Σύμφωνα με την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, στο αναθεωρημένο Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού περιλαμβάνονται λιμενικοί χώροι για ενεργειακούς σκοπούς και κυρίως για την εξυπηρέτηση των υπεράκτιων δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς επίσης και για την εξυπηρέτηση οχληρών φορτίων, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και της Αρχής Λιμένων Κύπρου.

>>> Διαβάστε αυτούσια την Μελέτη εδώ <<< 

Παράλληλα, μεταξύ των έργων που υλοποιούνται βάσει του αναθεωρημένου Χωροταξικού Σχεδίου, περιλαμβάνονται έργα που αφορούν υποδομές για έλευση Φυσικού Αερίου της ΕΤΥΦΑ, εγκαταστάσεις υγρών καυσίμων του ΚΟΔΑΠ, ΒΡ και Exxon Mobil, εγκαταστάσεις υγραερίου της VLPG και ΕΛΠΕ, νέο πυροσβεστικό και αστυνομικό σταθμό, αλλά και τους νέους ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς της PEC και Paramount.

Το εν λόγω Χωροταξικό Σχέδιο ενημερώθηκε ώστε να ληφθούν υπόψη οι πρόσθετες απαιτήσεις χώρων για να καταστεί δυνατή η κατασκευή μονάδων ΥΦΑ, οι ανάγκες για χώρο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (π.χ. EASTMED), καθώς και για να υλοποιηθεί η κυβερνητική πολιτική για τη μετακίνηση των εγκαταστάσεων πετρελαιοειδών, υγραερίου και ασφάλτου από τη Λάρνακα στον Βασιλικό (Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης περιοχής Βασιλικού - Master Plan 2015). 

Ειδικότερα, ο λόγος που απαιτείται η αναθεώρηση του Χωροταξικού Σχεδίου, είναι η επέκταση του λιμένα Βασιλικού καθώς και τα έργα και οι χρήσεις/ δραστηριότητες που προγραμματίζονται να υλοποιηθούν στην περιοχή του Βασιλικού, τα οποία δεν είχαν ληφθεί υπόψη στο υφιστάμενο Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού ή υπάρχουν αλλαγές στο σχεδιασμό/ χωροθέτηση αυτών σε σχέση με το υφιστάμενο Σχέδιο.

Άλλαξαν τα αρχικά σχέδια της Κυβέρνησης μετά την ανακάλυψη Φυσικού Αερίου

Η Κυπριακή Δημοκρατία, το 2003 και το 2008, απαλλοτρίωσε συγκεκριμένες εκτάσεις γης στην περιοχή του Βασιλικού για την κατασκευή του Ενεργειακού Κέντρου Βασιλικού (ΕΚΒ), στις οποίες χωροθετούνται εγκαταστάσεις εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) και αποθήκευσης πετρελαιοειδών. 

Η κυβέρνηση ανέθεσε το 2009 την εκπόνηση ενός Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης (Master Plan) για την περιοχή του Βασιλικού, το οποίο προνοούσε ένα τερματικό εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου ανατολικά του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Βασιλικού και εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαιοειδών. 

Τα αρχικά σχέδια της Κυπριακής Κυβέρνησης για το σχεδιασμό του ΕΚΒ άλλαξαν έπειτα από την ανακάλυψη φυσικού αερίου. 

Η Noble Energy ανακάλυψε φυσικό αέριο σε σημαντικές ποσότητες στα τέλη του 2011 στο Τεμάχιο 12 στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα αποτελέσματα της εκτίμησης του 2013, για το τεμάχιο «Αφροδίτη», έδειξαν μικτά αποθέματα ύψους 5 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών (Trillion cubic feet -Tcf), με εύρος 3.6 έως 6.0 Tcf. 

Η εγχώρια αγορά της Κύπρου θα μπορούσε να καταναλώσει μέρος του αερίου αυτού, ιδίως για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπου θα αντικαταστήσει τα ακριβά και ρυπογόνα καύσιμα όπως το diesel και το μαζούτ, αλλά το μεγαλύτερο μέρος θα πρέπει να πωληθεί στις διεθνείς αγορές για να καταστεί η ανάπτυξη του πεδίου βιώσιμη. Η Noble Energy και ο συνεργάτης της στο Τεμάχιο 12, η Delek Group του Ισραήλ, υπέγραψαν με την Κυπριακή κυβέρνηση, τον Ιούνιο του 2013, μνημόνιο συνεργασίας για την ανάπτυξη μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου εντός της περιοχής του ΕKΒ.

Δεδομένων των πιθανοτήτων περαιτέρω ανακαλύψεων ποσοτήτων φυσικού αερίου – η κυβέρνηση έχει υπολογίσει 39 Tcf πιθανών αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Κυπριακή ΑΟΖ – η κυβέρνηση αναγνώρισε την ανάγκη αναθεώρησης του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης (Master Plan) του 2009 για την περιοχή του Βασιλικού. 

Το εν λόγω Χωροταξικό Σχέδιο ενημερώθηκε ώστε να ληφθούν υπόψη οι πρόσθετες απαιτήσεις χώρων για να καταστεί δυνατή η κατασκευή μονάδων ΥΦΑ, οι ανάγκες για χώρο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (π.χ. EASTMED), καθώς και για να υλοποιηθεί η κυβερνητική πολιτική για τη μετακίνηση των εγκαταστάσεων πετρελαιοειδών, υγραερίου και ασφάλτου από τη Λάρνακα στον Βασιλικό (Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης περιοχής Βασιλικού - Master Plan 2015). 

Η περιοχή του Βασιλικού χαρακτηρίστηκε ως κατάλληλη για βιομηχανική ανάπτυξη, καθώς φιλοξενεί ήδη τον σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου στο Βασιλικό, τις εγκαταστάσεις παραγωγής τσιμέντου της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού, τερματικά αποθήκευσης πετρελαιοειδών και άλλες τοπικές βιομηχανίες.  Η παράκτια τοποθεσία της περιοχής αυτής αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. 

Μεταξύ του «Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας» και της «Ρογκάν και Συνεργάτες Α.Ε.» υπογράφηκε την 26.06.2019 Σύμβαση με σκοπό την εκπόνηση μελετών για την Αναθεώρηση του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού. 

Η αναθεώρηση του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού αποσκοπεί στην επικαιροποίηση του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2017 μετά την αξιολόγηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) και την έκδοση της Περιβαλλοντικής Γνωμάτευσης. 

Ο λόγος που απαιτείται η αναθεώρηση του Χωροταξικού Σχεδίου, είναι η επέκταση του λιμένα Βασιλικού καθώς και τα έργα και οι χρήσεις/ δραστηριότητες που προγραμματίζονται να υλοποιηθούν στην περιοχή του Βασιλικού, τα οποία δεν είχαν ληφθεί υπόψη στο υφιστάμενο Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού ή υπάρχουν αλλαγές στο σχεδιασμό/ χωροθέτηση αυτών σε σχέση με το υφιστάμενο Σχέδιο.

Τι περιλαμβάνει το αναθεωρημένο χωροταξικό σχέδιο της περιοχής Βασιλικού

Στην περιοχή Βασιλικού υπάρχουν σήμερα οι πιο κάτω κύριες εγκαταστάσεις:

• Τσιμεντοποιίο Βασιλικού και λιμένας Βασιλικού
• Ηλεκτροπαραγωγός σταθμός ΑΗΚ, θαλάσσιες εγκαταστάσεις (Single Point Mooring,
Water intake, thermal outfall)
• Στρατιωτική βάση και στρατιωτικό λιμάνι
• Εγκαταστάσεις υγρών καυσίμων (Πετρολίνα, VTTV και ΕΛΠΕ/ Yugen)
• Αποβάθρα VTTV
• Λιμενίσκος Αρχιρόδον
• Προβλήτας Σκύρα Βάσας (έχει προσωρινή άδεια εγκατάστασης)
• Υδατοκαλλιέργειες

Στην περιοχή αυτή είναι προγραμματισμένες/ υπό υλοποίηση οι ακόλουθες κύριες εγκαταστάσεις/ υποδομές:

• Εγκαταστάσεις υγρών καυσίμων (ΚΟΔΑΠ, ΒΡ και Exxon Mobil)
• Εγκαταστάσεις υγραερίου (VLPG, ΕΛΠΕ)
• Εγκαταστάσεις εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΕΤΥΦΑ, Νέα αποβάθρα, χερσαίες υποδομές)
• Σταθμός υγροποίησης φυσικού αερίου (ΣΥΦΑ) για εξαγωγές
• Νέοι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί (PEC και Paramount)
• Οδικό δίκτυο
• Δίκτυα σωληνώσεων καυσίμων, πυρόσβεσης, υπηρεσιών κλπ
• Νέος πυροσβεστικός σταθμός
• Νέος αστυνομικός σταθμός
• Επέκταση λιμένα Βασιλικού στα ανατολικά
• Επέκταση / κατασκευή νέου στρατιωτικού λιμένα στα δυτικά
• Σταθμός συμπίεσης/μετρητικός σταθμός (compressor station/ metering station) φυσικού αερίου και σημείο προσαιγιάλωσης αγωγού φυσικού αερίου EastMed
• Πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης ΥΦΑ (FSRU)
• Εγκαταστάσεις αποθήκευσης ασφάλτου (bitumen)
• Αγκυροβόλιο και υποθαλάσσιοι αγωγοί εισαγωγής υγραερίου

Επίσης η εταιρεία VTTV έχει εκφράσει ενδιαφέρον μελλοντικά να προχωρήσει σε:

• Επέκταση της αποβάθρας της με προσθήκη κάθετου προβόλου (finger)
• Επίχωση στον πόδα της αποβάθρας της

Στην περιοχή υπάρχουν επίσης και αιτήσεις για προτεινόμενες εγκαταστάσεις όπως:

• Ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί
• Χερσαίες εγκαταστάσεις για υποστήριξη υπεράκτιων εξορυκτικών δραστηριοτήτων
• Ανέγερση εγκατάστασης μετατροπής ναυτιλιακού καυσίμου υψηλής περιεκτικότητας σε θείο, σε ναυτιλιακό καύσιμο χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο

Ο σκοπός του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού είναι να καθορίσει περιοχές για συγκεκριμένες χρήσεις και να διασφαλίσει ότι οι σωστά σχεδιασμένες εγκαταστάσεις ή δραστηριότητες μπορούν να φιλοξενηθούν με ασφάλεια.

Στόχος του προτεινόμενου αναθεωρημένου Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης στην περιοχή Βασιλικού, όπως το απαιτεί η Αναθέτουσα Αρχή, είναι:

• Οι υφιστάμενες και μελλοντικές εγκαταστάσεις να λειτουργούν κατά τρόπο αποτελεσματικό, συνεργιστικό, ασφαλή και περιβαλλοντικά ορθό. Τα προτεινόμενα μελλοντικά έργα και η γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής για τα επόμενα 30 χρόνια να είναι συμβατές με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις, λαμβάνοντας υπόψη τους κίνδυνους, την ασφάλεια, το περιβάλλον και την κοινωνική διάσταση.
• Το Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού να αποτελέσει ένα εργαλείο για τη βέλτιστη ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής, εντός του χρονικού ορίζοντα των επόμενων 30 ετών.
• Να αξιολογεί και να κάνει συστάσεις για την αποτελεσματικότερη προστασία της περιοχής και των εγκαταστάσεων, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης της πιθανότητας τρομοκρατικής επίθεσης ή σοβαρής φυσικής καταστροφής (π.χ. σεισμική δραστηριότητα, τσουνάμι, ακραίες κλιματολογικές συνθήκες), καθώς επίσης και την περιβαλλοντική συμβατότητα των μελλοντικών αναπτύξεων.
• Να καθορίσει περιοχές για συγκεκριμένες χρήσεις και να διασφαλίσει ότι οι σωστά σχεδιασμένες εγκαταστάσεις ή δραστηριότητες μπορούν να φιλοξενηθούν με ασφάλεια.

Οι επιμέρους στόχοι του Χωροταξικού Σχεδίου Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού είναι οι ακόλουθοι:

• Η παροχή ενός πλαισίου που θα επιτρέπει τη βέλτιστη βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής.
• Η κατανομή της γης και η παροχή ενός πλαισίου για την αποθήκευση υδρογονανθράκων και άλλων βιομηχανιών που σχετίζονται με την ενέργεια, το φυσικό αέριο και συναφείς υποδομές.
• Η Διάθεση γης (Ζώνη Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου - ΥΦΑ) για τις εγκαταστάσεις ΥΦΑ, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανή ανακάλυψη σημαντικών επιπλέον
αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο.
• Η Αξιολόγηση υφιστάμενων και προγραμματιζόμενων λιμενικών εγκαταστάσεων (συμπεριλαμβανομένου της προτεινόμενης επέκτασης του Λιμένα Βασιλικού) σε σχέση με τις χερσαίες δραστηριότητες και άλλες εμπορικές και βιομηχανικές δραστηριότητες που προγραμματίζεται να εξυπηρετούν (π.χ. βάσεις εφοδιασμού για την εξυπηρέτηση υπεράκτιων δραστηριοτήτων της βιομηχανίας υδρογονανθράκων).
•Η παροχή ενός πλαισίου για την αναβάθμιση ή την ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων στην περιοχή Βασιλικού.
• Η ανάπτυξη της περιοχής δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές και στα θέματα ασφάλειας, προστασίας και επικινδυνότητας.

Βασική προτεραιότητα για την Αναθέτουσα Αρχή είναι:

• η βέλτιστη βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη την προοπτική ανακάλυψης σημαντικών επιπλέον ποσοτήτων φυσικού αερίου,
• η μεταφορά των εγκαταστάσεων αποθήκευσης πετρελαιοειδών, υγραερίου και ασφάλτου από τη Λάρνακα στο Βασιλικό και
• η συνέχιση της ομαλής λειτουργίας των υφιστάμενων εγκαταστάσεων στην περιοχή του Χωροταξικού Σχεδίου Βασιλικού.

Ζητούμενο είναι επίσης να επανεξεταστούν οι χώροι που είχαν προταθεί στα πλαίσια του υφιστάμενου Χωροταξικού Σχεδίου (να διατηρηθούν ή να προταθούν νέοι όπου κριθεί σκόπιμο) για:

• την κατασκευή μονάδας υγροποίησης φυσικού αερίου δυναμικότητας μέχρι και πέντε LNG trains (5 MTPA/train),
• για τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης πετρελαιοειδών και υγραερίου (LPG) και
• για βιομηχανίες που σχετίζονται με το φυσικό αέριο (πετροχημικές βιομηχανίες).

Στο αναθεωρημένο Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής Βασιλικού περιλαμβάνονται λιμενικοί χώροι για ενεργειακούς σκοπούς και κυρίως για την εξυπηρέτηση των υπεράκτιων δραστηριοτήτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς επίσης και για την εξυπηρέτηση οχληρών φορτίων, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και της Αρχής Λιμένων Κύπρου.

Τέλος, ζητείται να ληφθούν υπόψη οι σχεδιασμοί της Δημόσιας Επιχείρησης Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ) για τις υποδομές για την προμήθεια και διανομή φυσικού αερίου στην Κύπρο για τις ανάγκες της εσωτερικής αγοράς και τυχόν άλλες υποδομές/ εγκαταστάσεις που θα υποδειχθούν στο μελετητή από το ΥΕΕΒ ή/ και άλλα Κυβερνητικά Τμήματα και Υπηρεσίες.

>>> Διαβάστε αυτούσια την Μελέτη εδώ <<< 

X. Z.