Σημαντική βελτίωση παρουσίασε τα τελευταία χρόνια ο χρηματοπιστωτικός τομέας της Κύπρου μετά το «σοκ» που υπέστη κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης και που είχε ως αποτέλεσμα την σμίκρυνσή του από την μία και την εκτόξευση του αριθμού των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) από την άλλη, ενώ επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και τους ισολογισμούς των τραπεζών.

Παρότι η βελτίωση, όπως έχει λεχθεί, είναι σημαντική, εντούτοις, οι προκλήσεις για τις τράπεζες παραμένουν και απαιτούν συνετή και κυρίως σωστή διαχείριση. Οι κύριες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν είναι τα «κόκκινα» δάνεια τα οποία μπορεί μεν να έχουν μειωθεί αρκετά, εντούτοις, παραμένουν «βαρίδι» στους ισολογισμούς τους, αλλά και ο ψηφιακός μετασχηματισμός τους.

Μάλιστα, στα δύο προαναφερθέντα στοιχεία αναφέρθηκε, σε δηλώσεις του στην Brief, ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Τραπεζών, Μιχάλης Καμμάς, τονίζοντας ότι, «οι τράπεζες καλούνται να μετατρέψουν τις προκλήσεις σε ευκαιρίες ανάπτυξης, διεύρυνσης των θετικών δεδομένων και θωράκισης της αγοράς έναντι δυνητικών κινδύνων». 

>>> Διαβάστε ακόμη: Οι προοπτικές και οι κίνδυνοι για την κυπριακή οικονομία το 2020 <<<

Κύρια προτεραιότητα η διαχείριση των ΜΕΔ
Όσον αφορά τις προτεραιότητες ο κ. Καμμάς ανέφερε πως, κύρια προτεραιότητα, τόσο του Συνδέσμου Τραπεζών όσο και των ίδιων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, παραμένει και το 2020 η περαιτέρω μείωση των «κόκκινων» δανείων, σημειώνοντας ότι, «παρά την πρόοδο που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια, θα πρέπει να καταβληθεί ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια ούτως ώστε το πρόβλημα να πάψει να υφίσταται». 

Χαρακτήρισε, μάλιστα, τα ΜΕΔ ως ένα πρόβλημα που επηρεάζει άμεσα και έμμεσα τόσο τις τράπεζες όσο και την κυπριακή οικονομία ευρύτερα. Όπως εξήγησε, από τα ΜΕΔ επηρεάζονται άμεσα οι ισολογισμοί των τραπεζών και η δυνατότητα τους να παρέχουν νέο δανεισμό, η κοινωνική πολιτική των τραπεζών αλλά και της πολιτείας, οι αξιολογήσεις των τραπεζών και τους κράτους, κ.ά., ενώ έμμεσα τα «κόκκινα» δάνεια περιορίζουν τις αναπτυξιακές προοπτικές της Κύπρου, τη φοροεισπρακτική δυνατότητα του κράτους και τον σχεδιασμό του μέλλοντος σε διάφορα επίπεδα. 

Πέραν της διαχείρισης και της αντιμετώπισης του προβλήματος των ΜΕΔ, ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Τραπεζών, τόνισε πως «ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι τεχνολογικές και ψηφιακές λύσεις και οι αντίστοιχες υπηρεσίες αποτελούν μεγάλο στοίχημα το οποίο επιβάλλεται να κερδηθεί», αφού, όπως εξήγησε, η τεχνολογία τρέχει ενώ οι ανάγκες νέων πελατών αλλάζουν και οι απαιτήσεις αυξάνονται.

Περαιτέρω ο κ. Καμμάς τόνισε πως, «είναι σημαντικό να συνεχιστούν ή και να ενισχυθούν οι προσπάθειες, τόσο για ενίσχυση και εφαρμογή του νομικού και κανονιστικού πλαισίου, όσο και για ενημέρωση στο εξωτερικό σε σχέση με τις ενέργειες που η χώρα υλοποιεί προς καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας». 

>>> Διαβάστε επίσης: Οι προκλήσεις νοικοκυριών - Νέα και παλιά δάνεια, μισθοί και ΓεΣΥ <<<

Όπως είπε, τα προαναφερθέντα «συνθέτουν ένα πλέγμα ισχυρών προκλήσεων, τις οποίες οι τράπεζες του τόπου καλούνται και σε μεγάλο βαθμό ήδη αντιμετωπίζουν επενδύοντας, τόσο σε ανθρώπινους όσο και οικονομικούς πόρους και βρίσκοντας κάθε τόσο τις απαντήσεις σε όσα τίθενται ενώπιόν τους». 

Καταληκτικά ο κ. Καμμάς εξέφρασε την πεποίθηση ότι «με καλό σχεδιασμό και σκληρή δουλειά οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν», σημειώνοντας ότι τα οφέλη θα είναι πολλαπλά τόσο για τις τράπεζες του τόπου όσο και για την οικονομία και την κοινωνία.

Τι αναμένει από τις τράπεζες η Κεντρική Τράπεζα
Αξίζει, εξάλλου, να αναφερθεί πως σε πρόσφατη ομιλία του ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Κωνσταντίνος Ηροδότου, είχε αναφέρει πως, «οι τράπεζες συνεχίζουν τις προσπάθειες τους για εξυγίανση των ισολογισμών τους από τις Μη Εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις (ΜΕΧ) και παράλληλα συνεχίζουν να τροφοδοτούν την πραγματική οικονομία με νέο δανεισμό. Συγκεκριμένα, ο νέος δανεισμός αυξήθηκε κατά €2,5 δις το πρώτο ενιάμηνο του 2019 σε σύγκριση με €2,3 δις  την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους», εξήγησε.

Σε σχέση με τις ΜΕΧ, ο κ. Ηροδότου ανέφερε ότι, «η πρόοδος τα τελευταία χρόνια ήταν αισθητή, δεδομένου ότι από τα τέλη του 2014 μέχρι και τα μέσα του 2019, το ποσοστό των ΜΕΧ στον τραπεζικό τομέα μειώθηκε από 56% στο 32%, ενώ σε απόλυτους αριθμούς η μείωση ήταν άνω των €19 δις (από €28 δις σε €8,9 δις)», σημειώνοντας, ωστόσο, ότι «η Κύπρος εξακολουθεί να διατηρεί τα ψηλότερα ποσοστά ΜΕΧ στην Ευρώπη, μετά την Ελλάδα (πέραν του 40%), ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κυμαίνεται γύρω στο 3%». 

Επιπρόσθετα, συμπλήρωσε, «μεγάλο μέρος (46%) των ΜΕΧ στην Κύπρο παρουσιάζει καθυστερήσεις πέραν των 5 ετών, ενώ το αντίστοιχο ευρωπαϊκό ποσοστό ανέρχεται στο 17%».

>>> Διαβάστε ακόμη: ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Οικονομίας – Τα σημαντικότερα γεγονότα του 2019 <<<

Πώληση δανείων
Σε ό,τι αφορά την πώληση δανείων από τράπεζες, ο κ. Ηροδότου αφού είπε πως «βοηθά στη διόρθωση των ισολογισμών των τραπεζών», τόνισε πως, «αυτά παραμένουν μέρος του ιδιωτικού χρέους του μη χρηματοοικονομικού τομέα, το οποίο, εξαιρουμένου των Οντοτήτων Ειδικού Σκοπού, φτάνει το 215% του ΑΕΠ το 2018 σε σύγκριση με 135% στη ζώνη του ευρώ, και συνεπώς εξακολουθούν να αποτελούν βάρος για την πραγματική οικονομία». 

«Ως εκ τούτου, η οργανική μείωση των ΜΕΧ παραμένει μια σημαντική πρόκληση για την οικονομία και νοικοκυριά της Κύπρου, τις κυπριακές αρχές και εν γένει τον τραπεζικό τομέα», εξήγησε τονίζοντας ότι η Κεντρική Τράπεζα «αναμένει από τα πιστωτικά ιδρύματα να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες για πλήρη εξυγίανση των ισολογισμών τους, εκμεταλλευόμενα την συνεχιζόμενη οικονομική ανάπτυξη και την άνοδο της αγοράς ακινήτων».

Το νομοθετικό πλαίσιο και η Οδηγία για αναδιαρθρώσεις
Επιπρόσθετα, ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας τόνισε και την «τεράστια σημασία» ενός σταθερού νομικού πλαισίου το οποίο θα διέπει τους εξωδικαστικούς πλειστηριασμούς παράλληλα με την ύπαρξη ενός αποτελεσματικού πλαισίου αφερεγγυότητας έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης των ΜΕΧ. 

«Πρέπει να διασφαλιστεί ότι εκείνοι οι οποίοι επιλέγουν στρατηγικά να μην ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους θα βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο», υπέδειξε ο κ. Ηροδότου σημειώνοντας, την ίδια ώρα, ότι και «το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης πρέπει να εκσυγχρονιστεί με τρόπο ώστε οι αποφάσεις να παίρνονται εντός σύντομου χρονικά διαστήματος». «Μόνον έτσι θα ενδυναμωθεί η κουλτούρα τήρησης των υποχρεώσεων (payment culture) και θα προσελκυστούν ξένες επενδύσεις στην Κύπρο», επεσήμανε.

>>> Διαβάστε επίσης: Οι προκλήσεις του 2020 - Το κόστος ΓεΣΥ & το υψηλό ιδιωτικό χρέος <<<

Επιπρόσθετα, ο κ. Ηροδότου είπε πως, «η Κεντρική Τράπεζα απαιτεί από τις τράπεζες τη δίκαιη και σωστή εφαρμογή της Οδηγίας για τη Διαχείριση των καθυστερήσεων καθώς και του Κώδικα συμπεριφοράς που περιλαμβάνεται σε αυτήν. Η απαίτηση αυτή επαναβεβαιώθηκε μέσω της εγκυκλίου που στείλαμε προς τις τράπεζες (ημερομηνίας 21/11/2019) μέσω της οποίας οι τράπεζες καλούνται επίσης να υποβάλουν στην Κεντρική Τράπεζα πληροφορίες αναφορικά με τον τρόπο που χειρίστηκαν παράπονα που έχουν λάβει από τη 1 Ιανουαρίου 2018 και εντεύθεν». 

Με την εν λόγω εγκύκλιο, είπε, η Κεντρική Τράπεζα επισύρει στη προσοχή των τραπεζών στα ακόλουθα:

• να προσφέρουν βιώσιμες αναδιαρθρώσεις ώστε να επιτυγχάνεται μείωση των υπολοίπων των χορηγήσεων σε μεσοπρόθεσμο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
• να εφαρμόζουν μια δίκαιη και βιώσιμη τιμολογιακή πολιτική.
• να λαμβάνουν όλα τα δέοντα μέτρα ώστε οι χρεώσεις που επιβάλλουν σε ΜΕΧ να είναι εντός του ισχύοντος νομικού πλαισίου σε σχέση με α) τον ανατοκισμό β) τον υπολογισμό του ημερήσιου επιτοκίου και γ) σε σχέση με τον τόκο υπερημερίας.

Στα σκαριά μηχανισμός εξέτασης παραπόνων
Εξέφρασε, δε, την άποψη πως, «εκεί όπου αποδεικνύεται ότι οι τράπεζες συμπεριφέρθηκαν εκτός συγκεκριμένων πλαισίων τότε πρέπει να καλούνται να υποστούν τις συνέπειες των πράξεων τους», ανακοινώνοντας ότι «είναι με βάση και αυτήν την διαπίστωση που πριν από περίπου 3 μήνες ανέλαβα την πρωτοβουλία για σχεδιασμό ενός μηχανισμού εξέτασης παραπόνων από συνεργάσιμους δανειολήπτες». 

>>> Διαβάστε ακόμη: ΑΝΑΛΥΣΗ - Πώς άλλαξε η Κύπρος τα τελευταία χρόνια <<<

«Οι τεχνοκράτες της ΚΤΚ και εγώ προσωπικά βρισκόμαστε σε επαφές με την ΕΚΤ και συζητούμε εκτενώς τον μηχανισμό που έχουμε σχεδιάσει. Πήραμε κάποια αρχικά σχόλια της ΕΚΤ αλλά πέραν της λεπτομερούς περιγραφής του προτεινομένου από μας μηχανισμού, ζητείται να τους αποσταλεί και το σχετικό νομοσχέδιο», συμπλήρωσε λέγοντας, καταληκτικά, πως «τα αποτελέσματα των επαφών αυτών θα ανακοινωθούν με τη λήξη των διαβουλεύσεων».