ΓΡΑΦΕΙ Ο 

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ 

Τα πάνω κάτω ήρθαν τα πράγματα τους τελευταίους μήνες, σε ότι αφορά στην επιλογή χώρας για σπουδές. Brexit και πανδημία άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό το σκηνικό, με τις επιλογές των νέων σπουδαστών να είναι διαφοροποιημένες σε σχέση με ότι συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. 

Η νέα κατάσταση που προκύπτει, απαιτεί συνεχή εγρήγορση, επικαιροποίηση των πληροφοριών για χώρες και τομείς σπουδών. Παράλληλα, πρέπει και το ίδιο το άτομο που ενδιαφέρεται  για σπουδές, να γνωρίζει όσο το δυνατόν καλύτερα τόσο τις προσωπικές του δυνατότητες, δεξιότητες και κλίσεις, καθώς και τις επιλογές που παραμένουν μπροστά του  σε περίπτωση που έχει ήδη επιλέξει συγκεκριμένη ομάδα προσανατολισμού και εξειδικευμένη κατεύθυνση. 

Επί του παρόντος, φαίνεται ότι η πανδημία και ειδικότερα το Brexit, «βύθισαν» σε σκέψεις τους υποψήφιους φοιτητές και κυριότερα τους γονείς τους, αφού πλέον στην εξίσωση μπαίνει για τα καλά ο οικονομικός παράγοντας, ο οποίος αλλάζει άρδην σε ότι αφορά τις επιλογές σε Αγγλία, Ουαλία και Σκωτία. 

Άρρηκτα συνδεδεμένες οι επιλογές της χώρας και του τομέα σπουδών

Πριν περάσουμε στις αλλαγές που παρατηρούνται και τις επιλογές όπως διαμορφώνονται, καλό θα ήταν να σταθούμε σε ένα σημαντικό σημείο, για το οποίο ο σύμβουλος σπουδών, Αντώνης Δημητρίου, με τον οποίο η Brief ήρθε σ’ επικοινωνία, έκανε ιδιαίτερη μνεία: 

«Πέραν της επιλογής της χώρας σπουδών, εξίσου σημαντικό και άρρηκτα συνδεδεμένο πρέπει να είναι και η επιλογή του τομέα σπουδών. Ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλές περιπτώσεις, είναι οι σκέψεις που κάνουν υποψήφιοι φοιτητές για σπουδές σε συγκεκριμένη χώρα, στην οποία όμως δεν υπάρχει η δυνατότητα για φοίτηση σε προπτυχιακό επίπεδο», τόνισε ο κ. Δημητρίου. 

Η σημασία της σωστής στρατηγικής και του ορθού πλάνου την κατάλληλη στιγμή

Ο κ. Δημητρίου τόνισε επίσης τη μεγάλη σημασία που έχει η διαδικασία του έγκαιρου προβληματισμού και του καταρτισμού ενός ορθού πλάνου, με την προοπτική όχι μόνο τις σπουδές αλλά και τη μετέπειτα ζωή. Οι σπουδές από μόνες τους δεν μπορούν να εξασφαλίσουν την προσωπική επιτυχία, απαιτούνται αρκετά άλλα για τα οποία θα επεκταθούμε και στη συνέχεια του άρθρου. 

Το σωστό «timing» θεωρείται επίσης εξαιρετικής σημασίας. Για παράδειγμα, ένας μαθητής ελληνόφωνου δημόσιου ή ιδιωτικού σχολείου, υποχρεούται βάσει νόμου να επιλέξει την ομάδα προσανατολισμού του, στην Γ’ Γυμνασίου. Όμως, η διαδικασία προβληματισμού και πλάνου από τους μαθητές θα πρέπει να αρχίζει πολύ νωρίτερα, ούτως ώστε όταν θα κληθούν να επιλέξουν, να έχουν ήδη «φιλτράρει» όλες τις επιλογές, τις προτιμήσεις καθώς και τις δεξιότητες τους. 

Η επιλογή της ορθής ομάδας προσανατολισμού, αποτελεί το πρώτο ουσιαστικό βήμα για το οποίο ο μαθητής / υποψήφιος φοιτητής ελληνόφωνου δημόσιου ή ιδιωτικού σχολείου,  θα κληθεί να καθορίσει τον τομέα σπουδών του. 

Το δεύτερο μεγάλο βήμα αποτελεί η επιλογή της ορθής κατεύθυνσης, κάτι που θα κληθεί να το πράξει στην Α’ Λυκείου. Σ’ αυτό το επίπεδο ο μαθητής θα κληθεί να καθορίσει  με τις επιλογές του τόσο τον τομέα όσο και τη χώρα σπουδών του και αυτό είναι μία ακόμα απόδειξη της προετοιμασίας που επιβάλλεται να προηγηθεί. 

Το άριστο και έγκαιρο «φιλτράρισμα»  των επιλογών είναι το μαγικό κλειδί για τον τομέα καθώς και τη χώρα των σπουδών του κάθε υποψήφιου φοιτητή. Εξίσου σημαντική είναι και η άριστη διερεύνηση των εναλλακτικών επιλογών που θα προκύπτουν από τις αποφάσεις μας. Η ύπαρξη εναλλακτικών επιλογών για το μέλλον, θα διευρύνει τις πιθανότητες του μαθητή να εντάσσεται στη σωστή κατεύθυνση, ακόμα και αν άλλαξε γνώμη από την αρχική του απόφαση. Αντίθετα, η ανυπαρξία εναλλακτικών επιλογών, πιθανόν να δεσμεύσει στο μέλλον τον υποψήφιο φοιτητή σε ομάδα προσανατολισμού ή κατεύθυνση, που πλέον δεν θα τον εκφράζει. 

Πάντως αξίζει να τονιστεί, ότι ακόμα και κατά τη Β’  ή ακόμα και Γ’ Λυκείου, υπάρχει ο χρόνος για να διορθώσει ή να διαμορφώσει κάποιος τις επιλογές του. Δίδεται για παράδειγμα η δυνατότητα στη Β’ Λυκείου για αλλαγή μαθήματος ενώ στη Γ’ Λυκείου παραχωρείται η δυνατότητα σε υποψήφιους φοιτητές να παρακαθίσουν σε Παγκύπριες Εξετάσεις, ακόμα και σε μαθήματα που δεν είχαν επιλέξει να έχουν ως ενισχυμένα.  

«Υπάρχουν πάντα οι διέξοδοι και οι τρόποι. Οι αποφάσεις δεν πρέπει να λαμβάνονται εν βρασμώ ψυχής ή με αφέλεια και βιασύνη. Ακόμα και μετά τη σχολική ζωή, κάποιος μπορεί να εντοπίσει καλές επιλογές που να συμβαδίζουν με τις νέες του προτιμήσεις», τόνισε ο σύμβουλος σπουδών, Αντώνης Δημητρίου. 

Τα νέα δεδομένα στην μετά – Brexit εποχή 

Ο οικονομικός παράγοντας, το ύψος των διδάκτρων, τα προνόμια που παρέχονταν προ του Brexit και πλέον δεν υφίστανται, είναι οι βασικότερες αλλαγές στο σκηνικό όπως διαμορφώνεται σήμερα. 

Πιο συγκεκριμένα, φοιτητές που θ' αρχίσουν τις σπουδές τους μέχρι και την 1η Αυγούστου 2021, σε πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Ουαλίας, υποχρεούνταν να καταβάλουν δίδακτρα ύψους 9,250 και 9,500 στερλινών, αντίστοιχα. Ωστόσο, για τη συγκεκριμένη ομάδα φοιτητών, καλύπτεται το ποσό που απαιτείται για την καταβολή διδάκτρων, από την ίδια την αγγλική Κυβέρνηση με δάνειο της προς του ευρωπαίους φοιτητές που επέλεξαν πανεπιστήμια του ΗΒ. 

Στην περίπτωση της Σκωτίας, φοιτητές που άρχισαν τις σπουδές τους μέχρι και την 1η Αυγούστου 2021, καλούνται να καταβάλουν δίδακτρα 1864 στερλινών, που καλύπτεται με τη μορφή επιδόματος από την Κυβέρνηση της Σκωτίας. 

Φοιτητές που θ' αρχίσουν τις σπουδές τους μετά την 1η Αυγούστου 2021, σε πανεπιστήμια της Αγγλίας, Ουαλίας και Σκωτίας, πλέον στερούνται – ανάμεσα σ’ άλλα -  των πιο πάνω προνομίων. Αξίζει πάντως ν ‘ αναφερθεί ότι ελάχιστες εξαιρέσεις συνεχίζουν να χαίρουν των προαναφερθέντων προνομίων, όπως για παράδειγμα οι φοιτητές που έχουν πάρει το καθεστώς του «προεγκατεστημένου κατοίκου» ( με προθεσμία για υποβολή αιτήσεων μέχρι την 30η Ιουνίου του 2021).  

Η διερεύνηση επιλογών και πάλι η μαγική συνταγή για σωστές αποφάσεις 

Με τα νέα δεδομένα απαιτείται άριστη διερεύνηση για κάθε πανεπιστήμιο ξεχωριστά. Πλέον, το κάθε πανεπιστήμιο καθορίζει το δικό του ύψος διδάκτρων, ενώ παρέχουν παράλληλα και διαφορετικά κίνητρα το καθένα προς τους υποψήφιους φοιτητές. 

Τα σωστά βήματα για την κατάλληλη επιλογή, πλέον καθορίζονται τα εξής: 

Α) Εντοπισμός του Τομέα Σπουδών που ενδιαφέρει τον κάθε υποψήφιο.
Β) Πλήρης γνώση της οικονομικής μας δυνατότητας.
Γ) Διερεύνηση των πανεπιστημίων που πληρούν τα κριτήρια του κάθε υποψηφίου, με βάση πάντα τα δικά του ακαδημαϊκά προσόντα. Για παράδειγμα ένας μαθητής δημόσιου σχολείου, που πιθανόν δεν κατέχει δίπλωμα «A LEVEL» στην αγγλική γλώσσα, ίσως να έχει περιορισμένες περιορισμένες επιλογές. 

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα, είναι οι αυξομειώσεις που αναμένεται παρουσιάσει το ύψος των διδάκτρων, στο πέρασμα του χρόνου. Απαιτείται επικαιροποίηση των πληροφοριών ανά τακτά χρονικά διαστήματα. 

Η Αγγλία, παρά το σοκ που προκάλεσε το Brexit στο φοιτητικό γίγνεσθαι, προβλέπεται ότι θα παραμείνει στη λίστα των επιλογών των Κυπρίων μαθητών / υποψήφιων φοιτητών, αν και η λογική λέει ότι οι αριθμοί θα πέσουν αισθητά. Τα βρετανικά πανεπιστήμια χαρακτηρίζονται από ποιοτική εκπαίδευση ενώ προσφέρεται πλειάδα επιλογών σε διάφορους τομείς, κάτι που αποτελεί για πολλούς ισχυρό κίνητρο και ευκαιρία για προοπτικές στο μέλλον. 

Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο τις επιλογές Κύπρου και Ελλάδας

Η επιλογή για φοίτηση στην Κύπρο ή στην Ελλάδα ήταν πάντα ψηλά στη λίστα των υποψήφιων φοιτητών. Τα νέα δεδομένα που προκύπτουν λόγω της πανδημίας, φαίνεται ότι έκαναν πιο έντονες τις σκέψεις για τις εν λόγω επιλογές, όπως διευκρινίζει στην Brief ο κύριος Δημητρίου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της νέας κατάστασης, είναι ότι πλέον οι επιλογές φοίτησης σε Κύπρο ή Ελλάδα ελέγχονται ακόμα και από μαθητές των αγγλόφωνων ιδιωτικών σχολείων, οι οποίοι μέχρι πρότινος έστρεφαν ολοκληρωτικά την προσοχή τους στα βρετανικά πανεπιστήμια.

Κύπρος: Ποιοτικές σπουδές με μειωμένο κόστος 

Σ’ ότι αφορά στην επιλογή της Κύπρου για φοίτηση, φαίνεται ότι είναι ψηλά στις προτιμήσεις των νέων φοιτητών, καθώς αντικατοπτρίζονται από ποιοτικές σπουδές σε συνδυασμό με το μειωμένο κόστος. Το μειωμένο κόστος φαίνεται ότι αποτελεί για πολλούς ισχυρό κίνητρο, καθώς με τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν δίδεται η δυνατότητα για φοίτηση σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο εξωτερικό.

Στην Κύπρο επίσης παρέχεται υψηλή ακαδημαϊκή μόρφωση, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζει πλεονεκτήματα έναντι του ανταγωνισμού λόγω της τετραετούς – και άρα πιο ολοκληρωμένης – φοίτησης. 

Την ίδια ώρα, απόφοιτοι που επέλεξαν την Κύπρο για την εξασφάλιση του πτυχίου τους, δεν αντιμετωπίζουν περιορισμούς στην αναζήτηση εργασίας. Τα τελευταία χρόνια γίνεται μάλιστα προσπάθεια για πιο εξωστρεφή χαρακτήρα από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, με ανταλλαγή φοιτητών και γνώσεων με πανεπιστήμια άλλων χωρών, στο πλαίσιο ειδικών συμφωνιών που υπογράφησαν (Διαβάστε επίσης: UNIC - Ένα από τα ισχυρότερα Πανεπιστήμια στην ανταλλαγή φοιτητών) 

Ελλάδα: Πληθώρα επιλογών για ποιοτική εκπαίδευση 

Στην Ελλάδα διακρίνεται πλουραλισμός επιλογών ενώ χαρακτηρίζεται και από ποιοτική εκπαίδευση. Επιμέρους, πρέπει να σημειωθεί ότι στα ελληνικά πανεπιστήμια διατίθενται πάρα πολλές θέσεις για Κυπρίους, οι οποίες μάλιστα σε πολλές των περιπτώσεων δεν καλύπτονται και μένουν κενές. 

Για τα ελληνικά πανεπιστήμια παρουσιάζεται συχνά προβληματισμός εκ μέρους των νέων φοιτητών, σε σχέση με τα διαχρονικά θέματα οργάνωσης που παρουσιάζουν. Υπάρχει όμως και η μερίδα εκείνων των υποψήφιων φοιτητών, που αντιμετωπίζουν το εν λόγω ζήτημα ως πρόκληση και υπάρχουν μάλιστα πολλά παραδείγματα επιτυχίας.  

Από προσπάθεια για εξωστρέφεια χαρακτηρίζονται τα τελευταία χρόνια και τα ελληνικά πανεπιστήμια, μ’ ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, τα’ οποίο πλέον παρέχει την επιλογή για σπουδές στην Ιατρική, στην αγγλική γλώσσα. 

Καταλήγοντας, πρέπει να σημειώσουμε ότι τα νέα δεδομένα άνοιξαν διάπλατα το δρόμο και για άλλες επιλογές, με χαρακτηριστικές περιπτώσεις πανεπιστήμια σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, κάτι για τα’ οποίο θα επεκταθούμε σε νεότερο μας άρθρο. 

Εν κατά κλείδι, η διαρκής γνώση, η επικαιροποίηση των πληροφοριών , η αυτογνωσία σ’ ότι αφορά στις δεξιότητες του καθενός καθώς και ο έγκαιρος εντοπισμός  των προσωπικών προτιμήσεων, αποτελούν τα βασικά εργαλεία που απαιτούνται για την εποχή που ζούμε, για τη σωστή επιλογή σπουδών. Όπως εξάλλου αναφέρει ο διεθνής και διακεκριμένος οίκος παροχής συμβουλών σε θέματα διαχείρισης,  McKinsey, «η πιο σημαντική δεξιότητα του μέλλοντος θα είναι η εκ προθέσεως έρευνα και μάθηση και όχι όποιαδήποτε άλλη δεξιότητα».