ΓΡΑΦΕΙ Η
ΞΕΝΙΑ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Τουρκοκυπριακές περιουσίες.

Θέμα «κουρασμένο», αλλά πάντα «επίκαιρο».

Είναι γεγονός ότι λόγω των αναγκών στέγασης και επαναδραστηριοποίησης των εκτοπισθέντων παράλληλα με την εξυπηρέτηση και προστασία των συμφερόντων των νόμιμων Τ/κ ιδιοκτητών, η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών ανέλαβε τη διαχείριση όλων των περιουσιών αυτών που εγκαταλείφθηκαν στις ελεύθερες περιοχές ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής.

Συγκεκριμένα, η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών αφορά στη διαχείριση και εκμετάλλευση μιας τεράστιας περιουσίας η συνολική έκταση της οποίας στις ελεύθερες περιοχές είναι 455 χιλιάδες σκάλες, ή 609 εκ. τετραγωνικά μέτρα και αντιπροσωπεύει το 10,2% της έκτασης της γης των ελεύθερων περιοχών.

Από το 1990 που αποφασίστηκε όπως να δίνεται η τουρκοκυπριακή περιουσία σε ελληνοκύπριους καθώς ήταν άναγκη να διατηρηθούν οι περιουσίες στο πέρασμα του χρόνου, κατά διαστήματα υπήρξαν αλλαγές και στη διαδικασία διάθεσης των τ/κ κλήρων/οικιών αλλά και ποιοι μπορούσαν να αποκτήσουν αυτές τις περιουσίες.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Η Βrief προχώρησε σε ευρύτερη έρευνα για το θέμα των τουρκοκυπριακών περιουσιών.

Πολλά λέγονται, πολλά ακούγονται και ως εκ τούτου προχωρήσαμε στη συλλογή στοιχείων καi δεδομένων ως προς το μείζον αυτό θέμα.

Τα ερωτήματα αν και φαινομενικά ακούγονται απλά, εντούτοις κατά τη διάρκεια της διερεύνησης φάνηκε πως αρκετά από αυτά δεν μπορούν να απαντηθούν από τις αρμόδιες αρχές.

Ερώτημα 1: Πόσες τουρκοκυπριακές περιουσίες έχουν παραχωρηθεί
Ερώτημα 2: Ποιος δικαιούται να αιτηθεί για τουρκοκυπριακή περιουσία
Ερώτημα 3: Πόσες από τις τ/κ περιουσίες που παραχωρήθηκαν, δόθηκαν σε πρόσφυγες, σε μη πρόσφυγες καθώς και σε εταιρείες

Στη διαδικασία διερεύνησης επικοινωνήσαμε με την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, θέτοντας τα πιο πάνω ερωτήματα  για να αποκτήσουμε και να σας παρουσιάσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για το τι συμβαίνει με τις τ/κ περιουσίες.

O Φαίδωνος για τ/κ περιουσίες 
Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια ώρα στη δημόσια συζήτηση, προέκυψε ζήτημα για το θέμα των τ/κ περιουσιών, με τον δήμαρχο της Πάφου Φαίδωνα Φαίδωνος, ο οποίος αναφέρθηκε επανηλειμμένα σε μια σειρά περιπτώσεων οι οποίες διαμορφώνουν ένα σκηνικό ανεξέλεγκτων παρανομιών, σε σχέση με τη διαχείριση των τ/κ περιουσιών, από πλευράς Πολιτείας.

>>>Διαβάστε ακόμη: Είστε πρόσφυγας; Αυτά τα 6 προγράμματα σας αφορούν<<<

Πιο συγκεκριμένα ο κ. Φαίδωνος έκανε λόγο για μη πρόσφυγες-Παφίτες, οι οποίοι κρατούν τ/κ περιουσίες αξίας εκατομμυρίων ευρώ είτε ως θέσμιοι ενοικιαστές πριν το 1974 είτε ως πρόσφυγες (για μερικούς μόνο μήνες) που κατάφεραν να εξασφαλίσουν με διάφορους τρόπους τ/κ περιουσίες στο κέντρο της πόλης.

Ειδκότερα, κατήγειλε επιχειρηματία στο Υπ. Εσωτερικών, ο οποίος απέκτησε τουρκοκυπριακή περιουσία που ξεπερνά τα 3 εκατομμύρια ευρώ, ενώ παράλληλα έχει ήδη αιτηθεί πρόσθετη τουρκοκυπριακή περιουσία που η αξία της ξεπερνά το 1 εκατομμύριο ευρώ. Όπως σημειώνει ο κ. Φαίδωνος, το εν λόγω άτομο φέρεται να κατέχει και ιδιωτική περιουσία που ξεπερνά τα 5 εκατομμύρια ευρώ.

Σε άλλη περίπτωση, εξαπέλυσε κατηγορίες στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων για μέλη του κοινοβουλίου, μη πρόσφυγες, που κατέχουν τ/κ κατοικίες»

Παράλληλα, αρκετοί πολίτες μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ήγειραν το ερώτημα για τις τουρκοκυπριακές περιουσίες, κατά πόσο επιτρέπεται να λαμβάνουν τ/κ περιουσίες όσοι δεν έχουν περιουσία στα κατεχόμενα ή δεν είναι πρόσφυγες, καθώς και κατά πόσο υπάρχει πλήρης διαφάνεια και κατάλογος για το ποιοί διαχειρίζονται τις τ/κ περιουσίες.

Όλα αυτά δημιουργούν ένα θολό κλίμα γύρω από το ταλαιπωρημένο θέμα της Διαχείρισης των τ/κ περιουσιών.

Οι απαντήσεις και οι μη απαντήσεις
Ως προς τον πρώτο μας ερώτημα, «πόσες τουρκοκυπριακές περιουσίες έχουν παραχωρηθεί», σύμφωνα με τον Αν. Διευθυντή της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/κ Περιουσιών, Γιώργο Ματθαιόπουλο, τα ενεργά συμβόλαια που αφορούν  τουρκοκυπριακές περιουσίες στις ελεύθερες περιοχές είναι 19.747 στο σύνολο και κατηγοριοποιούνται, ως ακολούθως:

Μόνιμες ή εξοχικές κατοικίες: 5.901
Επαγγελματικά υποστατικά: 1.940
Γεωργικοί κλήροι: 9.164 
Άλλοι χώροι: 2.742

Αναφορικά με το δεύτερο ερώτημα για το «ποιος δικαιούται να αιτηθεί για τουρκοκυπριακή περιουσία», πρώτα αξίζει να σημειωθέι ότι με την έννοια της παραχώρησης τ/κ περιουσίας εννοούμε:

1/Παραχώρησης κατοικιών για μόνιμη στέγαση
2/Παραχώρησης κλήρων για γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση
3/Παραχώρησης επαγγελματικών υποστατικών

Το βασικό κριτήριο, (αλλά όχι κατ’ ανάγκη) και για τις τρεις περιπτώσεις είναι ο αιτητής να είναι πρόσφυγας, σημείωσε ο κ. Ματθαιόπουλος.

>>>Διαβάστε ακόμη: Θα σας απαλλοτριώσουν την περιουσία σας; Τι πρέπει να ξέρετε

Σε αυτό το σημείο υπογραμμίζεται πως σύμφωνα με την αρμόδια υπηρεσία, «δεν υπάρχει καθορισμένο και σαφές σύστημα προτεραιότητας ή ιεράρχησης».

Η κατοχή περιουσίας, για παράδειγμα, ήταν ένα από τα κριτήρια που συνήθως λαμβάνεται υπόψην σε αιτήσεις ανάλογων περιπτώσεων όπου δινόταν το πλεονέκτημα σε εκείνον που είχε περισσότερη περιουσία στα κατεχόμενα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ειναι πρωταρχικό κριτήριο.

Επιπλέον υπενθυμίζεται, όπως ανέφερε, πως η φιλοσοφία του νόμου αρχικά, για τη διάθεση τ/κ περιουσιών είχε δύο στόχους. Αρχικά, να προστατευτούν οι περιουσίες των τουρκοκυπρίων και κατά δεύτερο, να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο επαναδραστηροποίησης των εκτοπισθέντων.

Με γνώμονα τους δύο προαναφερθέντες στόχους, η κυβέρνηση το 1990, γνωστοποιούσε μέσω της επίσημης εφημερίδας, τη διάθεση «κλήρων», για όσους ενδιαφέρονταν, σημείωσε, ενημερώνοντας πως οι δικαιούχοι έχουν χρέος τη συντήρηση του κτηρίου, πρόσθεσε.

«Η κύρια μας έγνοια ήταν να σώσουμε τις οικοδομές/οικίες και ως εκ τούτου, συνέχισε, άλλα είχαν μισθώσει σε διάφορους, εκτοπισθέντες και μή για ένα μικρό ενοίκιο με υποχρέωση να τις συντηρούν και να τις επαναφέρουν».

Τα άλλα κριτήρια είναι:
Για την παραχώρηση κατοικιών για μόνιμη στέγαση:

•  τουλάχιστον το ένα μέλος της οικογενείας να είναι πρόσφυγας,

•  να δίνεται προτεραιότητα στις περιπτώσεις όπου και οι δύο σύζυγοι είναι πρόσφυγες,

•  η οικονομική κατάσταση της οικογενείας, η σύνθεσή της, το πολυμελές και η ηλικία των μελών,

•  οι υποψήφιοι να μην έχουν ιδιόκτητη κατοικία, ή να είναι κάτοχοι ακίνητης περιουσίας σημαντικής αξίας στις ελεύθερες περιοχές, ή και να έχουν επωφεληθεί από άλλα στεγαστικά προγράμματα της Κυβέρνησης.

Για την παραχώρηση κλήρων για γεωργική και κτηνοτροφική εκμετάλλευση:

•  πρόσφυγες που να ασκούν αποκλειστικά το επάγγελμα του γεωργού, του κτηνοτρόφου ή του γεωργοκτηνοτρόφου,

• προτεραιότητα στους πρόσφυγες που κατοικούν στην περιοχή όπου ευρίσκεται η γεωργική/κτηνοτροφική γη.

Για την παραχώρηση επαγγελματικών υποστατικών:

•  πρόσφυγες, χωρίς ιδιόκτητη επαγγελματική στέγη και χωρίς σημαντική περιουσία,

•  η οικονομική κατάσταση και περιουσία της οικογενείας, η σύνθεσή της, ο αριθμός και η ηλικία των μελών, και

• η ανάγκη οικονομικής στήριξης της συγκεκριμένης επαγγελματικής δραστηριότητας από το κράτος.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Όπως επεσήμανε στην Brief o κ. Ματθαιόπουλος,  ότι τα πιο πάνω κριτήρια είναι αρκετά διευρυμένα, ενώ στην εξέτασή τους υπάρχει αρκετή ευελιξία, αφού κριτήρια όπως «η ανάγκη οικονομικής στήριξης», η «σημαντική περιουσία», η «οικονομική κατάσταση της οικογένειας» δεν είναι απολύτως αντικειμενικά και καθορισμένα.

Το τρίτο ερώτημα, πόσες από τις τ/κ περιουσίες που παραχωρήθηκαν, δόθηκαν σε πρόσφυγες, σε μη πρόσφυγες καθώς και σε εταιρείες, δεν απαντάται!

Παρά το γεγονός ότι η Brief επικοινώνησε δύο και τρεις φορές με την αρμόδια υπηρεσία, παρόλο που τους είπαμε ότι μπορούμε να αφιερώσουμε χρόνο ούτως ώστε να συλλεχθούν τα στοιχεία και να μας παραδοθούν, παρόλο που εκδηλώσαμε ενδιαφέρον να προχωρήσουμε εμείς στην χρονοβόρα διαδικασία συλλογής δεδομένων από την κάθε επαρχία ξεχωριστά, εντούτις κατέστη αδύνατον να πάρουμε συγκεκριμένες απαντήσεις/στοιχεία για το συγκεκριμένο ερώτημα. 

Ως εκ τούτου δημιουργούνται περεταίρω ερωτήματα για το θέμα των τ/κ περιουσιών σημειώνοντας ομως την προσπάθεια που γίνεται για διαφάνεια διαχειρίσης τους.

Συγκεκριμένα, στο παρελθόν, οι διαθέσιμες τουρκοκυπριακές περιουσίες δεν δημοσιοποιούνταν με αποτέλεσμα να έρχονταν εις γνώση ενός πολύ περιορισμένου κύκλου ανθρώπων που σε συνδυασμό με την έλλειψη αντικειμενικών κριτηρίων χρήσης οδηγούσαν στην προνομιακή μεταχείριση κάποιων που σε βάθος χρόνου κερδοσκοπούσαν, υπογράμμισε ο κ. Ματθαιόπουλος.

Το Υπουργικό Συμβούλιο, σύμφωνα με δημοσίευση στη εφημερίδα της κυβέρνησης, ενέκρινε την 21η Μαϊου του 2018, νέα διαδικασία παραχώρησης τουρκοκυπριακών περιουσιών που περιλαμβάνει έναρξη λειτουργίας επίσημης ιστοσελίδας της Υπηρεσίας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών στην οποία θα δημοσιεύονται όλες οι διαθέσιμες τ/κ περιουσίες που αφορούν την παραχώρηση κατοικιών για μόνιμη στέγαση, γεωργικών και κτηνοτροφικών κλήρων, αλλά και επαγγελματικών υποστατικών.
Την ίδια ώρα όμως παραμένουν αναπάντητα ερωτήματα.

Ποιος τελικά διαχειρίζεται τα 19.747 ενεργά συμβόλαια σήμερα;
Γιατί η αρμόδια αρχή δεν έχει συγκεντρωτικό κατάλογο με αυτά τα στοιχεία;