αρχή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

-Τι σας ξεκουράζει μετά από μια πιεστική ημέρα;

Ο χρόνος που απομένει μετά απο μια πιεστική μέρα είναι ελάχιστος για μια γυναίκα, αν αναλογιστεί κανείς πως η μέρα  δεν τελειώνει στην είσοδο του σπιτιού της καθώς συνεχίζει με τις οικογενειακές υποχρεώσεις και η νύχτα είναι μακρά.

Μέσα σε αυτή την καθημερινή διαδρομή ο προσωπικός χρόνος, είναι περιορισμένος αλλά πάντοτε απαραίτητος για χαλάρωση με μουσική, συναυλίες, ταινίες, έξοδος με  καλό κρασί, αλλά και τώρα με « Σασμό».

-Ποια είναι τα ενδιαφέροντα σας;

Αναμφίβολα η δουλειά μου αποτελεί και το κύριο μου ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, μέσα απο την οποία εξελίσσομαι καθημερινά,  από την μελέτη στην εξέλιξη που υπάρχει συνεχώς στα συγγράματα και την νομολογία ως προς την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις επαφές με ομολόγους μου από το εξωτερικό ανταλλάσσοντας καλές πρακτικές και υιοθετώντας την γνώση και εναλλακτική θεώρηση των πραγμάτων, αλλά κυρίως απο την αμφίδρομη σχέση που αναπτύσσω με τους παραπονούμενους κατα την διάρκεια εξέτασης των παραπόνων τους.

Πέρα απο τον χώρο της εργασίας την οποία ζω ως λειτούργημα και καθήκον με διττή ευεργεσία για τους πολίτες και μένα ως προς την καλλιέργεια ,όπως προανέφερα αυτό που με ταξιδεύει είναι η μουσική γι αυτό και θα «κυνηγήσω» κάθε συναυλία που με ενδιαφέρει αλλά και τα βιβλία, τις ταινίες και τη θεατρική παράσταση, που θα μου δώσουν ένα παράθυρο πέρα απο την φαινομενικά ακίνητη εικόνα που μας περιβάλλει.  

-Ποια/ες θεωρείτε ότι ήταν από τις πιο σημαντικές σας ενέργειες στην μέχρι τώρα επαγγελματική πορεία σας;

Μέσα στην πορεία των πέντε χρόνων από τον διορισμό μου ως φορέας  αυτού του τόσο σημαντικού θεσμού ,πολλά είναι αυτά που θα ξεχώριζα ως σημαντικά, αρχίζοντας απο την εδραίωση της Ανεξαρτησίας του Θεσμού πέρα απο οποιαδήποτε απειλή ή απόπειρα  παρέμβασης απο οποιοδήποτε  τρίτο πρόσωπο, τόσο στην τρόπο λειτουργίας του Θεσμού όσο και στο περιεχόμενο των αποφάσεων του, με την στήριξη του IOI (international ombudsman institute),καθότι η ακλόνητη Ανεξαρτησία ενισχύει την απρόσκοπτη ενδυνάμωση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

·    Περαιτέρω σημαντικό βήμα  στην καταπολέμηση της διάκρισης των φύλων αποτέλεσε η έκδοση του Κώδικα Πρακτικής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Παρενόχλησης και Σεξουαλικής Παρενόχλησης στην Εργασία, στη δημόσια υπηρεσία, ο οποίος εγκρίθηκε και υιοθετήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το 2018. Η εφαρμογή του κατέστει υποχρεωτική από όλες τις δημόσιες Αρχές ως εργαλείο για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, μέσα απο την λήψη συγκεκριμένων μέτρων,  κάτι που οδήγησε με επιτυχία και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να υιοθετήσουν παρόμοιο κώδικα και στον ιδιωτικό τομέα. Με την βοήθεια του Γραφείου μου καταρτίστηκε και υιοθετήθηκε παρόμοιος κώδικας και από το ΘΟΚ  αλλά και στο χώρο του Θεάτρου γενικότερα.

Άλλο σημαντικό βήμα αποτέλεσε η έκδοση, σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Προστασίας Δικαιωμάτων Φυλακισμένων & Αποφυλακισθέντων, του Οδηγού Πρώτης Επαφής Κρατουμένου, ο οποίος αποτελεί ένα οδηγό ενημέρωσης των νεοεισερχόμενων κρατουμένων, σχετικά με τα δικαιώματα, και τις υποχρεώσεις τους μέσα στη φυλακή, μέσα από απλή  κατανοητή γλώσσα.

Θα ξεχώριζα επίσης την απόφαση για συμμόρφωση της Πολιτείας με το περιεχόμενο της Έκθεσης μας ως Εθνική Αρχή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αναφορικά με την προσβολή του δικαιώματος στη ζωή και την υγεία από την λειτουργία μονάδων ασφαλτικού σκυροδέματος πλησίον οικιστικής περιοχής. Ειδικότερα, η υλοποίηση των σχετικών εισηγήσεων μας προωθήθηκε με τη συμφωνία για μετακίνηση των εν λόγω μονάδων και με την πρόσφατη εξασφάλιση δικαστικού διατάγματος αναστολής της λειτουργίας τους λόγω πρόκλησης δημόσιας οχληρίας.

·   Η υλοποίηση των εισηγήσεων που περιλαμβάνονταν μετά από Αυτεπάγγελτες Τοποθέτησεις μας αναφορικά με ρατσιστικές λεκτικές επιθέσεις αφενός εναντίον ποδοσφαιριστή στη βάση του χρώματος και της φυλετικής του καταγωγής, αλλά και του ρατσιστικού λόγου εναντίον αλλοδαπής απο άλλες γυναίκες σε χώρο στάθμευσης στην Λάρνακα. Και οι δυο υποθέσεις οδηγήθηκαν ενώπιον της Δικαιοσύνης με την έκδοση καταδικαστικής απόφασης εναντίον των «δραστών».

• Σε θέματα αναπηρίας θα ξεχώριζα  

Την τροποποίηση, του περί Οδών και Οικοδομών Διατάγματος  μετά απο την σχετική παρέμβαση μας ,με στόχο να  βελτιωθεί η προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρίες στους χώρους υγιεινής σε κτίρια δημόσιας χρήσης.

Η βελτίωση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες στις παραλίες, μετά την αυτεπάγγελτη παρέμβαση μας υπό την αρμοδιότητά του Θεσμού, ως Ανεξάρτητος Μηχανισμός Προώθησης, Προστασίας και Παρακολούθησης της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Προς τούτο, πέραν της τροποποίησης του περί Προστασίας της Παραλίας Νόμου, έχουν προωθηθεί και συγκεκριμένα πρακτικά μέτρα για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες στις παραλίες .

 Κατα παρόμοιο τρόπο μετά απο αυτεπάγγελτη παρέμβαση μας για θέματα προσβασιμότητας στα θέατρα ληφθήκαν συγκεκριμένα μέτρα όρος υλοποίηση των εισηγήσεων μας.

• Σε χώρους όπου πρόσωπα στερούνται της ελευθερίας τους

Μετά από παρεμβάσεις μας υπό την αρμοδιότητα της Επιτρόπου ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπής ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας, υποβλήθηκαν εισηγήσεις για τη βελτίωση των συνθηκών σε χώρους όπου άτομα στερούνται ή πιθανόν να στερούνται της ελευθερίας τους, όπως χώροι κράτησης, χώροι φιλοξενίας μεταναστών, στέγες ηλικιωμένων  και ψυχιατρείο.

Ενδεικτικά, μετά την αυτεπάγγελτη παρέμβαση αναφορικά με τη λήψη μέτρων πρόληψης της εξάπλωσης του ιού Covid-19, σε χώρους όπου άτομα στερούνται της ελευθερίας τους ή τελούν υπό περιορισμό, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης προχώρησε στην τροποποίηση του σχετικού Νόμου με συνέπεια αριθμός κρατουμένων να επωφεληθεί πρόωρης αποφυλάκισης από τις Κεντρικές Φυλακές, αριθμός κρατουμένων τέθηκε στο πρόγραμμα Ανοικτής Φυλακής και για άλλους κρατούμενους αποφασίστηκε όπως εκτίσουν το υπόλοιπο της ποινής τους στο σπίτι, υπό ηλεκτρονική παρακολούθηση (βραχιόλι). 

Ομοίως, μετά την Αυτεπάγγελτη Τοποθέτηση για τη λήψη μέτρων που αφορούν τις στέγες ηλικιωμένων για αντιμετώπιση της εξάπλωσης της πανδημίας του ιού COVID-19 και την μετά COVID-19 εποχή, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προχώρησε στη λήψη θετικών μέτρων με γνώμονα τις σχετικές εισηγήσεις που περιλαμβάνονταν στην Τοποθέτηση τόσο για την προστασία της υγείας όσο και για την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την παροχή ψυχαγωγίας στα άτομα τρίτης ηλικίας.

• COVID-19 

Όσο αφορά τις παρεμβάσεις μας σε σχέση με τα μέτρα που ληφθήκαν απο την Πολιτεία ,μετά την λήψη σχετικών παραπόνων, αυτά κρίθηκαν  στα πλαίσια της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό με βάση τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης.

Σημαντική υπήρξε η δεσμευτική απόφαση μας προς το ΤΕΠΑΚ κάτω απο την αρμοδιότητα του θεσμού ως Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων γι άρση των μέτρων που συνιστούσαν διάκριση εναντίον των ανεμβολίαστων φοιτητών ένεκα του δικαιώματος  επιλογής βάσει  των πεποιθήσεων τους.

Μεγάλο ποσοστό συμμόρφωσης με τις εισηγήσεις απο την Πολιτεία παρατηρήθηκε επίσης σε σχέση με τα μέτρα του COVID-19, αναφορικά μέ τα σχολεία και τα παιδιά με αναπηρία  αλλά και απο το Υπουργείο Υγείας σε σχέση με τα δικαιώματα των γυναικών που πηγάζουν απο την μητρότητα.

• Υπόθεση Στυλιανού

Αφήνοντας την τελευταία,  απο τις ενδεικτικές  αναφορές , υπογραμμίζω την σπουδαιότερη μας Έκθεση σε σχέση με την διερεύνηση των αιτιών   που οδήγησαν στον θάνατο το δεκαπεντάχρονο τότε Στυλιανό, μέσα απο τις ενέργειες και παραλείψεις των Αρμοδίων Υπηρεσιών.

Η έρευνα διεξήχθη μετά απο απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το 2019 να αναθέσει  στον Επίτροπο την εξουσία για την διεξαγωγή της έναντι κατα παντός υπευθύνου.
 
Με την ολοκλήρωση της έρευνας εντοπίστηκαν πράξεις και  παραλείψεις  του Γραφείου Ευημερίας αλλά και ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα απο συγκεκριμένα πρόσωπα, γι αυτό και η Έκθεση στάλθηκε στο Γενικό Εισαγγελέα ο οποίος αφού μελέτησε την Έκθεση, και διαπίστωσε την πιθανότητα ύπαρξης ποινικών αδικημάτων διόρισε 2 ποινικούς  ανακριτές για διερεύνηση της υπόθεσης.

Οι τελευταίοι διαπίστωσαν το ενδεχόμενο διάπραξης ποινικών αδικημάτων απο συγκεκριμένα πρόσωπα και ο Γενικός Εισαγγελέας αφού μελέτησε το πόρισμα αποφάσισε  την άσκηση ποινικών διώξεων εναντίον τους και σήμερα η υπόθεση βρίσκεται ενώπιον του Δικαστηρίου.

Αυτό αποτελεί  σημαντικό γεγονός ,καθότι μετά απο Έκθεση Επιτρόπου Διοικήσεως διαπιστώθηκε για πρώτη φορά και προσωπική /ποινική  ευθύνη λειτουργών του Δημοσίου και όχι μόνο συστημικές στρεβλώσεις.

Μέσα απο την τραγική δοκιμασία του Στυλιανου, οι λειτουργοί συνειδητοποίησαν την προσωπική τους ευθύνη που έχουν απέναντι στις οικογένειες και τα παιδιά που παρακολουθούν αλλά και η Πολιτεία την ανάγκη εκσυγχρονισμού του Γραφείου Ευημερίας δημιουργώντας το οικείο Υφυπουργείο μετακινώντας εκεί τις αρμοδιότητες του (Γραφείου Ευημερίας).

-Ποιος ο στόχος /τα πλάνα σας από την θέση σας ως Επίτροπος Διοικήσεως;

Αναμφίβολα κύριος στόχος είναι μέσα απο τις παρεμβάσεις μας να οδηγούμαστε σε αλλαγές και βελτιώσεις ως κοινωνία προς την ποιότητα ζωής των πολιτών και την ενδυνάμωση της προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.  

Προς την υλοποίηση του πιο πάνω στόχου θα πρέπει να καλλιεργηθεί  κουλτούρα σεβασμού όλων ανεξαιρέτως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, ιδίως των ευάλωτων προσώπων, ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, κοινότητας, γλώσσας, χρώματος, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισμού. 

Αναγνωρίζοντας το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει, θα επιδιωχθεί η συνέχιση του συχνού διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών και τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις προσώπων που βρίσκονται σε κατάσταση ευαλωτότητας, για την από κοινού ανάδειξη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, την καταπολέμηση των εις βάρος τους διακρίσεων και την προώθηση της απάμβλυνσης και επίλυσής τους.

Περαιτέρω, θα συνεχιστεί η αμφίδρομη συνεργασία που έχει καθιερωθεί με τους διεθνούς φορείς και οργανισμούς που συμμετέχει το Γραφείο μου υπό το εύρος των αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί στο θεσμό  του Επιτρόπου Διοικήσεως, για την ανάδειξη ζητημάτων που αφορούν στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην καταπολέμηση των διακρίσεων.

Η εδραίωση , τόσο στην Κύπρο όσο και σε ευρύτερο επίπεδο, της σημασίας του σεβασμού όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών και η ανάδειξη της σημασίας της ισότιμης απόλαυσής τους σε ένα κράτος δικαίου, το οποίο θα έχει ως στόχο την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και την ομαλή και χωρίς διακρίσεις ενσωμάτωση όλων των ανθρώπων που διαβιούν στην επικράτειά του στον κοινωνικό ιστό, θα συνεχίσει να αποτελεί την καθημερινή μας μέριμνα . 

Γιατί μόνο με την συνεχή επαγρύπνιση για άμεση παρέμβαση όπου υπάρχει ενδεχόμενο παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και την καλλιέργεια σεβασμού μέσα απο τις συνεχείς εκστρατείες ενημέρωσης που διεξάγουμε ανά τακτά διαστήματα θα οδηγήσουμε την κάθε κοινωνία   στην αποδοχή της διαφορετικότητας και την επίδειξη αλληλεγγύης προς το συνάνθρωπό μας, σε ένα πλαίσιο που προωθεί και προασπίζεται την ισότητα ευκαιριών και καταπολεμά  τις διακρίσεις.